Astana ūsynǧan körmenıŋ taqyryby «Bolaşaq energiiasy» dep atalsa, fransuzdyqtar «Bolaşaq energiiasy Fransiiada» dep otyr. Al «EKSPO-2017» halyqaralyq mamandandyrylǧan körmedegı Fransiia pavilonynyŋ ışkı mazmūnyn bas komissar Paskal Loro tolyǧyraq aityp berdı.
– Fransiia būl körmege qatysudy özıne märtebe sanaidy. Jiyrma bes jyldyŋ ışınde Fransiia Qazaqstanmen diplomatiialyq qarym-qatynas ornatyp, senımdı serıkteske ainaldy. Bız Qazaqstannyŋ kez kelgen bastamasyna qoldau bıldırıp kelemız, sol sebeptı EKSPO körmesı de nazardan tys qalmady. Körme taqyryby elımızde ornyqqan qaǧidalarmen, ūstanymdarmen ündes. 2015 jyldyŋ jeltoqsanynda qabyldanǧan kelısım ekı el arasyndaǧy ūzaqmerzımdı bailanysqa, atap aitsaq, qorşaǧan ortany qorǧau, balamaly energiia közderın damytuǧa türtkı boldy, – dep Paskal Loro memleketter arasyndaǧy bailanys turaly baiandap berdı.
Körme Astanada ötedı degen künnen bastap, Fransiia qatysuǧa kelısım berıp, 2015 jyldyŋ şıldesınde elge saparǧa şyqty. Sodan bolar, fransuzdyqtardyŋ pavilony eŋ ülken pavilondardyŋ qatarynda, onyŋ jalpy aumaǧy 1084 şarşy metrdı qūraidy.
Ūiymdastyruşylar fransuzdyq jetekşı käsıporyndardy bır jerge şoǧyrlandyryp, Fransiianyŋ üzdık jetıstıkterımen tanystyrudy maqsat tūtty. Aumaqta ǧalymdar innovasiialyq tehnologiialar salasynda qoldanyp jürgen qūrylǧylardy tanystyryp, täjıribemen bölısedı. İnnovasiialardyŋ barlyǧy Astana aumaǧynda körsetıletındıkten, Fransiia Qazaqstanmen osy salada ortaq tabystarǧa jetuge niettı.
Pavilon ekı aumaqqa bölınbek: bırınde – energetika salasyndaǧy üzdık käsıporyndar ornalassa, ekınşısı – bır mezette 200-ge juyq adamdy qabyldaityn simpozium men debattarǧa arnalǧan ortalyq bolmaq. Pavilonnyŋ ışı üş taqyrypqa basymdylyq bermek: jaŋǧyrmaly energiia közderı, «aqyldy» qala jäne ekologiialyq ikemdılık. Är serıkteske jeke aumaq qarastyrylǧan, sol jerde olar interaktivtı elementter arqyly eŋ ozyq tehnologiialardy tanystyra alady. Al arnaiy effektılerdıŋ äserın ūlǧaitu üşın bölmede qaraŋǧylyq ornaidy.
Pavilonnyŋ serıktesı retınde qorşaǧan orta men energiia közderın tiımdı paidalanu jönındegı agenttık (ADEME), Iter jobasy, Peugeot kölık kompaniiasy, Saint-Gobain, Syctom, Total, Veolia, Vicat siiaqty fransuzdyq tanymal kompaniialar töbe körsettı. Būl kezekte, pavilonda ozyq kölıkterge arnalǧan aumaq bolatynyn aita ketken jön. Būl jerde özdıgınen syrǧanaityn kölık türlerınen bastap, elektromobilder tanystyrylady. Al körmenıŋ eŋ qyzyq eksponaty – Peugeot kölık kompaniiasy oilap tapqan elektromobil bolmaq. «Kölıktıŋ dizainy da özgeşe, balalarǧa ūnaityny anyq, al barlyq qyr-syrymen körmede tanysasyzdar» dedı Fransiia ökılı.
Fransuz pavilonynyŋ 1 qabatyndaǧy 7 aumaq keluşılerge «jasyl» energetika salasyndaǧy jaŋa tehnologiialarmen tanysuǧa mümkındık beredı. Aumaqtar arasynda älemdık örkeniettıŋ damuyna üles qosqan, Fransiianyŋ körnektı qairatkerlerı galereiada tanystyrylady. Qonaqtar müsınşı Milen Germonnyŋ tuyndysy «Mini Akva» kompozisiiasyn, suretşı Iаn Dalonnyŋ qolynan şyqqan Fransiia Respublikasynyŋ simvoly – Marianna beinesın, sondai-aq eldıŋ eŋ ädemı körınısterı beinelengen fotosuretterdı köre alady.
«EKSPO-2017» halyqaralyq mamandandyrylǧan körmesı aiasynda Fransiia ekı ūlttyq merekesın ūlyqtamaq. 21 mausymda Fransiia künı toilansa, 14 şıldede Bastiliiany basyp alu künıne orai merekelık şaralar ūiymdastyrylmaq. Sondai-aq Fransiiada 30 jyldan astam uaqyt boiy dästürlı türde 21 mausymda toilanatyn «Muzyka merekesı» Astanada da atap ötıledı. Qonaqtar sirk nömırlerı men kabare şouyn tamaşalap, dästürlı änderdı tyŋdaidy. Al Qazaq ūlttyq öner universitetınıŋ studentterı fransuz tılınde än salady.
Güldana TALǦATQYZY
