Farfor būiymdary bır kezderı bailyqtyŋ belgısı sanalyp, saudada aiyrbas zaty retınde qoldanylǧan. Bıraq, eŋ bastysy, ol – üige körık berer qūndy jihaz. Qazırgı zamanǧy öner mūrajaiynda būl önerdıŋ qaşan jäne qaidan bastau alǧanyn nasihattau maqsatynda «Qytaidyŋ farfor jäne qolöner käsıbınıŋ basqa būiymdary» atty körme aşyldy. Is-şarany «Krasivyi dom» kompaniiasynyŋ qoldauymen «Astana kolleksionerlerı» qoǧamdyq bırlestıgı jäne Qazırgı zamanǧy öner mūrajaiy ūiymdastyryp otyr. Körmege Hu uezınıŋ şarualar keskındemesınen 50 farfor, ılgış salpynşaqtar, pei-chui (neske), 30-dan asa emal jäne aǧaş būiymdary qoiyldy. Sonymen qatar, jeke jidaşylar Viktor Semykin, Rokas Bernotas, Kamil Mullaşev, Gulfairus Nürekenovalardyŋ kollesiialarynan 200-den asa jädıger bar.
Qyş önerkäsıbı Qytaidyŋ eŋ ejelgı qolönerınıŋ bırı ekenı belgılı. Jüzdegen jyldar boiy osy qyş önerınıŋ qyr-syryn meŋgergen Qytai şeberlerı ǧajaiyp farfor būiymdaryn oilap tapty. Ǧalymdar būl jaŋalyqty XVII ǧasyrda (Taŋ däuırınde 618-907 jyldary) aşyldy dep eseptegenmen, Şyǧystyq Han däuırı kezınde-aq (25-220 jyldary) farfor būiymdaryn jasai bastaǧan. Degenmen, Taŋ däuırınde farfor jasau tehnologiiasy onyŋ şyŋyna jettı dep esepteuge bolady.
Älemge farfor qalasy degen ataǧy jaiylǧan Sziansi ölkesınde ornalasqan Szindechjen qalasynan şyqqan farfordyŋ daŋqy alysqa jettı. Qazırgı zamanǧa deiın Szindechjen qalasynda jasalatyn farfordyŋ «sinhua» deitın türı osy eldıŋ özınde de ülken sūranysqa ie. Farfordy qytai şeberlerı kvars, balşyq jäne taǧy basqa qospalardy aralastyryp, peşte küidıru arqyly jasaidy. Möldır emes emal boiauly būiymdy otqa qoiǧannan keiın keremet qanyq tüske ie bolatyn körınedı. Būl ädıs HV ǧasyrda oilap tabylǧan. Farforlyq būiymdardy bezendırgen soŋ, olar ärtürlı simvolikalyq mänge ie bolǧan. Farfordan tek belgılı bır müsınder ǧana emes, türlı suvenirlık būiymdar da jasalǧan. Körmedegı külsalǧyş, ydystar men kartinalar – sonyŋ aiǧaǧy.
Soŋǧy 600 jylda Szindechjennen şyqqan farfor būiymdary Aziia, Afrika, Europa jäne Amerika elderınıŋ qoǧamdyq ömırınde maŋyzdy röl atqarǧan. «Min kezınde eŋ üzdık farfor Szindechjende jasalǧan» dep aitylady eken. Sodan berı de köp närse özgere qoimaǧan. Öitkenı, bügınde 600 myŋ ǧana tūrǧyny bar qalanyŋ ärbır eresek tūrǧyny farfor önerkäsıbınde eŋbek etedı eken. Sondai-aq, köptegen elderdıŋ imperatorlary men korolderınıŋ sarailarynda näzık talǧammen jasalǧan farfor būiymdarynan kolleksiia jinau märtebe bolyp sanalǧan. Myŋdaǧan jyldar būryn osy qalanyŋ farforlary Ortalyq jäne Batys Aziiany basyp ötetın Jıbek joly boiymen jäne teŋız üstındegı Farfor jolymen älemnıŋ tükpır-tükpırıne taraǧan.
Osy arada Sziansi aimaǧy muzeiı men Szindechjen qyş jäne farfor muzeiı osy qaladaǧy körkemsuret farforyn zertteitın jäne jinaityn eŋ aldyŋǧy qatarly ūiymdar ekenın de aita ketelık.
Keiın būl öner Reseige jetıp, bırneşe zauyttar salyndy. Keŋes ükımetı kezınde de arnauly käsıporyndar bolǧan. Farfordan jasalǧan būiymdar är üige körık berıp, sänıne sän qosty. Bıraq, bügınde ekologiialyq taza materialdardan jasalǧan būl būiymdarǧa sūranys azaiyp ketken.
Qazırgı zamanǧy öner mūrajaiyndaǧy būl qyzyqty körme mausym aiy boiy jūrtşylyq nazaryna ūsynylatyn bolady.
