Men būl kısıge qairan qalamyn. Ärdaiym jarqyrap, jainap, jan-jaǧyna şuaǧyn şaşyp jüredı. Moinyna qanşa salmaq tüsse de syrtqa sezdırmeidı, ünemı jaidary. Ötırıktı jany süimeidı, aqiqatty alaqanyna salady. Izgılık pen parasattylyqty biık ūstaidy. Qyzmette talapşyl, şyǧarmaşylyqta kırpiiaz, syrşyl, ömırde jaŋaşyl, ūrpaq tärbiesınde tūlǧa qalyptastyrudyŋ baǧbany, üide adal jar, asyl ana, dana äje. Ol kısınıŋ esımı de erekşe. Atyna zaty sai, ol kısınıŋ äŋgımelerın oqysaŋ, jany näzık, syrşyl äiel beinesın köresıŋ, al ūlttyŋ bolaşaǧy, müddesı turaly jazǧandaryn, söilegen sözın tyŋdaǧanda köz aldyŋa qaisar ruhty qazaq qyzynyŋ beinesı keledı. İä, bızdıŋ Gültas Saiynqyzy – osyndai kısı.
Gültas otbasynda tūŋǧyş nemere bolǧandyqtan äjesınıŋ tärbiesınde ösken. Esımın de äjesı qoiǧan. Äjesı Qalbübı Äbdırahmanqyzy elge syily, şeşen bolǧan kısı eken. Ärdaiym äjesınıŋ önegelı sözderın ǧibrat qyp aityp otyrady. Äjesıne degen mahabbattan, saǧynyştan tuǧan «Apam – aq nūrym menıŋ» atty kıtaby – sonyŋ aiǧaǧy. Adamǧa aluan türlı qasiet, daryn tuǧan ortadan daridy. Sondyqtan bolar, ata-babamyz «Tuǧan jerdıŋ topyraǧy da kielı» degenı. Gültas Taraz qalasynyŋ batysynda, Şymkent qalasynyŋ şyǧysynda ornalasqan Jualy audanynyŋ Küreŋbel auylynda tuyp ösken. Osy Küreŋbel auylynan tülep ūşqan Gültas äl-Farabi atyndaǧy QazŪU-dıŋ filologiia fakultetın bıtırıp, 35 jyldan astam uaqyt sanaly ǧūmyryn ūrpaq tärbiesıne arnady.
Ol kısı – bılım beru ısınıŋ üzdıgı, bılım jäne ǧylym salasyndaǧy üzdık ǧylymi zertteulerı men jūmystary üşın Y.Altynsarin atyndaǧy I därejelı syilyqtyŋ laureaty, «Qūrmet» ordenınıŋ iegerı. Bükıl respublikaǧa tanymal ädebietşı, ǧalym.
2010 jyldan 2017 jylǧa deiın Gültas Saiynqyzy Nazarbaev universitetınıŋ «Qazaq tılı, ädebiet jäne mädeniet» kafedrasyn basqardy. Būl universitet – tıkelei Elbasymyzdyŋ basşylyǧymen aşylǧan halyqaralyq deŋgeidegı bılım ordasy. Al būl kafedra osy universitettıŋ qan tamyry desek te bolady. Öitkenı mūnda barlyq pänder aǧylşyn tılınde jürgızıledı. Gültas Saiynqyzy osy bılım ordasynda qazaq ruhaniiatynyŋ ūiytqysy bolyp otyr. Bolaşaqta el tızgının är salada qolǧa alatyn jastarymyzdyŋ eljandy, ruhani bai, halqymyzdyŋ ädebietı men mädenietın, ädet-ǧūryp, salt-dästürın qūrmetteitın tūlǧa bolyp qalyptasuyna qyzmet jasap jürgen jan. Elbasymyz N.Ä.Nazarbaevtyŋ «Bolaşaqqa baǧdar: Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasy aiasynda universitette «Ruhani jaŋǧyru» mädeni ortalyǧy aşyldy. Bügınde Gültas Saiynqyzy osy ortalyqty basqarady.
