Astana törınde Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ jüldesı üşın qazaq küresınen ötken «Qazaqstan barysy – 2017» respublikalyq turnirınıŋ jeŋımpazdary anyqtaldy. Biyl jetınşı ret ūiymdastyrylǧan küres dodasyna elımızdıŋ barlyq oblystarynan, Astana jäne Almaty qalalarynan, sondai-aq, Qazaqstan äskerınen ırıktelgen 34 baluan baq synady.
Küres dese, ışken asyn jerge qoiǧan qarǧa tamyrly qazaqtyŋ töl önerı, ūlttyq sportyna balanǧan qazaq küresınıŋ janküierı qaşanda köl-kösır bolǧan. «Barys Arena» mūz saraiynda ötken biylǧy «Qazaqstan barysy» turnirınde de osyndai jaǧdaiǧa keneldık. Keŋ saraidyŋ ışınde ine şanşar jer qalmady.
Dübırlı jarystyŋ saltanatty aşylu räsımınde elorda äkımı Äset İsekeşev jyl saiyn Astana künı qarsaŋynda, biyl törtkül dünie köz tıkken EKSPO aiasynda ötıp jatqan dästürlı jarysty tamaşalauǧa jinalǧan janküier qauymǧa rizaşylyǧyn bıldırıp, boz kılemde baǧyn synaityn baluandarǧa sättılık tıledı. «Qazaqstan barysy» qazaq küresın damytu qory qamqorlyq keŋesınıŋ töraǧasy Arman Şoraev qūttyqtau söz söilep, akademik Töregeldı Şarmanov baluan jıgıtterge aq batasyn berdı. Elımızdıŋ änūrany şyrqalǧannan keiın beldesuler bastalyp kettı. Baluandar ekı topqa bölınıp kürestı. Bır aitarlyǧy, kestege köz salsaq, bırneşe myqty baluandarymyz bır topqa tüsıp qalǧan eken.
Mäselen, tūŋǧyş «Qazaqstan barysy» Ūlan Rysqūl, Aibek Nūǧymarov sekıldı «barystar» men osyǧan deiıngı jarystarda jüldegerler qatarynan körınıp kelgen Erjan Şynkeev, Ruslan Äbdırazaqov syndy baluandar bır topqa tüsıp, aralarynan kım myqty bolsa, sol ǧana «altyn belbeu» üşın küresuge mümkındık aldy. Al 2014 jylǧy «Qazaqstan barysy» Mūhit Tūrsynov bırınşı toptan bırınşı bolyp şyǧady degen körıpkel körermenderdıŋ joramaly jüzege aspai qaldy. Sondai-aq, «kümıs belbeulı» qaraǧandylyq Asyl Bärmenov te ūzaqqa bara almady. Būl ekeuın de biyl «Äsker barysy» atanǧan Elaman Erǧaliev tızerlettı. Osylaişa, är beldesu ötken saiyn kıl myqtylar ırıktele berdı.
Şirek finalǧa şyqqandar arasynda astanalyq Aibat Seiten de bar edı. Ol alǧaşqy ekı beldesuın sättı-aq ötkızıp edı. Alaida elorda namysyn qorǧaǧan baluannyŋ baǧy jarty joldan taidy.
Al endı «Jüzden jüirık, myŋnan tūlpar» şyǧuǧa tastüiın daiyndalyp kelgen baluandardyŋ ışınde Aibek Nūǧymarov pen Erjan Şynkeev arasynda ötken beldesu janküier qauymnyŋ delebesın qozdyrdy. Olai deitınımız, osy ekeuı 2013 jyly «altyn belbeu» üşın küresken edı. Ol joly Aibek «Qazaqstan barysy» ataǧyn jeŋıp alǧan bolatyn. Al biylǧy küreste taǧy da sol jaǧdai qaitalanyp, şyǧysqazaqstandyq baluan jartylai finalǧa öttı. Jerebenıŋ tüskenın körmeisız be, aǧaly-ınılı Ūlan Rysqūl men Ruslan Äbdırazaqov şirek finalda tös tüiıstırdı. Ekeuı beldese ketkende janymda otyrǧan jıgıt aǧasy «Qūdai-ai, myna ekeuınıŋ analary qalai qarap otyr eken…» dep şyr-pyr boldy. Ärine, aǧaiyndy baluandar alysyp-jūlyspady. Aǧasy ınısın aqyryn ǧana şalyp jyqty. Söitıp jartylai finalda Aibek pen Ūlan kezdestı. Qos «barystyŋ» jekpe-jegı bastalǧanda keŋ saraidyŋ üşı guıldep kettı. «Aibek», «Ūlan» degen aiqaidan qūlaq tūndy. Şynymen de keremet küres boldy. Degenmen, ūpai sanymen Ūlan jeŋıske jetıp, aqtyq aiqasqa şyqty.
