Ekı kündık hakaton nätijesı:

Demalys künderı astanalyq jas IT mamandardyŋ tügelı derlık Open data hakatonyna jinalyp, onyŋ aiasyndaǧy Astana Innovations Challenge jarysyna qatysty. 

Äkımdık ūiymdastyrǧan būl şaraǧa qala basşysy Äset İsekeşev, QR Premer-ministrınıŋ orynbasary Asqar Jūmaǧaliev jäne qūrylys kompaniiasynyŋ basşysy, Käsıpkerler keŋesınıŋ müşesı Aidyn Rahymbaev töbe körsetıp qana qoimai, qatysuşylarmen erkın dialog qūryp, olarǧa keŋesın berdı. Ekı kündık şara qorytyndysy boiynşa, Astanadaǧy qoǧamdyq kölıkterge qatysty tuyndaityn bırqatar mäselelerdıŋ şeşımı däl osy jerde tabyldy. Hakatonǧa barǧan «Astana aqşamy» gazetınıŋ tılşısı spikerlerdı tyŋdap, jeŋımpazdarmen sūhbattasyp qaitty.

SİFRLANDYRU – JAHANDYQ TREND

Hakaton – aqparattyq tehno­logiialar salasyndaǧy üzdık sarapşylardy, käsıpkerlerdı, startap komandalardy jäne investorlardy jaŋa biznes jobany jasap şyǧaru maqsatynda bırıktıretın jiyn. Elordada ötken Open data hakatony qoǧamdyq kölık, äleumettık nysandar men «Qazgidromet» qyzmetterınıŋ jūmysyn jetıldıruge arnaldy.
Beiresmi kezdesude söz basta­ǧan qala äkımı Äset İsekeşev şaranyŋ maqsatyn aiqyndap berdı.
– Būdan bylai hakatondar qaladaǧy özektı problemalardy şeşuge baǧyttalady. Tūrǧyndardan kelıp tüsetın şaǧymdardy eskersek, tūrǧyn üi-kommunaldyq şaruaşylyǧyn jaŋǧyrtu, ony sifrlandyru qajet. Halyqty naqty üş mäsele mazalaidy. Olar – tarifterdıŋ aşyqtyǧy, tölemderdıŋ qaida jūmsalatyny, liftıler men tūrǧyn üilerdıŋ jaǧdaiy. Būl mäselelerdı memlekettık-jekemenşık serıktestık aiasynda şeşuge bolady, – degen äkım, – Memleket basşysy alǧa qoiǧan sifrlandyru – älemdegı jahandyq trend. Onyŋ maŋyzdy bölıgı – Smart City. Qazır köbısı qalalarda ömır süredı. Al Astana jaŋa tehnologiialardy engızuge qolaily pilottyq aimaq bolyp esepteledı. Bız europalyq modeldı negızge ala otyryp, keşendı jūmys jürgızıp, 6 baǧytty belgıledık. Byltyr osy jobalardy ıske asyru üşın bırqatar jūmys­tar atqaryldy, – dep qalanyŋ qandai baǧytta özgeretının aityp berdı.

«Smart densaulyq saqtau, smart bılım beru, qoǧamdyq kölıktı jaqsartu – Ükımettıŋ kün tärtıbınde tūrǧan maŋyzdy mäseleler. Biyl būl salalardyŋ kemşın tūstaryn jaqsartu boiynşa naqty şara qoldanamyz» dep Äset İsekeşev astanalyqtardy mazalaityn negızgı problemalardyŋ şeşu joldaryn qarastyrylyp jatqanyn jetkızdı. Aita keteiık, byltyr­ǧy hakaton nätijesınde qalada «Sergek» beinebaqylau kamerasy, Smart City jobasy jäne taǧy basqalary ıske qosylǧan edı.
Qala basşysy tūrǧyndarmen qarym-qatynasqa barmaityn, öz jūmystaryn körsetpeitın, qarjynyŋ qalai jūmsalyp jat­qany turaly aqparat jariialamaityn PİK-terdı qataŋ synǧa aldy. «Tūrǧyndardyŋ şaǧymdary jetıp artylady. Sondyqtan bız tūrǧyn üi-kommunaldyq şaruaşylyǧyn sifrlandyrudy ūsynamyz. Oǧan köşpes būryn, aldymen, ülgı jasap alu kerek. Sızder de PİK bolyp eseptelesız, kompaniia qanşa üige qyzmet körsetedı?» dep Äset İsekeşev kezdesuge kelgen Aidyn Rahymbaevqa qarata söiledı. Qūrylys kompaniiasy basşysynyŋ aituynşa, onyŋ qaramaǧynda 254 tūrǧyn üi bar, onda 38 myŋ otbasy tūryp jatyr.
Äkım kompaniia basşysyna «aqyldy» PİK-tıŋ ülgısın jasap şyǧaryp, qala tūrǧyndaryna körsetudı ūsyndy. «Eger se­rıktestıkke daiyn bolsaŋyz­dar, şyǧyndardyŋ qanşalyqty azaiatynyn, tölep jatqan tarif­terdıŋ qalai qūrylatynyn kör­setuge bolady» degen äkım «Bügınde mūndai modeldı jasap jatyrmyz. Bırıksek, jūmys je­deldetıledı. Bız daiynbyz» degen jauap aldy. Äset İsekeşev elımızdıŋ özge öŋırlerıne de būl baǧytta ūsynys jasaǧysy ke­letındıgın jetkızdı.

