Astana äkımı Ädılbek Jaqsybekov pen «Atameken» Ūlttyq käsıpkerler palatasy töralqasynyŋ töraǧasy Timur Qūlybaevtyŋ qatysuymen ötken elordalyq käsıpkerlerdıŋ mäjılısınde qalamyzdaǧy käsıpkerlık ıstıŋ qazırgı ahualynan habar beretın naqty mälımetter keltırılıp, biznes salasy ökılderınıŋ aldyna qoiylyp otyrǧan auqymdy mındetter turaly söz boldy. Sonymen qatar basqosuǧa jinalǧan käsıpkerler özderın tolǧandyryp jürgen özektı mäselelerdı ortaǧa saldy.
– Elımızde şaǧyn jäne orta biznestıŋ damuyna erekşe köŋıl bölınude. Käsıpkerlık ıstıŋ alǧa basuyna barlyq jaǧdai jasalǧan. Astanada da memlekettık äleumettık ärıptestıktıŋ negızınde käsıpkerlık ortany jetıldıru baǧytyndaǧy şaralar belsendı türde jüzege asyrylyp, käsıpkerlerge qolaily mümkındıkter jasaluda. Elordanyŋ biznes ahualyn jaqsartu jūmystary üzdıksız jürgızılude, – dedı Ädılbek Jaqsybekov özınıŋ kırıspe sözınde.
Odan keiın qala basşysy atalmyş salaǧa qatysty statistikalyq derekterdı söilettı. Qazırgı taŋda elordada şaǧyn jäne orta biznestıŋ 60 myŋdai subektısı belsendı türde jūmys ısteude. Adam sanyna şaqqanda, 233 myŋnan asa astanalyq osy salada eŋbek etıp jür. Būl – bas qalanyŋ eŋbek etuge qabılettı tūrǧyndarynyŋ jartysyna juyǧy. Ötken jyldyŋ toǧyz aiynyŋ qorytyndysy boiynşa ǧana jalpy kölemı 2,3 trln teŋgenıŋ tauary öndırıldı. Iаǧni, şaǧyn jäne orta biznestıŋ ışkı öŋırlık önımdegı ülesı 65 paiyzdan asqan.
Astana auyr önerkäsıp salasyna emes, joǧary innovasiialyq qaitarymy bar şaǧyn jäne orta käsıpkerlıkke arqa süiep otyrǧanyn atap ötken qala basşysy elordanyŋ industriialyq park aimaǧynda investisiia kölemi 147 mlrd teŋge bolatyn 54 joba jüzege asyrylyp jatqanyn jetkızdı. Olardyŋ 21-i büginde iske qosylsa, 17 nysanda qūrylys jūmystary jürgizilude, al 16-sy jobalanu üstinde. Arnaiy aimaqta ıske qosylǧan jobalar esebınen osy uaqytqa deiin 336,9 mlrd teŋgeniŋ önimi öndirilıp, tölengen salyqtan biudjetke 29,7 mlrd teŋge tüsken. Aǧymdaǧy jyldyŋ soŋyna deiin jalpy qūny 29,1 mlrd teŋge bolatyn taǧy 6 joba iske qosylmaq.
Qala äkımı, sonymen qatar, käsıpkerlerdı şahar tırşılıgıne belsendı qatysuǧa şaqyrdy. «Biznes ökılderı qoǧamdyq-saiasi şaralardy ūiymdastyru men ötkızu, qalany abattandyru ısterıne, sonyŋ ışınde qala körkıne ajar qosuǧa, köşelerdı jaryqtandyruǧa, su tasqynyna qarsy şaralarǧa, senbılıkterge, merekeler qarsaŋynda şahardy bezendıruge atsalyssa eken deimız. Osy ıste Ūlttyq käsıpkerler palatasy äkımdık pen biznesmender arasynda dänekerlık tanytsa degen tılegımız bar» dedı Ädılbek Jaqsybekov.
Sondai-aq, şahar basşysy eŋbektı qorǧau sekıldı maŋyzy joǧary mäselenı qozǧady. Sonyŋ ışınde öndırıste jaraqattanu deŋgeiın azaitu mäselesı käsıpkerlerdıŋ qyzmetıne tıkelei bailanysty ekenın aitty. «Būl baǧytta äkımdık ırı qūrylys kompaniialarymen özara ärekettestık turaly memorandum daiyndady. Atalmyş qūjat soŋǧy kezde qūrylys nysandarynda jiılegen öndırıstık jaraqattanu jaǧdailaryna oŋ äserın tigızer edı» degen Ädılbek Jaqsybekov qūrylys salu salasyndaǧy keibır jaǧymsyz jaittardy söz ettı.
– Soŋǧy kezde alaqol qūrylys kompaniialarynyŋ qataryn körıp otyrmyz. Olar tūrǧyn üilerdı satyp, üleskerlık qūrylys salasyna zaŋdardy belden basyp qatysuda. Qūrylys nysandaryn salǧyş sondai alaiaq käsıpkerler bizneske köleŋke tüsırude. Rūqsat almastan qūrylysty bastap, qatqan üi salyp beremız dep halyqtan aqşa jinap alyp, eŋ soŋynda taqyrǧa otyrǧyzuda. Ūlttyq käsıpkerler palatasy osy mäselede de käsıpkerlerdıŋ esıne moiynǧa alǧan jauapkerşılık jügı auyr bolatynyn salyp otyrsa eken, – dedı Ädılbek Jaqsybekov.