Täuelsızdıgımızdı alyp, etek-jeŋımızdı jiyp, bolaşaǧymyzdy baǧdarlai bastaǧan sonau 2000 jyldardyŋ basynda Bılım basqarmasynda «Orys mektepterınde qazaq ädebietı pänın qai tılde oqytu kerek?» degen mäsele köterıldı. Sol kezde bılım salasynda jürgen ataqty ǧalymdar ben pedagogtardyŋ arasynda kelıspeuşılık tuyndaidy. Köpşılık dauys orys tılınde oqyta bereiık degen ūstanymda bolady. Ūlttyŋ bolaşaǧyna beijai qarai almaityn ūstaz Gültas Saiynqyzy osy közqarasqa tübegeilı qarsy şyǧyp edı. Uaqyt bärıne de töreşı. Aqyry qaisar qyz özınıŋ däiekterın alǧa tartyp, däleldep, orys mektebınde qazaq ädebietı pänı qazaq tılınde jürgızıletın bolyp şeşıldı. Ūltynyŋ bolaşaǧyna jany auyrǧan adam ǧana osyndai qadamǧa bara alady. Ǧalym özı de orta mektep baǧdarlamasy boiynşa qazaq ädebietı pänınıŋ oqulyqtaryn jazdy.
Gültas Saiynqyzynyŋ «Menıŋ şäkırtım – menıŋ baqytym» atty maqalasynda: «Adam ömırı kezeŋ-kezeŋnen tūrady eken. Ömırdı öleŋdei körgen ädemı bır däurenım sendermen ötıptı. …Sendermen ötkızgen künderım beine bır bala kezdegı qyrdan qyzǧaldaq terıp jürgen alaŋsyz ömırıme ūqsaidy. Men senderge qaryzdarmyn. Ūstazdyq baqytty maǧan syilaǧan özderıŋsıŋder» («Apam – aq nūrym menıŋ» kıtaby, 185 b.) dep aǧynan jarylady. Gültas Saiynqyzy – şäkırtterı üşın de qymbat adam. Apaidyŋ şäkırtterın älemnıŋ tükpırtükpırınen kezdestıruge bolady. Elge kelgende bırınşı ūstazdaryna kelıp, sälem beredı. Erqanat Nūrmahanov esımdı şäkırtı özınıŋ bır maqalasynda «Menıŋ eŋ bırınşı mentorym – ol menıŋ Gültas apaiym! Qūrmanbai Gültas Saiynqyzy – ol äsem tabiǧat pen äuezdı garmoniia, şuaq şaşyp tūratyn künnıŋ közı, şeksız energiia, aŋyz adam. Apai maǧan būl ömırge basqaşa qaraudy üirettı. Apai – būl ömırde Aqyl, Qairat jäne Jürektı bırdei ūstap jüretın öte sirek kezdesetın adamdardyŋ bırı» dep jazady (qazir.kz). Konfusiidıŋ «Senı tüsınse – būl baqyt, senı süise – būl ülken baqyt, al özıŋ süiseŋ – ol naǧyz baqyt» degenındei, özın süietın jandary bar, özı olardan da artyq süietın Gültas apai qandai baqytty!
Tüsıne bılgen adamǧa uaqyt – är adamnyŋ taǧdyr-talaiyna belgılı bır ölşemmen bergen baǧa jetpes bailyq. Däl osy tūrǧyda 60 jyldyq sanaly ǧūmyrynyŋ ärbır sätın, är kezeŋın igılıktı ıske jaratyp, özınıŋ elınıŋ bolaşaǧyna arnai bılgen Gültas Saiynqyzynyŋ önegelı ömırı bärımızge ülgı bolarlyqtai. Älı de bergenınen bererı mol ızgılıkke jany qūştar qazaqtyŋ Gültasynyŋ ömırı de, köŋılı de, önerı de öse bersın dep tıleimız.
Janar ÄBDIǦAPPAROVA,
Nazarbaev universitetınıŋ assistentprofessory,
filologiia ǧylymdarynyŋ kandidaty
