Qazırgı taŋda älemdık ekonomikada turizmnıŋ alar orny erekşe. Sondyqtan turizm biudjettıŋ qambasyn qompaityp, büiırın tompaitar bırden-bır tabys közı ärı öte kürdelı sala. Bır jaǧynan elderdıŋ yntymaqtastyǧyn arttyryp, mädeni ömırıne de eleulı özgerıster äkeledı. Turizmdı jetıldıru halyqtyŋ qajettılıkterın ǧana qanaǧattandyryp qoimai, äleumettık-ekonomikalyq tūrǧydaǧy maŋyzdy mäselelerdı şeşuge paidasyn tigızıp, damuşy elder sanatyna jetkızetıne qanyqpyz.
Mäselen, turizmdı damytyp otyrǧan elderdıŋ tabatyn tabys közı eksporttyŋ barlyq mölşerınıŋ 10-35-ke deiıngı paiyzyn qūraidy eken. Būl degenımız öte joǧary körsetkış, ärı en bailyqtyŋ arnasy emes pe?
Osy jaǧdaidy jete tüsıngen Prezident Qasym-Jomart Toqaev «Ūlytau» ūlttyq tarihi-mädeni jäne tabiǧi mūrajai qoryǧynda ötken «Ūlytau 2019» halyqaralyq turistık forumynda Qazaqstanǧa turist tartu qajettıgıne asa män bere kelıp: «Bız salalyq memlekettık baǧdarlamany qabyldadyq. Ony tolyq jüzege asyru turizm ülesın JIÖ-degı 8 paiyzǧa deiın arttyruǧa mümkındık beredı. Keluşılerdıŋ sany 9 millionǧa deiın, al ışkı turisterdıŋ sany 8 millionǧa deiın ösuı tiıs. Osy salada jūmys ısteitın adamdardyŋ sanyn 650 myŋǧa jetkızu kerek» dep mälımdeme jasaǧan bolatyn. Söz arasynda turizmnıŋ maŋyzdylyǧyn tılge tiek ete kelıp: « Köptegen şeteldık turisterdı bes jūldyzdy qonaq üiler, kurorttar siiaqty ämbebap dünieler jalyqtyrdy. Olardy ärtürlı halyqtardyŋ mädenietın, ädet-ǧūrpy men salt-dästürın zertteu, barǧan eldıŋ tarihymen tanysu qyzyqtyrady. Sondyqtan älemde özındık erekşelıgı bar jerlerge baruǧa, tarihi festivaldarǧa jäne köne ärı qaita qalpyna keltırılgen maŋyzdy oqiǧalarǧa qatysuǧa degen sūranys artyp otyr. Bız osyndai ürdısterdı paidalanuymyz qajet. Qazaqstannyŋ älemge ūsynatyn bıregei oryndary bar» dep ekpın tüsıre aitqanynan da qūlaǧdarmyz.
Memleket basşysynyŋ mälımdeuınen keiın Nūr-Sūltan qalasynyŋ äkımı A. Kölgınov elordada turizmdı damytu jönınde keŋes ötkızdı. Alqaly jiynda turizm salasyndaǧy jūmysty jandandyru jäne bırqatar ırı ıs-şaralar men festivalder ötkızudı josparlau qajettılıgıne basa nazar audaryldy. «Prezident «Ūlytau – 2019» halyqaralyq turistık forumynda elımızge jylyna 9 million turist keletın memlekettık baǧdarlamany jüzege asyrudy tapsyrdy. Bız qazır Turizm universitetın aşu mäselesın qarastyrudamyz. Sonda bız ışkı naryqty käsıbi kadrlarmen qamtamasyz ete alamyz» degen qala basşysy Nūr-Sūltan şahary Euraziia astanasy retınde ornalasuy tiıs, ärı turister köp bolǧan saiyn, ıs-şaralardy köp ötkızu qajettıgıne toqtaldy.
