Tūrǧyn üi qūrylys jinaq bankınde «Qoljetımdı tūrǧyn üi – 2020» baǧdarlamasy boiynşa baldardy esepteude jäne päter bölude adami faktor tolyqtai alynyp tastaldy.
Äu basta atalmyş qarjylyq institut tūrǧyn üige şyn mūqtaj kommersiialyq bankterden ipotekalyq nesie aluǧa tabysy jetpeitın qazaqstandyqtar üşın Prezidenttıŋ bastamasymen arnaiy qūrylǧany belgılı. Osylaişa Elbasy tūrǧyn üi aludyŋ qoljetımdı tetıkterın jasau arqyly äleumettık tūraqtylyqtyŋ ırgetasyn qalaǧan edı. Alaida, soŋǧy kezderı bank qyzmetkerlerınıŋ keibır jymysqy qareketterı äşkere bolyp, jūrtşylyqtyŋ köŋılı suyp qalǧandai bolyp edı. Seisenbı künı Ortalyq kommunikasiialar qyzmetınıŋ Almatydaǧy keŋsesınde arnaiy brifing bergen banktıŋ jaŋa basşylary «Qoljetımdı tūrǧyn üi – 2020» baǧdarlamasyn sättı jüzege asyru maqsatynda jasalǧan jeŋıldıkter men özgerıster turaly aityp berdı.
«Jalpy alǧanda, QTQJB joǧary deŋgeide qyzmet körsetetın, klientterdıŋ müddesıne jūmys ısteitın bank boludy maqsat etıp otyr. Būl üşın Tūrǧyn üi qūrylys jinaq bankı üş baǧytta damudy közdeidı. Bırınşısı – qarjylyq jüktemeler men äkımşılık kedergılerdı barynşa azaitu. Ekınşısı – qyzmet körsetudıŋ ozyq tehnologiialaryn engızu. Üşınşısı – Bank jūmysyn meilınşe aşyq etu» dedı basqarma töraǧasy Aibatyr Jūmaǧūlov. Endı osylardyŋ ärqaisysyna jeke-jeke toqtalaiyq.
Pul jasaqtau onlain-rejimde oryndalady
«Qoljetımdı tūrǧyn üi – 2020» baǧdarlamasy jūmystarynyŋ aşyqtyǧy üşın QTQJB baǧyty boiynşa baldardy esepteude jäne päterlerdı bölude adami faktordyŋ äserı tolyqtai alynyp tastaldy dedık basynda. Qalaişa? Üderıs tolyqtai avtomattandyryldy. Ony Banktıŋ saity arqyly baqylauǧa bolady.
Iаǧni, tūrǧyn üidı satyp aluşylar pulyna endı internet arqyly ötınış beruge bolady. Tırkelu köp uaqyt almaidy, ötınışke arnaiy nömır berıledı. Onlain rejimınde pul boiynşa päter bölınedı jäne oǧan qatysty barlyq mälımetter Tūrǧyn üi qūrylys jinaq bankınıŋ saitynda bırden jariia etıledı.
Jaqynda QTQJB jelısımen «Halyqtyŋ barlyq sanatyna arnalǧan tūrǧyn üi» baǧyty boiynşa tūrǧyn üidı satyp aluşylar men jalǧa aluşylar puly Qyzylorda oblysynda jariialanbaq. Älgı aitqan qanatqaqty onlain rejim sol jerden bastap qoldanylmaq. Alaida, kompiuter «qūlaǧynda oinamaityndar» Tūrǧyn üi qūrylys jinaq bankınıŋ filialdary men qyzmet körsetu ortalyqtaryna aiaqtai baryp, pulǧa qatysuǧa dästürlı täsılmen ötınış beruıne de bolady.
Bank jūmysy meilınşe aşyq boluy üşın biyl qaraşadan bastap tūrǧyn üidı satyp aluşylar men jalǧa aluşylar pulyna qatysuşylardyŋ baly jaŋa ärı jeŋıldetılgen formulamen esepteledı. Būrynǧysynan edäuır qolaily ärı oŋai formulany «Jeke kabinette» özıŋız-aq eseptei alasyz.
