Būrnaǧy künı Qazaqstan Respublikasynyŋ Prezidentı Nūrsūltan Nazarbaev Astanaǧa resmi saparmen kelgen Resei Federasiiasynyŋ Prezidentı Vladimir Putinmen kezdestı. Aqordada ötken kezdesudıŋ saltanatty räsımınen keiın qos eldıŋ basşylyǧy şaǧyn jäne keŋeitılgen qūramda kelıssözder jürgızdı. Onda ekıjaqty yntymaqtastyqtyŋ keŋ auqymdy mäselelerı talqylanyp, özara ıs-qimyldyŋ bolaşaqtaǧy basty baǧyttary aiqyndaldy.
Būl – körşı el basşysynyŋ qazırgı prezidenttık merzımı bastalǧaly berı Qazaqstanǧa alǧaşqy resmi sapary. Kelıssözder kezınde taraptar sauda-ekonomikalyq, industrialdy-innovasiialyq damu jönınde söz qozǧady. Äsırese, maşina qūrastyru, atom, kölık, energetika jäne ǧaryş salasyndaǧy ärıptestıkke airyqşa män berıldı. Sondai-aq, Keden odaǧy men Bıryŋǧai ekonomikalyq keŋıstık aiasyndaǧy yqpaldastyq üderısterın damytu mäselesı de talqylandy. Qazaq Prezidentı reseilık ärıptesınıŋ ekı eldıŋ qarym-qatynastaryn nyǧaitu jolynda köp jūmys jasaǧanyn aitty. Ärı ekı eldıŋ Euraziialyq odaqty qūruda batyl qadam basyp kele jatqandyǧyn da tılge tiek ettı.
Öz kezegınde märtebelı meiman da Belarus, Qazaqstan men Resei arasynda üş eldıŋ ülgısınde erekşe qarym-qatynastar qalyptasqanyn, būl ekonomikalyq qatynastardyŋ kooperasiiasy ekenın aitty. Onyŋ aituynşa, bügınde ekı el arasyndaǧy 2011-2012 jyldarǧa arnalǧan jospar tabysty jüzege asyp jatyr. Aldaǧy uaqytta qandai baǧytta jylju kerektıgın tüsınu üşın, kelesı ekı jylǧa arnalǧan jospardy äzırleuge kırısu kerek.
Kelıssözder qorytyndysy boiynşa taraptar bırqatar qūjattarǧa qol qoidy. Onyŋ negızgısı –1992 jylǧy 25 mamyrdaǧy Qazaqstan Respublikasy men Resei Federasiiasy arasyndaǧy Dostyq, yntymaqtastyq jäne özara järdem turaly şartqa özgerıster men tolyqtyrular engızu turaly hattamaǧa qos prezident qol qoiyp, mör basty. Būǧan qosa bırqatar ükımetaralyq qūjattarǧa qol qoiyldy. Kezdesu qorytyndysy boiynşa ekı eldıŋ Prezidentterı BAQ ökılderı üşın brifing ötkızdı.
– Bız Dostyq, yntymaqtastyq jäne özara järdem turaly negızgı şarttyŋ 20 jyldyǧyn atap öttık. Oǧan qol qoiylǧannan berı köp uaqyt öttı. Bız bügın osy şartqa tiıstı özgerıster engızdık,– dep bastady sözın N.Nazarbaev.
Ol qandai özgerıs degenge kelsek, bırınşıden, ekı el arasyndaǧy barys-kelıs jüiesı bıraz jeŋıldetıldı. Endı Resei azamattary Qazaqstanda, al Qazaqstan azamattary Reseide mındettı tırkeusız 30 künge deiın bola alady. Ekınşıden, qazaq-orys arasyndaǧy alys-berıs, iaǧni tauar ainalymy tarihi maksimumǧa jetıp, 25 milliard dollardy qūrady. Endıgı meje – būl körsetkıştı 40 milliard dollarǧa deiın jetkızu. Üşınşıden, aldaǧy jyly memleket reseilık ärıptesterımen Qazaqstanda iadrolyq stansalar qūrylysy boiynşa bırge jūmys jasaityn bolady.
– Bız ǧaryş salasyndaǧy yntymaqtastyq, sondai-aq qazaqstandyq zertteuşılerdı osy strategiialyq saladaǧy jūmystarǧa tartu mäselelerın egjei-tegjeilı talqyladyq. Ǧaryşqa adam alǧaş ūşqan «Baiqoŋyr» ǧaryş ailaǧy – Qazaqstan men Reseidıŋ maqtanyşy bolyp tabylady. Ol ekı eldıŋ igılıgıne qyzmet etetın bolady. Eŋ bastysy – būl qalanyŋ infraqūrylymy saqtalady. Osy oraida, bız bırlesken mälımdeme qabyldadyq. Sonymen qatar, bız Dostyq, yntymaqtastyq jäne özara järdem turaly şartqa qol qoiyluynyŋ 20 jyldyǧyn Mäskeude atap ötuge kelıstık, -dedı Nūrsūltan Nazarbaev.
Qazaqstan Prezidentımen kezdesu ärdaiym dostyq ahualda ötetının jäne naqty mazmūnǧa toly bolatynyn atap ötken prezident Putin «Men himiia salasyndaǧy yntymaqtastyqty atap ötkım keledı. Bız būl jaiynda qazır ǧana taǧy bır märte estıdık. Bız maşina jasau salasyndaǧy yntymaqtastyq turasynda söilestık. Bızdıŋ tanymal «AvtoVAZ», «Sollers-UAZ» syndy kompaniialarymyz osy jerde özınıŋ investisiialaryn jüzege asyryp, qazaq jerınde bastapqy kezeŋde 100 myŋ bırlıkke deiın maşina şyǧaruǧa niettı. Bızdıŋ yntymaqtastyqtyŋ eŋ bastysy – yqpaldastyq esebınen äkımşılık kedergılerdı alyp tastau. Men yqpaldastyqtyŋ bastamaşylarynyŋ bırı – Qazaqstan Prezidentı Nūrsūltan Nazarbaev bolǧanyn taǧy da aitqym keledı. Äkımşılık kedergılerdı alyp tastau esebınen bız Resei men Qazaqstan üşın ışkı jalpy önımnıŋ bırneşe paiyzǧa ūlǧaiuyna qol jetkızdık. Bız osy baǧytta alǧa qadam basudy jalǧastyruǧa niettımız», – dedı.
Ainūr ŞOŞAEVA
