14 nauryz – Amal merekesı häm Körısu künı. Iаǧni däl osy künı Äz-Nauryz meiramy bastalady. Bıraq küntızbege engızılmegen, el auzynda jürgen būl meiramnyŋ Qazaqstannyŋ köp aimaǧynda tek sahnalyq körınıs retınde ǧana qoiylumen şektelıp jatatyny jasyryn emes. Alaida elımızdıŋ batys öŋırındegı jūrtşylyq osynau kündı asyǧa kütedı. Biyl elordada Maŋǧystau oblysynan tülep ūşqan jastardyŋ bastamasymen, Astanada bılım alyp jatqan özge de öŋırlerdıŋ ūl-qyzdarynyŋ ūiymdastyruymen Amal merekesı tūŋǧyş ret respublikalyq deŋgeide atap ötıldı.
BEREKE MEN BIRLIKTIŊ BASTAUY
Töl jaŋa jyldyŋ bastauy Amal meiramyn toilau üşın Alty alaştyŋ azamattary, ziialy qauym ökılderı, jazuşylar men ǧalymdar bas qaladaǧy meiramhanalardyŋ bırınde, molynan jaiylǧan aq dastarhan basynda bas qosty. Esıkten kıre sälemdesıp, amandyq-saulyq sūrasqan soŋ jinalǧandar «Bır jasyŋyzben!» dep bır-bırımen qūttyqtai qauyşty. Merekelık jiynda jazuşy, ūstaz Toqmyrza Nūrtazin aqsaqal asqa bata bergen soŋ köpşılıktıŋ aldynda alǧaşqy bolyp söz alǧan memleket jäne qoǧam qairatkerı, Maŋǧystau oblysynyŋ Qūrmettı azamaty Zeinolla Alşymbaev aqjarma tılegın aitty. Kezekterı kelgende tılektı tılekke jalǧaǧan Memlekettık syilyqtyŋ laureaty, belgılı qalamger, tarihşy, professor Qoişyǧara Salǧaraūly, qoǧam qairatkerlerı Myrzageldı Kemel, İrak Elekeev, Sūltan Han Aqqūly, jazuşy, dramaturg Öten Ahmet syndy bır top el aǧalary jastarǧa Amal merekesınen bastau alatyn Nauryz meiramynyŋ män-maŋyzyna toqtalyp, ūlttyq ruh, ūlttyq qūndylyqtar turaly keŋınen äŋgımelep, sübelı söz aitty. Eskını jaŋǧyrtyp, halyq jadynan ūmyt qala bastaǧan osyndai merekenı tek batys öŋırınde ǧana emes, elorda törınde de keŋ kölemde toilanuyna bastama jasaǧan ūiymdastyruşylarǧa aǧalyq alǧystaryn bıldırgen aǧa buyn ökılderı jas tolqynǧa jarqyn bolaşaq tıledı.
Qazaqy oiu-örnekpen kömkerılgen ūlttyq kiım kiıp, merekenıŋ sänın keltırgen jastar Qazaqstan Bılım beru ısınıŋ üzdıgı, ūlaǧatty ūstaz, eŋbek ardagerı Naǧima Qalşabekqyzy syndy aq jaulyqty analar men ūlaǧatty ūrpaqqa aitary bar qazynaly qarttardyŋ saliqaly äŋgımelerıne qūlaq türdı.
KÖRISUDIŊ MAŊYZY ZOR
Köptı körgen köneköz qariialardyŋ sözıne süiensek, körısu, iaǧni qauyşu künınde jasy kışı adamdar özınen ülkenderdıŋ üiıne arnaiy baryp körısıp şyǧuy tiıs. Mındettı türde kem degende üş üidıŋ esıgın aşu kerek degen yrym bar körınedı. Äsırese, qūdaiy körşıge aldyŋǧy rette kırıp şyqqan jön eken.
«Körıse otyryp, bır-bırıne «Bır jasyŋmen!», «Jasyŋ qūtty bolsyn!», «Jasyŋ qaiyrly bolsyn!» dep aituy kerek. Ol «Bır jasqa eseiuıŋmen! Qystan aman-esen jetuıŋmen» degendı bıldıredı. Adamdar üi ışın juyp, tazalap, aulany da retke keltırıp qoiady. 14 nauryz künı taŋ bılıne bastaǧanda eşkım ūiyqtap jatpauǧa tiıs. Äsırese, qarty bar üiler oianyp, körısıp şyǧatyn adamdardy kütıp otyrady. Mındettı türde är üi dastarhanyn toltyryp, bar tättısın qoiyp, bauyrsaq, jetı şelpek pısıredı. Körısu künıne eşkım arnaiy şaqyrylmaidy, jaiylǧan dastarhan jiylmaidy. Adamdar bır-bırıne täulıktıŋ ekınşı jartysyna deiın körısıp ülgeruı qajet. Sol sebeptı tüske deiın naǧyz meiram sezıledı. Al keşıgıp qalǧandar bolsa, bırtındep keşke deiın de kele beruıne bolady. Körısuge barǧandar kırgen üiınıŋ dastarhanynan däm alyp ketedı. Adamdar jaŋa ne taza kiım kiedı. Ökpe-renıştı ūmytyp, amal künınde adamdar bır-bırımen tabysady. Körıse şyqqan adamdy qabaq şytpai köterıŋkı köŋıl-küimen qarsy alyp, dastarhanǧa şaqyrady. Bıreuden qaryz alǧan bolsa, bereşegın osy künge deiın iesıne qaitaryp tastauǧa tyrysady. Körısu künınıŋ räsımı boiynşa, er adamdar qūşaqtasyp, tös tüiıstıredı, al äielder qūşaqtasyp, betterınen süiedı. Tek kelınderdıŋ atalarymen jäne qaiynaǧalarymen körısulerıne bolmaidy. Būl künı adamdar eşkımge renjımei, jaidary jüruı kerek. Körısuge kelmegen adamǧa «Körısıp şyqpady» dep renış bıldıru oryndy sanalady. «Körısu» salty bır künnıŋ aiasymen şektelıp qalmaidy, jyl boiy jalǧasa beredı» deidı qazynaly qarttar.
Sonymen qatar Nūrlan men Mūrat, Qydyrälı Bolmanov siiaqty elge belgılı öner jūldyzdary da osynau toi törınen tabylyp, merekenıŋ körkın qyzdyrdy. Jalpy, bereke men bırlıktıŋ meiramy Körısu künıne arnalǧan jiynda kümbırlegen küi men ännen şaşu şaşyldy. Sahnalyq körınıs qoiylyp, gır tasyn köteru, qol küres, sälem beru, küi tartys, än aitys, däm aiyru siiaqty saiystar ötkızılıp, jeŋımpazdar syilyqqa ie boldy. Ūiymdastyru alqasynyŋ töraǧasy, L.Gumilev atyndaǧy Euraziia ūlttyq universitetınıŋ studentı Kenjebek Serjanūly osynau merekelık şaranyŋ ūiymdastyru şarasyna belsendılık tanytqan bır top ūjymdy Alǧys hatpen marapattady.
Şara soŋynda batagöi aqsaqal, eŋbek ardagerı Dınälı Täŋırbergenūly as qaiyryp, bata berdı.
Nūrdäulet KÄKIŞEV