Al ekınşı toptan aldyna kelgennıŋ bärın aiqyn basymdylyqpen jeŋe bılgen «äsker barysy» Elaman Erǧaliev jartylai finalda osy jarystaǧy eŋ jas baluandardyŋ bırı atyraulyq Arman Qalievpen kezdestı. Ekı tastülektıŋ tartysty beldesuınde taǧy da Elamannyŋ şoqtyǧy biık boldy.
Qalyŋ janküierdıŋ kütken sätı jüldeler üşın küres te bastalyp kettı. Boz kılemge şyǧatyn tört myqty anyq. Al endı kımge qandai jülde būiyrady, janküier üşın basty qyzyq osy boldy. Söitıp, «qola belbeu» üşın bäsekede tau tūlǧaly Aibek Nūǧymarov basym boldy. Ol armany asqaq Armannan ailasyn asyra bıldı. «Qola belbeuge» qosa 1 million 800 myŋ teŋge berıldı. Aibektıŋ bapkerı de qūr alaqan qalǧan joq. Qanjyǧasyna 900 myŋ teŋge bailap qaitty.
Al eŋ basty küres – «Qazaqstan barysy-2017» ataǧy üşın ötken beldesuge jūrt asa qoşemet bıldırdı. Ūlan men Elaman arasyndaǧy beldesu şynymen de öte tartysty öttı. Küş-quaty tasyǧan qos baluan abyroily ataq üşın aianbady. Jastyq pen täjıribe synǧa tüstı. Er tūlǧaly Elaman eptı ekenın bırden aŋǧartty. Bır qolaily sättı ūtymdy paidalanyp, äp-sätte ädıs jasap jartylai jeŋıs ūpaiyna ie boldy. Sol-aq eken keŋ sarai ışı taǧy da aiqai-şudan guıldep kettı. Janküier bıtken öz baluandaryn jaqtap jatyr. Kezektı bır ädısten soŋ Ūlannyŋ bas barmaǧy qaiyrylyp, eptep jaraqat alyp qaldy. Degenmen, myqty baluan emes pe, kürestı jalǧastyra berdı. Alaida bükıl Qazaqstan äskerınıŋ atynan synǧa tüsken Elaman Erǧaliev taza jeŋıske jettı. Osylaişa «Qazaqstan barysy» atanǧan batyr baluandardyŋ qatary taǧy bır talantty jaspen tolyqty. «Altyn belbeuge» ie bolǧan qyzylordalyq Elaman Erǧalievke 25 million teŋge syiaqy berıldı. Al «kümıs belbeu» iegerı Ūlan Rysqūlǧa 5 million 500 myŋ teŋgenıŋ sertifikaty tapsyryldy.
Jalpy, biylǧy «Qazaqstan barysy» turnirı öte joǧary deŋgeide ötkenın atap ötkımız keledı. Jarystyŋ «Barys Arena» mūz saraiynda ūiymdastyrylǧany şynymen de dūrys şeşım bolǧanyna közımız jettı. Öitkenı būl keşendegı janküierler oryndary oiyn arenasyna jaqyn ornalasqandyqtan, qandai jarysty bolsa da tamaşalauǧa qolaily eken. Būl jönınde köpşılık janküierler de jaqsy pıkırlerın bıldırıp jatty.
Sonymen, jetınşı «Qazaqstan barysy» anyqtaldy. Dästürı qalyptasqan jarys halyqtyŋ süisıne tamaşalaityn, jyl saiyn asyǧa kütetın aituly şarasyna ainalyp otyr. Demek, qazaq küresınıŋ abyroiy asqaqtap, märtebesı biıktep keledı. Laiym, solai bolǧai!
Ǧalym QOJABEKOV