JARYS 24 SAǦATQA JALǦASTY

Lauazymdy qonaqtar söz söilep bolǧan soŋ, jarys bastaldy. Top-topqa bölıngen jas programmister «Qazaqtelekom», Astana LRT, elordanyŋ tūraqty damu ortalyǧy jäne KT Cloud Lab siiaqty kompaniialardyŋ bergen tapsyrmalaryna öz şeşımın ūsynu maqsatynda jūmysqa kırısıp kettı. Mäselen, Astana LRT kompaniiasy avtobus baǧdaryn qadaǧalaityn mobildı qosymşa, avtobustaǧy jolauşylar aǧynyn bılıp otyratyn baǧdarlamanyŋ prototipın jasauǧa tapsyrma berdı.

Täulık boiy köz ılmei, jūmys ıstegen TeDeCo kompaniia­sy I oryndy ielendı. Olarǧa 500 myŋ teŋgelık syiaqy tabys­taldy. Jıgıtterdıŋ jasap şyǧarǧan mobildı qosymşasy avtobustarǧa tüsetın jüktemege taldau jasap, derekterdı dispetcherlerge jıberuge mümkındık beredı. Iаǧni, halyq belgılı bır qoǧamdyq kölıkke köptep mıngen jaǧdaida, berılgen derekterdıŋ arqasynda qandai avtobustyŋ sanyn köbeitıp, qaisysyn jolǧa şyǧaru kerektıgın bılıp otyrady.
Jeŋımpazdardan: «Astana Innovations» kompaniiasynyŋ basşysy Oljas Sartaev startaperlerdıŋ basty kemşılıgı bastaǧan ısın aiaǧyna deiın jetkızbeuı dep aitqan edı. Būl sözdıŋ sızderge qatysy bar ma?» dep sūradym. «İä, startaperlerdıŋ qinalatyn tūsy da – osy. İdeia bar, bıraq jobaǧa käsıp retınde qaramaidy. Al jobany ärı qarai damytu üşın jol kartasyn jasau, qarjy men investisiia tartu, käsıbi mamandardyŋ kömegıne jügınu qajet. Programmis­terge mūnyŋ barlyǧyn jasau qiynǧa soǧady. Jetekşı retınde būl joba osymen qalyp qoimaitynyna, ärı qarai Astana LRT kompaniiasymen serıktestıgımız jalǧasatynyna senım bıldıremın» dep jauap berdı top basşysy Mūstafa.

ÄKIM SYILYǦY – KÜTPEGEN QUANYŞ

Özderın Project Z toby dep tanystyrǧan üş jıgıt osy hakatonda tanysyp, MyBusStop jobasyn tanystyryp, äkımnıŋ arnaiy syiyna ie boldy.
Sūhbat barysynda jüzderınen külkı ketpei, közderı jainap sūraqtarǧa jauap berdı.
– Bız Reseidegı «Skolkovo» qoryna joldama aldyq! Jaŋa tehnologiialardy jasap şyǧarumen ainalysatyn innovasiialyq ortalyqqa baryp, öz jobamyzdy jetıldıremız dep senemız. Bızdıŋ joba Astanadaǧy 1200 aialdama kartalary turaly derekterdı bır minuttyŋ ışınde alyp, saqtauǧa mümkındık beredı. Jūmys prototipın jasap şy­ǧardyq, keibır funksiialardy ıske qostyq. Degenmen, jobany älı de jetıldıre tüsu kerek. Būl – bızdıŋ künı-tünı ūiyqtamai, 24 saǧat boiy at­qar­ǧan eŋbegı­mız­dıŋ jemısı. Haka­ton­ǧa kelgen mamandardan kömek sūrap, bılmegen tūstardy tolyq­tyryp otyrdyq, – deidı olar.

Qazırgı taŋda «Astana LRT» kom­paniiasynyŋ qyzmetkerlerı olardy qolmen salady. Ärbır kartany salu üşın 2 saǧattai uaqyt ketedı. Al bügınde avtobustardyŋ baǧdary men jürıp-tūru uaqytyn körsetetın 2400 qaǧaz kartasy bar. Demek, qyzmetkerler 4800 saǧat uaqytty sarp etedı.
Hakatonǧa kelgen är qatysuşy qūr alaqan qaitqan joq. Sebebı «Astana Innovations» AQ basqarma töraǧasy Oljas Sartaev: «Jas mamandarmen ärı qarai jūmys ısteudı jalǧastyramyz. Kez kelgen ideiany bızge kelıp, tanys­ty­ruǧa bolady. Bız ärqaşanda qol­dau körsetuge daiynbyz» dedı.

Güldana TALǦATQYZY