«Käsıpker ana» jobasynyŋ mümkındıkterı mol

Astana TV arnasynyŋ Elorda LIVE baǧdarlamasyna qatysqan Nūr-Sūltan qalasynyŋ Jūmyspen qamtu jäne halyqty äleumettık qorǧau basqarmasynyŋ basşysy Säule Nūrǧojina elorda halqyn jūmyspen qamtamasyz etu, äleumettık qamsyzdandyru deŋgeiın arttyru, halyqty qoljetımdı tūrǧyn üimen qamtamasyz etu boiynşa sūraqtarǧa jauap berdı.159 myŋ adamǧa – äleumettık kömek

– Elorda halqynyŋ sany jyldan-jylǧa ösıp keledı. Säikesınşe äleumettık osal toptaǧy azamattardy qamtamasyz etıp, äleu­mettık qoldau baǧytynda jasalatyn jeŋıldıkter de köbeidı. Būǧan biudjetten äjeptäuır qarajat qaras­tyrylǧan. Jyl saiyn osy maqsatta biudjetten qanşa qarajat bölınedı, biyl osy baǧytta bölıngen qarajat kölemı qandai?
– 2019 jyly Nūr-Sūltan qalasynda äleumettık qoldau aiasynda 159 myŋ adam qamtyldy, onyŋ ışınde 25 myŋy – mümkındıgı şekteulı jandar, 80 myŋy – zeinetkerler, sondai aq köpbalaly otbasynan şyqqandar bar. Tūtastai alǧanda, 11 mlrd teŋge qarajat bölındı.
– Būl byltyrǧymen salystyrǧanda köbeidı degen söz ǧoi…
– İä, būl körsetkış byltyrǧydan joǧary.
– Sonda qanşaǧa köbeiıp otyr?
– Byltyrǧymen salystyr­ǧanda 2 mlrd teŋgege köbeiıp otyr.
– Äleumettık osal toptarǧa qandai tegın qyzmetter ūsynylady?
– Jalpy alǧanda, elorda azamattarynyŋ äleumettık jaǧdaiyna erekşe nazar audarylady, sonyŋ ışınde äleumettık osal toptarǧa jatatyn azamattar tegın jol jüru qūqyǧyna ie, tegın jolaqymen qamtamasyz etılgen. Biyl atau­ly äleumettık kömektıŋ jaŋa formaty engızıldı. Az qamtylǧan otbasylar memleketten äleu­mettık kömek alady. Mümkındıgı şekteulı adamdar üşın qaita qalpyna keltıru, iaǧni reabilitasiialyq em tegın jürgızıledı. Nūr-Sūltan qalasynyŋ Jūmyspen qamtu basqarmasy arqyly mümkındıgı şekteulı, mügedek balalarǧa qyzmet körsetu qarastyrylǧan, äsırese, ükımettık emes ūiym­dar «Orda», «Asyl miras», t. b. ömırde kezdesetın ärtürlı qiyn jaǧdaiǧa tap bolǧan adamdarǧa qol ūşyn sozyp, kömek körsetedı. Sondai-aq aita ketetın jait, estıp, bälkım, körgen de şyǧarsyzdar, jaz aiynda Nūr-Sūltanda «Janūia» otbasylyq ortalyǧy aşyldy.

«Janūianyŋ» kömegı köp

– Menıŋ esımım Zuhra, mynadai sūraǧym bar edı. Otbasylardy qoldau ortalyǧy aşyldy, būl qandai ortalyq, nemen ainalysady? Juyrda kü­ieuımmen ajyrastym, qiyn jaǧdaidamyn, ortalyqta psihologtar jūmys ıstei me, olardan tegın keŋes aluǧa bola ma?
– «Janūia» otbasylyq ortalyǧy biyl tamyz aiynda aşylǧan bolatyn, jas otbasylardyŋ ärtürlı mäselelerın şeşuge baǧyttalǧan ortalyqta zaŋgerge, käsıbi psihologqa jügıne alasyz, är adammen jeke jūmys jürgızıledı. Äleumettık qyzmet te aluǧa bolady. Iаǧni adam bızdıŋ ortalyqqa kelgen boida 70-tei memlekettık qyzmet türın aluǧa mümkındıgı bar. Tamyz aiynan berı bızdıŋ ortalyq arqyly 6 myŋnan astam otbasy keŋes aldy, onyŋ ışınde 3200 otbasynyŋ mäselesı oŋ şeşıldı, eger bızdıŋ ortalyqqa kelseŋız, mındettı türde qoldau ne kömek alasyz dep oilaimyn.
– Sonda adam sızdıŋ ortalyqqa kelgen kezde özımen bırge qandai da bolsyn qūjat ala kelu kerek pe, jalpy, qabyldau prosesı qalai jüredı?
– Būl üşın ortalyqtyŋ koordinatorlaryna habarlasyŋyz, sol jerde memlekettık organdardyŋ qyzmetkerlerıne, densaulyq saqtau, bılım beru salalarynyŋ mamandaryna jolyǧa alasyz. Sonymen bırge bızdıŋ ortalyqta «Käsıpker ana» jobasy jūmys ısteidı, köptegen keŋes jürgızıldı. Nūr-Sūltan qalalyq äkımdıgınıŋ jūmyspen qamtu ortalyǧy jas analarǧa öz käsıbın jürgızu boiynşa keŋester beredı, sız de jolyǧyp, biznes salasynda özıŋızdıŋ qabıletıŋızdı baiqap köruıŋızge bolady.