Qala tazalyǧy turaly söz qozǧaǧan qala äkımı osy baǧytta da käsıpkerlerge syn sadaǧyn baǧyttady. «Şetelderge baryp jürmız. Ol jaqtaǧy biznesmender men osy jaqtaǧy käsıpkerlerdıŋ öz ielıgındegı aumaq tazalyǧyna degen közqarasy jer men köktei. Bızdıŋ käsıpkerler ielık etıp otyrǧan nysandardyŋ maŋaiy batpaqqa batyp, mūzdaq bolyp jatady. Kürek alyp şyǧyp, ony tazalauǧa käsıpker erınedı. Al, öz ielıgındegı jerdıŋ tazalyǧyn saqtau – är käsıpkerdıŋ mındetı. Būl ıste jauapkerşılık qaida ketken?» degen Ädılbek Jaqsybekov köşelerdı jaryqtandyru men jarnama ıludegı keibır keleŋsız jaittarǧa toqtaldy.
Jaqynda Astanadaǧy bır meiramhanada otyz şaqty adam tamaqtan ulanyp qaldy. Osy oqiǧany eske alǧan qala basşysy käsıpkerlerde jauapkerşılık sezımı älı de bolsa tömen ekenın, mūny köteru jönınen älı de eŋbektenu kerektıgın aitty.
Ädılbek Jaqsybekov jer telımderın bölu jaiyna da toqtaldy. «Keşe ǧana elorda qūrylysy jönındegı komissiia otyrysynda bizneske jer telımın beru mehanizmın, sonymen qatar, syrtqy dizain özgeşelıgı mäselelerın talqyladyq. Jer telımın bölu ısınde būdan bylai aşyqtyq tanytamyz. Käsıpkerler endı bos jatqan jer telımderı turaly, qūrylysqa arnalǧan jer jönındegı aqparatty bıletın bolady. Auksion arqyly jer telımderın beruge qatysty jaŋa zaŋ būǧan tolyqqandy mümkındık berıp otyr. Būdan bölek №1 industrialdy park aumaǧynda tekseru jürgızdık. Sonyŋ qorytyndysynda bos jer telımderı bary anyqtaldy. «Astana – jaŋa qala» AEA aumaǧynda innovasiialyq jobalardy ıske asyramyn deitın käsıpkerler men investorlardy osy ıske tartudamyz. Maqsatymyz – Astanadaǧy biznestıŋ damuyna eŋ qolaily jaǧdailardy tudyru, qalaǧa investisiialardy tartu. Osy baǧyttaǧy kez kelgen jaqsy ūsynysqa qūlaq asuǧa daiynbyz. Sebebı, bärımız elorda tūrǧyndarynyŋ ömır sapasyn jaqsartu jäne qala halqyna degen qyzmet sapasyn jetıldıru üşın jūmys ıstep otyrmyz» dep tüiındedı sözın Ädılbek Jaqsybekov.
Timur Qūlybaev öz tarapynan «Atameken» Ūlttyq käsıpkerler palatasy ortaq ıske jūmyluǧa daiyn ekendıgın jetkızıp, Astana äkımdıgıne kez kelgen mäsele boiynşa qol ūşyn sozuǧa daiar ekendıgın aitty.
Şara soŋynda Astana käsıpkerlerı öz ısterın jürgızu men damytu barysynda kezdesetın äkımşılık kedergılerdı söz ettı. Solardyŋ qatarynda syrtqy jarnamany ornalastyru, bölşek sauda nysandaryn aşu, taǧy basqa da tolǧandyryp jürgen mäseleler köterıldı.
Amanǧali QALJANOV
kerek derek
Aimaqtyq damu kartasynyŋ aiasynda Astana qalasynyŋ äkımdıgı «Atameken» Ūlttyq käsıpkerler palatasyna myna jobalardy ūsyndy:
- Öŋdeutereŋdıgı 80-90 paiyzdyq qatty tūrmystyq qaldyqtardy öŋdeitın jaŋa zauyt. Būl jobany ıske asyruǧa äkımdık 5 ga jertelımın bölıp otyr.
- Astana qalasyndaǧy zoobaqtyŋ qūrylysy. Būl nysan boiynşa arnaiy tehnikalyq-ekonomikalyq qūjattar saraptamadan ötkızılıp, daiarlanǧan. Tehnikalyq qūjatqa säikes zoobaqtyŋaudany 50 ga bolady. Jertelımı sol jaǧalaudaǧy atşabardyŋ oŋtüstık-batys tūsynda ornalasqan. Qūrylystyŋ jalpyqūny 24 mlrdteŋge. Äkımdık būl nysanǧa qatysty maqūldanǧa ntehnikalyq qūjatty beruge daiar.
- Qazaq jäne orys teatrlarynyŋ qūrylysy. Saraişyq pen A.Baitūrsynov köşelerınıŋ qiylysynda 8,33 ga jertelımı bölıngen. Sonymen qatar, Ş.Qaldaiaqovpen J.Näjımedenov köşelerınıŋ qiylysynda 9,6 ga jertelımı berılgen. Būǧan qosa Qabanbai batyr köşesındegı №31/1 jäne Orynbor köşesındegı №8 üidıŋ tūsynda ekı jerasty parkingterınıŋ qūrylysy josparlanǧan. Sonymen bırge Abylai han daŋǧyly men Qobda köşesı jäne N.Tılendiev daŋǧyly men Ş.Beisekova köşelerınıŋ qiylysynda ornalasqan jer telımderınde ekı avtovokzaldyŋ qūrylysy jürgızılmek.
