Biznestı tyrnaqşaǧa alyp, bürkemeleuımızde bır gäp bar. Būl «biznes» sız ben bız bıletın biznesten bölek. Mäsele jezökşelık jönınde bolyp tūr.
Arnaiy tapsyrma alǧannan keiın, är minut qymbat. Jedel elordanyŋ temırjol vokzalyna tartyp kettım. Ondaǧy maqsat jezökşelıktı qalai «örkendep» jatqanyn öz közımmen köru bolatyn. Vokzalǧa kelgen soŋ aldyn toruyldap bıraz jürdım. Bıraq, közıme oǧaş eşteŋe şalyna qoimady. Işke kırsem de kündelıktı tırşılık qainap jatyr. Är tarapqa asyqqan jolauşylar, keler poiyzyn kütıp sarylǧandar, äiteuır, basqalai nazar audarar eşteŋe baiqamadym. Sodan soŋ vokzal ışındegı polisiia punktıne kırıp, arnaiy sūrauǧa tura keldı.
– Jezökşelık mäselesın bız tübegeilı şeştık. Qazır vokzaldan olardy köre almaisyz. Bärın sonau «Däulet» sauda üiıne deiın yǧystyrdyq. Olar jaily mälımettı Saryarqa audandyq IIB-nıŋ №20 tırek punktınen aluǧa bolady. Ol myna «Saparjaidyŋ» janynda ornalasqan, – dep jol sıltep jıberdı kezekşılıktegı polisiia kapitany.
Ol jerge barsam, bır kelınşek polisiia maioryna şaǧym aityp otyr eken. Janynda otyrǧan kapitandy ymdap şaqyryp aldym da, jönımdı aittym.
– Myna Gülaiym degen kelınşek tura sız aitqan mäselemen kelıp otyr. «Däulet» sauda üiınde satuşy bolyp ısteidı. Sauda üiıne kelgenderdı «jeŋgetailar» süirelep maza bermeidı eken. İä, ondai mäsele bar. Qyzmettık kuälıgıŋızdı körsetıp, özıŋızdı tanystyrsaŋyz. Mälımetterdı beruge bolady, – dedı. Jūmysqa jaŋa kırgenımdı, älı kuälık ala qoimaǧanymdy aitqan soŋ.
– Sız onda Saryarqa audandyq IIB-nıŋ äkımşılık polisiia bölımıne baryŋyz. Sol jaqtaǧylar kömekteser, – dep şyǧaryp saldy.
«Jazǧan qūlda şarşau joq» degen, ışkı ıster basqarmasyna bet alyp kele jattym da, «äuelgı maqsatym jeŋıl jürıstılerdı öz közımmen körıp, «qyzmet» jaǧdailarymen jete tanysu edı ǧoi» degen oiym esıme tüsıp, jürısımdı baiaulattym. Vokzaldyŋ aldyndaǧy İ.Gete köşesın qiyp ötıp, Bırjan sal köşesıne tüskenım sol edı, közıme 40-45 jas şamasyndaǧy ekı kelınşek tüstı. Olar maǧan säl būrylyp, bırdeŋe aitqysy kelgendei yŋǧai bıldırdı. Bıraq men bögelmedım. Şynyna kelgende, sasqanymnan qattyraq jürıp ketkenmın ǧoi. Sosyn jürısımdı säl baiaulattym. Joq ızdegen jandai jan-jaǧyma köbırek qaraǧyştaudy da ūmytpadym. Söitsem, Bırjan sal köşesınıŋ boiynda būl «saudanyŋ» türı qyzyp tūr eken. Är būryşta, ekı-üş adamnan jüredı. Bärınıŋ jas şamasy 35-45 şamasyndaǧy äielder. Türlerı bazarda, künnıŋ ötınde sauda jasaityndarǧa köbırek ūqsaidy eken. Betterı jel men künge totyqqan äielderdıŋ üsterıne kigen kiımderı de könetozdau. Būlar «klient» ızdeuşıler bolyp şyqty. Negızgı «qyzmet» körsetetınder basqa jerde eken, ony keiın bıldım.
Adamnyŋ ne ızdep kele jatqanyn jazbai tanityn, «käsıbın» äbden meŋgergen bır «jeŋgetai» janasa berıp, «jas qyzdar bar» dep jaiymen aityp qaldy. Qūddy «bızde tättı toqaş bar» degen siiaqty etıp, ädemılep aitatynyna erıksız taŋ qaldym.
