Egde tartqan qarttardyŋ qalypty ömırın qamtamasyz etu üşın qoǧam tarapynan qosymşa qoldau qajet. Jas kelıp, kärılık jeŋgen saiyn adam ömırınde kürdelı kezeŋ bastalady. Osy kezde emosionaldyq küiı älsırep, auytqymaly psihologiialyq jaǧdaiyna qosa türlı sozylmaly aurularynyŋ asqynuynan özı-özıne qyzmet ete almaityndai küige tüsedı.
Memleket arnaiy qarttarǧa kömek körsetudıŋ bıryŋǧai standarttary jäne basqa da zaŋnamalary negızınde būl mäselenı şeşuge tyrysuda. Būl bır jaǧynan ärbır ızgılıktı qoǧamnyŋ qart adamdarǧa degen qoldauynyŋ belgısı. Eger janaşyr jaqyndary bolmasa, qazırgı uaqytta qart adamdarǧa baǧyttalǧan kömektıŋ köp türın memleket öz jauapkerşılıgıne alyp otyr. Iаǧni, osyndai äleumettık qyzmettıŋ basty baǧyty densaulyq saqtau salasyna berılıp otyr. Onyŋ tiımdı ülgısın köp jyldardan berı Astana qalasy äkımdıgınıŋ «Şarapat» äleumettık qyzmet körsetu ortalyǧy körsetıp keledı.
Mūndaǧy medisinalyq bölımnıŋ qūramynda üş jalpy täjıribelık därıger, bır-bırden reabilitolog, psihoterapevt, epidemiolog, nevropatolog, stomatolog, ortoped, stomatolog, hirurg, UDZ därıgerı jūmys ısteidı. 65 palata kömekşılerı, otyzǧa tarta tazalauşylar kündız-tünı azamattarǧa kütım körsetıp keledı. Därıgerlık nūsqaulardy jüzege asyratyn 55 maman meiırbike kezekşılıkte bolsa, onyŋ ışınde 23 maman täulık boiy qyzmet körsetedı. Är blokta täulık boiy jūmys ısteitın medbikelık punktter bar. Fizioterapiia bölımınde massaj mamandary, LFK nūsqauşysy, jüzu boiynşa nūsqauşy bar. Körsetkışter boiynşa körsetıletın qyzmettı aluşylardy josparly emdeuge jatqyzu stasionarlyq kömek, onyŋ ışınde respublikalyq deŋgeide joǧary mamandandyrylǧan medisinalyq kömek alu üşın jüzege asyrylady. Ortalyqtyŋ tūrǧyndary basseinde suda jüzıp, skandinaviialyq jürumen de ainalysyp, taŋerteŋgılık dene şynyqtyru men sport klubtarynda şynyǧady.
Fazyl ÄBDIKÄRIMOV, därıger: Negızgı mındetımızge qarttar men mügedekterdıŋ jasyna jäne densaulyǧynyŋ körsetkışterıne qarai tiıstı ömır süru jaǧdailaryn jasap, olarǧa kütım körsetıp, medisinalyq kömek körsetu şaralaryn belgılı bır standartqa säikes üilestıre bılu jatady. Ärbır qyzmet aluşy ortalyqqa kelgen kezde därıgerdıŋ qarauynan ötedı. Mındettı medisinalyq tırkeumen qatar ambulatorlyq kartasy toltyrylyp, tüsken adamnyŋ, onyŋ jeke zattarynyŋ sanitarlyq zararsyzdandyryluy jürgızıledı. Är tüsken adamnyŋ 14 kün ışınde mamandar jeke jūmys josparyn tüzıp, psihologtıŋ basşylyq jasauymen beiımdelu şaralary jürgızıledı.