Taǧy da AÄK turaly…

– Atauly äleumettık kömek turaly qozǧap öttık. Nūr-Sūltan qalasynda äleu­mettık az qamtylǧan otbasylar sany qanşa jäne olar atauly äleumettık kömekten özge taǧy qandai kömekter alady?
– Nūr-Sūltan qalasynda 8 myŋnan astam adam AÄK alady. Jūmyspen qamtu bölımı körsetetın qyzmetke kelsek, bılımı joq, atauly kömek alatyn adamdar qysqamerzımdık kurstarǧa jıberıldı. Olar kursty bıtırgennen keiın de jūmysqa ornalasuyna müddelılık tanytamyz. AÄK alatyn otbasylar kömek alyp, odan ärı öz betınşe äreket etıp, jūmysqa ornalasady. Odan bölek, joǧaryda aityp ötkendei, Nūr-Sūltan qalasy aumaǧynda qoǧamdyq kölıkpen tegın jüre alady. Biyl Nūr-Sūltan qalalyq mäslihat deputattarynyŋ şeşımımen jeŋıldık qaras­tyrylyp, mümkındıgı şekteulı adamdardyŋ, 16 jasqa deiıngı balalardyŋ qasynda erıp jüretın olardyŋ tuys­taryna da tegın jüru qaras­tyryldy. Sonymen bırge qatty otyn satyp aluǧa berıletın järdemaqşanyŋ kölemı östı, iaǧni jeke tūrǧyn üide tūratyndar üşın qaralǧan kömek 8-den 16 AEK-ke deiın köterıldı. Qatty otyn aluǧa bölınetın aqşanyŋ kölemı 40400 teŋgenı qūraidy.
– Qaŋtar aiynan bastap AÄK jaŋaşa täsılmen berıledı dep estıdım. Oǧan qandai da bır özgerıster men tolyqtyrular engızıldı me?
– 2020 jyldyŋ 1 qaŋtarynan bastap AÄK-ke qatys­ty jaŋa «Altyn alqaǧa» ie köpbalaly otbasylar, būryn arnaiy memlekettık kömek alǧandar, tört ne odan da köp balasy barlar avtomatty türde otbasynyŋ kırısın esepke almastan äleumettık kömek alatyn bolady. Tört jäne odan köp balasy barlar är bala üşın 10504 teŋge kömek alady. Atauly äleumettık kömekte kırıs esepteledı.

Elordada slesar men santehnik jetıspeidı

– Jaŋa jūmysqa ornalasu turaly aittyq, bügınde qalada qanşa jūmyssyz adam bar? Barlyq kategoriiadaǧy adamdardy jūmysqa ornalastyru mäselesı qalai şeşılude?
– Nūr-Sūltan qalasynda jūmyssyzdyq deŋgeiı jalpy elımız boiynşa köş basynda tūr deuge bolady. Statistikalyq körsetkışterge qaraǧanda, 25571 adam jūmyssyz. Jūmyspen qamtu ortalyǧyna 17 myŋ adam kelgen, qazırgı taŋda 13 myŋ adam jūmyssyz retınde qamtylǧan, būdan ärı qandai belsendı ıs-şaralar qabyldau kerektıgın qarastyryp jatyrmyz. Bız qoǧamdyq jūmystarǧa tartamyz, jastar praktikasyna jıberemız, Nūr-Sūltan qalasy äkımdıgınıŋ jūmyspen qamtu ortalyǧy käsıpkerler palatasymen bırıgıp jūmys ısteidı, jūmys beruşılermen bailanys ornatylǧan. Biyl jūmyspen qamtudyŋ mobildı ortalyǧy aşyldy, Käsıpkerler palatasy alaŋynda bızdıŋ qyzmetkerlerdıŋ kömegımen jiı kezdesu ūiym­dastyrylyp, mümkındıgı şekteulı adamdardy jūmysqa ornalastyru bo­iynşa mäseleler köterıledı.
– Elordada bügıngı taŋda qandai mamandyqtarǧa sūranys joǧary bolyp otyr?
– Elorda eŋbek naryǧynda menedjerler, densaulyq saqtau salasynyŋ mamandary, slesar, santehnik, jobalauşylar men injenerler joǧary sūranysqa ie.
– Memlekettıŋ jūmyssyz azamattardy oqytu şyǧyndaryn öz moinyna alatyn baǧdarlamalary bar, iaǧni keibır azamattar osyndai jeŋıldıkke ie bolady, bıraq oqymaidy, jūmysqa ornalaspaidy. Jasalǧan kömek aidalaǧa ketedı, ondai jaǧdai bola ma?
– Būl – kürdelı sūraq. Nūr-Sūltan qalasy äkımdıgınıŋ jūmyspen qamtu ortalyǧy qysqamerzımdık kurstarǧa joldama beredı, jūmyspen qamtu ortalyǧy janynan mobildı top qū­rylǧan, būlar sol kursta oqy­ǧan azamattardyŋ odan ärı jūmyspen qamtyluyn qadaǧalaidy. Praktikadan ötu barysynda jūmys beruşılerge jūmysşy ūsynu mümkındıgı bar. Jaqsy jūmysker barlyq jerge kerek. Eger jūmys beruşıler jūmysqa alu turaly ūsynys bıldırmese, bız jūmyssyz azamattardy jūmysqa ornalasudy öz moinymyzǧa alamyz.