Qūjat qysqaryp, alym azaidy
QTQJB-nyŋ klientterı men bolaşaq klientterı jinauǧa tiıs qajettı qūjattar tızımı de barynşa qysqartyldy. Mäselen, şart jasau üşın tek jeke kuälık qana qajet. «Jas otbasyǧa arnalǧan tūrǧyn üi» baǧyty boiynşa baǧdarlamaǧa qatysuşylardan jeke kuälıkten bölek, äkımşılıktıŋ joldamasy, al «Halyqtyŋ barlyq sanatyna arnalǧan tūrǧyn üi» baǧyty boiynşa tabysy turaly anyqtama ǧana talap etıledı.
QTQJB jūmysyndaǧy taǧy bır eleulı ılgerıleuşılık – qarjylyq jäne äkımşılık kedergılerdıŋ azaiuy. 2013 jyldyŋ 11 qaraşasynda Ükımettıŋ keŋeitılgen otyrysynda Elbasy tūrǧyn üi jinaq jüiesıne azamattardyŋ belsendı türde qatysuy üşın qarjylyq talaptardy jeŋıldetu şaralaryn qabyldaudy tapsyrǧan bolatyn. Osyǧan orai, QTQJB ışkı komissiialyq alymdardy qysqartyp qana qoimai, syrtqylaryn da azaituǧa küş salyp jatyr. Üderısterdı oŋtailandyru nätijesınde klientterge tüsetın jükteme 30 %-ǧa qysqardy.
Atap aitsaq, bank komissiialyq alymdardyŋ 6 türın mülde alyp tastady. Räsımder jetıldırılgen soŋ jäne jūmystyŋ özındık qūny tömendegennen keiın, QTQJB kelesı jyly komissiialyq alymdardy taǧy da 20%-ǧa azaitudy közdep otyr.
Mysaly, jyljymaityn mülıktı satu-satyp alu şarttaryn notarialdyq tırkeu üşın tarifterdı 22 myŋ teŋgeden 7 myŋ teŋgege deiın tüsıru kelısımıne qol jetkızdı. «Qoljetımdı tūrǧyn üi – 2020» baǧdarlamasy boiynşa baǧalau kompaniialarynyŋ körsetken qyzmetınıŋ tölem qūny 5 myŋ teŋgeden 2,5 myŋ teŋgege deiın arzandady. Qazır baǧdarlamaǧa qatysuşylar üşın saqtandyru kompaniialary körsetetın qyzmet baǧasyn tüsıru turaly kelıssöz jürıp jatyr.
Kerek derek
Sondai-aq «Qoljetımdı tūrǧyn üi – 2020» baǧdarlamasyna qatysuşylar üşın mynadai räsımder jeŋıldetıldı:
1) Baǧdarlamaǧa qatysuǧa ötınım beruge, sondai-aq tölem qabılettılıgın baǧalauǧa komissiialyq alym alynyp tastaldy. Mūny aqşalai körsetsek, 15 000 teŋge klienttıŋ qaltasynda qalady.
2) Tölem qabılettılıgın rastaityn qūjattardy qabyldauda jäne kredit ötınımın toltyruda klientter toltyruǧa tiıs qaǧazdardyŋ sany qysqartyldy.
3) «Jas otbasyǧa arnalǧan tūrǧyn üi» baǧyty boiynşa baǧdarlamaǧa qatysuşylarǧa bank airyqşa nazar audarady. Endı tölem qabılettılıgın rastau üşın grafik boiynşa ūsynylǧan ai saiynǧy jinaqtau jarnalaryn salyp otyrsa nemese tūrǧyn üi qūrylys jinaǧyn merzımınen būryn jinaqtasa ǧana boldy. Bankke berıletın qūjattardyŋ sany da qysqartyldy. «Jas otbasyǧa arnalǧan tūrǧyn üi» baǧytyna qatysuşylarǧa jeke kuälıgı men äkımdıktıŋ joldamasyn körsetu jetkılıktı.