Elordada turizm tek mausymdyq emes, jyl boi üzdıksız jalǧaspaq. Öitkenı qoldaǧy bar aqparatqa süiensek, astanamyzǧa jylyna 1 million 300 myŋ adam keledı eken. Sondai-aq Nūr-Sūltan qalasy kongrester men konferensiialardyŋ halyqaralyq assosiasiiasynyŋ (ICCA) müşesı. Sol sebeptı de qauymdastyq müşelerıne aqparat almasuǧa mümkındık berıp, ırı deŋgeidegı ıs-şaralardy ötkızudı qamtamasyz etumen qatar ıskerlık (MICE) turizmdı ötkızu üşın tabysty alaŋ dep tanylǧanyn eskergen jön. Sondyqtan qazırden bastap bas qalada halyqaralyq aviareisterdıŋ sanyn arttyru, ırı halyqaralyq festivalder men jarystar ötkızudı josparlau, qalany turister üşın tartymdy jäne jaily etu kezek küttırmeitın mındetterdıŋ bırı bolmaq.
Negızınen erke Esıldıŋ boiynda sän qūrǧan kerbez astanany ıskerlık turizm ortalyǧyna ainaldyru mäselesı būdan būryn da san märte köterılıp, ülken-ülken mınberlerden az aitylǧan joq. Tek soǧan asa män bermedık pe, şaban attyŋ jürısındei ısımız önbei qoiǧany ras. Degenmen de auyzdy qu şöppen surtuge de bolmas. Qol qusyryp qarap otyrǧan jäiımız joq. Qoldan kelgenşe atqarylyp jatqan keşendı şaralardyŋ qarasy da bırşama barşylyq ekenın aita ketken jön. «Sabaqty ine sätımen» bolyp söz oraiy kelgende baiandai keteiın.
Aldyŋǧy jyly, iaǧni 2017 jyldyŋ soŋynda otandyq jäne şeteldık täjıribelı mamandardyŋ tabandylyǧy men jauapkerşılıgınıŋ arqasynda «Astana qalasynda turistık salany damytudyŋ jol kartasy» keşendı baǧdarlamasynyŋ tūsaukeserı öttı. Jol kartasynda belgılengen jobaǧa säikes, aldaǧy uaqytta Astanadaǧy turistık salany – ıskerlık, qalalyq demalys türlerı jäne medisinalyq turizm baǧyttarynda damytuǧa basymdyq berıletın bolǧan. Bas qalamyzǧa turisterdı barynşa köp tartu maqsatynda ǧaryş muzeiı, botanikalyq baq, jabyq gülzarlar, akvaparkter jäne basqa būqaralyq mädeni demalys oryndary ıske qosylyp, nätijesınde 2020 jyly elordaǧa keletın turisterdıŋ jalpy sanyn ekı million adamǧa jetkızu, onyŋ ışınde bır millionnan astam şeteldık turisterdı tartu közdelgen.
Qonaqjai qazaq elı üşın astanamyzda ūialmai körsetıp, taŋdai qaqtyratyn jerlerden eş kemde emespız. Älemde teŋdesı joq
EKSPO-2017 körmesın abyroimen ötkızgennen keiın bosap qalǧan pavilondar turizm salasyn damytuǧa barynşa yqpal etetın mol mūranyŋ bırı ekendıgı eş dau tudyrmasy anyq. Atalmyş körmenıŋ bıregei nysany – «Nūr Älem» muzei-pavilonyn sarapşylar Parijdegı Eifel mūnarasy, Londondaǧy Hrustal saraiy siiaqty ǧimarattarmen iyq tırese alatyn älemdık mūra ülgılerınıŋ qatarynan oryn alady degen pıkırlerı köŋılge qonady.
İä, astananyŋ ıskerlık turizmdı damytuǧa qajettı äleuetı zor. Osy oraida tek bır kökeikestı mäselenı eskeruımız qajet sekıldı. Eger törtkül dünieden turist tartar bolsaq bar tüiın baǧaǧa kelıp tıreletını anyq. Sondyqtan elımızdegı äue kompaniialary, qonaq üiler, taksi qyzmet körsetu baǧasyn tym şaryqtatyp jıbermeuıne qataŋ baqsylau jasalsa nūr üstıne nūr. Al äzırge elorda turizm ortalyǧyna ainalatynyna senım mol.
Beibıt OSPAN