Tūrǧyn üi mäselesı kezekpen şeşıledı

– «Berekelı baspana» bo­iynşa päter alǧym keledı. Köpbalaly ana retınde baspana kezegıne tūrmau sebebım – ol jerde kezekte tūrǧandar öte köp. Osy «Berekelı baspana» boiynşa kezekke tūrǧandar sany qanşa jäne qandai qūjattar jinau kerektıgı turaly aqparat bere alasyz ba? Qaida baru kerek?
– Elordada baspanaǧa mūqtaj azamattar tızımınde 47577 adam kezekte tūr. Köpbalaly analar kezegınde 3997 adam bar. 1-6 jeltoqsanda Nūr-Sūltan qalasy äkımdıgınıŋ Tūrǧyn üi qory «köpbalaly analar» kategoriiasy boiynşa qūjattar qabyldady. Būl kategoriiaǧa ūsynylǧan päterlerdıŋ jalpy sany – 249 päter, Täuelsızdık merekesı qarsaŋynda konkurstan ötkender jaŋa qonystarynyŋ kıltın alady. Sondai aq äkımdıktıŋ Tūrǧyn üi qory jeltoqsannyŋ üşınşı dekadasynda qūjattar qabyldaudy bastaidy, sız Qoş­qarbaev köşesındegı №39 üige baryp, qūjattaryŋyzdy tapsyruyŋyzǧa bolady.
– Mügedek balalary bar analar özderınıŋ üi kezegı jyljymaitynyna şaǧymdanady. Köbıne jaǧdaiy tömenderge nazar audarylady, al mügedek bala asyrap otyrǧandarǧa köŋıl bölınbeidı deidı. Bügıngı taŋda mügedek balasy bar kezekte tūrǧan analardyŋ sany qanşa? Olardyŋ kezegı nege jyljymaidy, mūny şeşuge bolmai ma?
– Joǧaryda aitqanymyz­dai, tūrǧyn üige kezekte tūruşylar sany – 47577. Mügedek bala tärbielep otyrǧan analar kezegınde 2031 adam bar. Keler jyly tūrǧyn üi qūrylysy üş esege ūlǧaitylady dep kütılude. Baspanany bölu arnaiy kezekke sai jürgızılude, bärı de kezegımen, tärtıppen. Bız komissiia qūramyna qoǧamdyq keŋes müşelerın, mäslihat deputattaryn kırgızdık, baspana sol adamnyŋ kezegı boiynşa qamtamasyz etıledı. Būrynǧydai emes, Memleket basşysynyŋ tapsyrmasymen tūrǧyn üi qūrylysy ūlǧaityldy, Nūr-Sūltan qalasynyŋ äkımı Altai Seidırūly būl mäselemen tıkelei özı ainalysyp jatyr, bärı baqylauda. Ötken jyly barlyq kategoriia boiynşa 7804 päter tapsyryldy.
– İnvataksige qatysty saual köp. Jetıspeidı deidı…
– Nūr-Sūltan qalasy bo­iynşa 36 arnaiy kölık bar. Tırek-qimyl apparattary zaqymdanǧan, zaǧip, mümkındıgı şekteulı balalar men eresekter üşın invataksi qyzmetı jyl saiyn köbeitılude, biyl 12 avtomaşina qosyldy. Aldaǧy jyly taǧy 10 kölıkke köbeitudı josparlap otyrmyz.

Daiyndaǧan Jadyra ŞAMŪRATOVA