4) Tabysty rastau erejesı özgerdı. Endı jūmys ornyn auystyrǧan kezde būrynǧydai alty aidyŋ ornyna üş aidaǧy tabysyn rastau talap etıledı.
5) Bala kütımındegı jas analardyŋ (klienttıŋ) tölem qabılettılıgıne kepıl bolatyn tūlǧalardyŋ qatary keŋeitıldı. Mäselen, būryndary jūbaiynyŋ tabysy mındettı türde qabyldanuǧa tiıs bolsa, endı kez kelgen tabysy joǧary jaqyn tuysynyŋ kepıldemesı qabyl alynady.
6) Puldarǧa qatysuǧa ötınış endı qūrylys aiaqtalardan 3 ai būryn qabyldanady. Iаǧni, baǧdarlamaǧa qatysuǧa ötınış bergen adam üidıŋ salynǧanyna köz jetkıze alady. Iаǧni, päter satyp alarda öz qalauyna säikes pe, sapaly ma, aumaǧy jetkılıktı me degen sekıldı köŋıldegı köp küdıkke tıkelei jauap alyp, şama-şarqyn baǧalai alady. Mūndai jaǧdaida üi salynyp bıtken kezde tabysyn qaitadan rastaudyŋ qajetı joq .
Uaqyt faktory men kerı bailanys «kömekke keldı»
Zamanaui tehnologiialardy engızu bankke öz körsetkışterın eleulı türde ūlǧaituǧa mümkındık berdı. Qyrküiek aiynda, bank jūmysy jetıldırılgennen keiın, kredit beru kölemı, sondai-aq jasalǧan tūrǧyn üi qūrylys jinaq şartynyŋ sany ekı ese ūlǧaiypty. «Al, 2014 törtınşı toqsanynda barlyq körsetkışter ekı esege artady dep nyq senımmen aita alamyz. Jyl qorytyndysy boiynşa byltyrǧy jylmen salystyrǧanda kölemderdı 60-70%-ǧa deiın arttyrudy josparlap otyrmyz» deidı banktıŋ basqaruşy direktory Erūlan Jamaubaev.
Banktık tehnologiianyŋ tezıne salǧandaǧy uaqyt faktorynan ūtqanymyz mynau eken:
Bırınşıden, zaem beru uaqyty 5 esege deiın qysqardy. Būryn būl kemınde 22 künge sozylsa, qazır kredit komitetınıŋ şeşımı 1-2 künde şyǧarylady. Zaem berudı 1-2 künge deiın qysqartu jäne ötınım beruden aqşa beruge deiıngı bükıl üderısterdı, sapasyn joǧaltpastan, 3 künnıŋ ışınde atqaru josparlanyp otyr.
Ekınşıden, bankke qoŋyrau şalyp, ala almaǧandardyŋ sany 11 esege deiın qysqardy.
Üşınşıden, räsımderdı jetıldırudıŋ nätijesınde klientterge qyzmet körsetu uaqyty üş ese kemıdı. Klientterdıŋ uaqytyn ünemdeu üşın Astana men Almaty qalalarynda QTQJB filialdarynyŋ ǧimarattarynda «Halyqqa qyzmet körsetudıŋ mobildı ortalyqtary» aşyldy.
Törtınşıden, köp jaǧdaida klientterdıŋ taban tozdyryp bankke keluınıŋ qajetı joq. Kez kelgen aqparatty bailanys ortalyǧynyŋ telefony arqyly nemese barlyq ūialy bailanys operatorlary üşın bıryŋǧai 300 nömırıne habarlasyp bıluge bolady. Būl nömırge Qazaqstan aiasynda bailanysu tegın. Sondai-aq, osy nömırge qoŋyrau şalyp, QTQJB agentın keŋsege ne üige şaqyruǧa da bolady. Agenttık jelınıŋ engızıluı depozittık şart jasau boiynşa klientterge qyzmet körsetu uaqytyn 50%-ǧa qysqartuǧa mümkındık berdı.