– Qanşa? – dedım salǧan jerden.
– Üş myŋ jarym, – dedı ol da. «Endı ne desem eken» dep säl oilanǧan türımdı baiqaǧan kelınşek:
– Üş myŋǧa bolady. Jas qyz, ökınbeisıŋ. Kırıp qarap şyq, ūnamasa basqasyn körsetemız, berı jür, – dep qara kelınşek oilanuyma mūrşa bermei, jol bastai jöneldı. Maǧan soŋynan ılesuden basqa amal qalmady. Aula jaqqa ainala bergende:
– Bırınşı kıreberıs, domofonǧa baryp, 58-dı bassaŋ, özderı aşady. Sosyn besınşı qabatqa köterılesıŋ. Oŋaşa kvartira. Bara ber, özıŋ bırtürlı ūialşaqtausyŋ ba, nemene, – dep kelınşek ūrysyp qoiady.
– Üş myŋ qymbat qoi, aqşam da joq edı, – dedım, sälden soŋ esımdı jinap.
– Onda nege basymdy qatyryp tūrsyŋ. Kelınşek aşuly keiıpte kerı būryldy. Qasyna janasa berıp:
– Jas qyz ba edı? – dep sūradym.
– 22-23-tegı qyz taqiiaŋa tar keletın be edı?
– Qazaq pa? – dedım qarap tūrmai.
– Ketşı basymdy qatyrmai, sözı köp erkekterdı jek köremın, – dep kelınşek būl joly bırden terıs ainalyp kettı.
Säl de bolsa boiym üireneiın dedı me, älde şynymen bırnärse ızdegen jaŋǧa ūqsap kelem be, «Däulettıŋ» aldyna jete bergende, ekı kekse kelınşektıŋ bırı jeŋıme jarmasa kettı.
– Jas qyz bar, «uzbechka».
- Şyn «uzbechka» ma?
- Ärine, üş myŋ jarym, jür kettık.
– Ondai… ärı qarai eşteŋe aityp ülgermedım, kelınşek aldyma tüsıp zulap barady. Üidıŋ artyna ainalyp baramyz. Qaida bastar eken dep, säl sabyr saqtaǧam. Bır kümıs tüstes «Toiota kamri» avtokölıgıne kelıp, aldyŋǧy jaǧyna otyryp jatyr. «Bol, otyr, otyr» dep qoiady maǧan da.
– Üş myŋ jarymyŋyz qymbat qoi, maǧan myŋ jarymǧa bolsa…
– Bolady, bolady. Barǧan soŋ özımen kelısesıŋ, – dedı. Jürgızuşı jıgıt te «bol, bol!» dep asyqtyryp barady.
– Odan keiın aqşam qalmaidy eken, jä keiın körermın, – dedım basqa söz auzyma tüspei. «Qyzyq adam ekensıŋ» dep būl kelınşek te renjıp qaldy.
Qazaqta «köp jürgen jylannyŋ aiaǧy körınedı» degen bar emes pe. Bırjan saldyŋ boiymen ekınşı qaitara jürgende kelınşekter menı nūsqap bır-bırımen «osy jıgıt tegın jürgen joq» dep sezıktene qarady. Odan būl aradan jürıp kele jatqanda qastarynda orta jastaǧy, 30-dy eŋsergen jıgıtter baryn baiqaǧanmyn. Kelınşekter maǧan tap bergende, olar jalt būrylyp, säl ärırek ketedı. Bıraq, anadaidan barlap tūrǧany közge anyq baiqalady. Men qastarynan ūzaǧanda bır-bırımen söilesıp jatqandaryn da bırneşe ret közım şalǧan.
«Aş päleden qaş päle» degen. Endı tezırek közımdı joǧaltpasam, bır pälege ūrynatynymdy äldebır tüisık arqyly sezındım. Ol sezıgım beker bolmady. «Däuletten» ūzap bara jatyp, soŋyma qarasam, bır orta boily, ekınşısı ūzyndau ekı jıgıt soŋymnan ılesıp keledı eken. Bır närselerdı qyzyqtai qalǧan bolyp, säl aialdasam, olar ūialy telefondaryn şūqylap, sol maŋnan ūzai qoimaidy. Jürsem, qaita ılesedı. Eŋ dūrysy, taksige mınıp, zytqan-au degen oi keldı de, jol şetınen aǧylǧan kölıkterge qol kötere qoidym…
Meŋdolla ŞAMŪRATOV