Ortalyq tūrǧyndarynyŋ denı qarttar bolǧan soŋ, erekşe kütımdı qajet etedı. Olar kündız-tünı medisina qyzmetkerlerınıŋ qadaǧalauynda bolyp, der kezınde barlyq em-şaralary körsetılgennen keiın densaulyǧy jaqsaryp, ömır sapasy artyp, ǧūmyry da ūzarady. Mūnda olardyŋ jas erekşelıkterı men qajettılıgıne qarai körsetıletın medisinalyq kömek te jaqsy jolǧa qoiylǧan. Därıgerlerdıŋ nūsqauymen barlyq em-şarasyn uaqytynda alady. Türlı mügedektıkterımen qatar būl kezeŋde densaulyǧy syr berıp, köbıne insult alyp jatady, auyr kesel keibırın qaita soqqanda, qol-aiaǧy qūrysyp, ortalyq jüike jüiesıne aitarlyqtai zaqym keledı. Jaǧdaiy naşarlarǧa joldama berıp qaladaǧy stasionarlarǧa emdeluge jıberemız. Odan keiıngı qalpyna keltıru, densaulyǧyn jaqsartu şaralary öz kezegımen osynda ötedı. Qala boiynşa eŋ tiımdı jabdyqtardyŋ bırın demeuşıler jetkızgen bolatyn. Būl adamnyŋ aiaq-qoldarynyŋ aktivtı-passivtı mehanoterapiiasyna arnalǧan qūrylǧy. Būl apparatty tösek tartyp jatqan nauqastar da paidalana alady. Mümkındıgı şekteulı jandarǧa qajettı emnıŋ jaqsy nätijesıne tezırek qol jetkızuge bolady. Mehanoterapiialyq apparattaǧy jattyǧular arbaǧa taŋylǧan, insulttan keiıngı nauqastarǧa, sal auruymen auyratyndarǧa öte paidaly. Osy qūrylǧyny qoldanǧaly bır jyldyq täjıribeden baiqaǧanymyz aiaq-qoldary insulttan keiın tartylyp qalǧandardyŋ jaǧdaiy köp jaqsarady.
Mūratbek MŪSAHANOV, därıger-reabilitolog: Är adam özınıŋ densaulyǧyna bailanysty maman-därıgerlerge qaraluymen qatar, äleumettık-medisinalyq sipattaǧy oŋaltu ıs-şaralary, sonyŋ ışınde därı-därmeksız terapiia qatar jürgızıledı. Mūny ıske asyru üşın jabdyqtalǧan bırneşe kabinetter bar. Fizioterapiia kabinetınde elektr toǧymen emdeu (UK, Bernar toqtary, elektroforez, ultradybys, ultraton); jaryqpen emdeu (biotron); jylumen emdeu (parafin, UVCh); ingaliatorii; sumen emdeu (gidrosylau vannalary, Şarko duşy); magnitpen emdeu türlerı kıredı. Mūndaǧy emdık-jattyqtyru jabdyqtary adamnyŋ barlyq būlşyq etterın qamtyp, olardy şynyqtyruǧa arnalǧan. Jaqynda tūz şahtasy aşyldy. Sylaudyŋ ekı türı bar. Emdık-dene şynyqtyrulyq zalynda jügırme joly, velotrenajer, küş trenajerlerı qoiylǧan. Bassein de emdık proseduranyŋ bırıne jatady. Būlarǧa qosa, em-şaralarymyzdy jetıldırude älı de zamanaui qūral-jabdyqtar qajet. Ortalyq 2007 jyly aşylǧan sodan berı qūral-jabdyqtary jaŋartylǧan joq. Bızge tek mügedekterge arnalǧan apparattardyŋ artyǧy joq.
Qarttarǧa erekşe ärqaisysyna jeke-dara, nauqasy men densaulyǧyna qarai qalpyna keltıru jattyǧularyn belgıleu kerek. Özımızdıŋ ortalyqtaǧy azamattarǧa qosa, bükıl qala boiynşa kütımdı qajet etetın qariialarǧa qyzmet etemız. Olar özdıgımen emhanaǧa bara almaityndai jaǧdaiy bolsa, onda äleumettık qyzmetkerlerdıŋ kömegımen osynda jetkızılıp tiıstı em-şarasyn alady. Būlar köbıne, bala-şaǧasy joq mügedekter, jalǧyzılıktı adamdar. Jylyna 700 adamǧa ärqaisysyna 10-20 künnen belgılep, densaulyǧyn tüzeidı.
– Ortalyqtyŋ ärbır qyzmetkerı qariialarmen, mümkındıgı şekteulı jandarmen jūmys ısteu kezınde adamgerşılıktı bärınen de biık qoiady. Bız kündelıktı jūmysymyz arqyly osynau äleumettık äljuaz topqa bar meiırımımızdı, şapaǧatymyzdy körsetuge bar küşımızdı salamyz, – deidı «Şarapat» äleumettık qyzmet körsetu ortalyǧy direktory Ardaq Seiıtova.