Besınşıden, aşyqtyqty odan ärı jaqsarta tüsu üşın jazda Tūrǧyn üi qūrylys jinaq bankınıŋ janynan qoǧamdyq keŋes qūryldy. Onyŋ qūramyna belgılı jurnalister, äigılı qoǧam qairatkerlerı jäne bank salymşylary endı. Endı bank jūmysyndaǧy tüitkılder tüiının şeşuge jūrtşylyq ta aralasa alady. Būdan bylai klientter kez kelgen uaqytta bank qyzmetın oŋtailandyruǧa qatysty ūsynystaryn, şaǧym-talaptaryn qoǧamdyq keŋeske joldai alady. Ol üşın arnaiy os@hcsbk.kz. elektrondy mekenjaiy aşylǧan.
«Klienttermen kerı bailanys ornatu bız üşın öte maŋyzdy. Tūrǧyn üi qūrylys jinaq bankınde bailanys ortalyǧy, ahualdyq ortalyq jūmys ısteidı, mūnda klientterge qyzmet körsetu jönındegı barlyq jūmystar qadaǧalanyp otyrady. Şaǧymdar men ūsynystar barlyq ūialy bailanys operatorlary üşın bıryŋǧai 300 nömırıne qabyldanady. On jetı filialdyŋ ärqaisysynda jedel jelı jūmys ısteidı. Qyzmet körsetu ortalyqtarynda klientterdıŋ habarlamalaryna arnalǧan arnaiy jäşıkter ornatylǧan. Tuyndaǧan mäsele turaly poşta arqyly hat joldap nemese tıkelei Bank saityna habarlauǧa bolady. Tūrǧyn üi qūrylys jinaq bankınıŋ ärbır basşysy aptasyna bır ret azamattardy qabyldaidy.Al, menıŋ qabyldau künım – seisenbı» deidı banktıŋ basqarma töraǧasy Aibatyr Jūmaǧūlov.
Söz soŋynda…..
Banktıŋ qalyŋ būqaranyŋ talap tılegımen eseptese jūmys ıstei bastaǧanyn bırqatar maŋyzdy körsetkıştermen sabaqtai ketkenımız dūrys şyǧar. Aǧymdaǧy jyldyŋ 1 qazanyndaǧy mälımetter boiynşa, jasalǧan tūrǧyn üi qūrylys jinaq şarttarynyŋ sany 595938-ge jetıptı, al şarttyq soma 1 trillion 284 mlrd. teŋgenı qūraidy.Sonymen qatar, 2014 jyldyŋ 9 aiynda bankte 2013 jyldaǧymen salystyrǧanda 50% artyq şart jasalǧan. Iаǧni, byltyr 77 492 şart jasalsa, biyl ol 116 502-ge artyp otyr.
Bank qyzmetınıŋ bükıl kezeŋınde jalpy somasy 270 mlrd. teŋgege 72 120 zaem berıldı, onyŋ ışınde tūrǧyn üi qūrylysynyŋ memlekettık baǧdarlamalary boiynşa 104 mlrd 266 mln teŋge somasyna 30 785 zaem berılgen. Memlekettık baǧdarlamalar aiasynda berılgen zaemdar ülesı bankte berılgen barlyq zaemdardyŋ 38,6%-yn qūraidy.
Sondai-aq, Tūrǧyn üi qūrylys jinaq bankı jyljymaityn mülık satyp aluǧa jäne üi-jaiyn jaqsartuǧa ötken jylmen salystyrǧanda 30%-dan artyq zaem berdı. Eger sanmen aitatyn bolsaq, banktıŋ 11 979 klientı 59 mlrd 806 mln teŋge somasyna qaryz alǧan, būl klientterge ötken jyly berılgen zaem somasynan 44%-ǧa artyq.
Edıl BÖKEEV
