Mäsele

Kömır nege jetpei jatyr?



Elordada biyl 12 jerde kömır satylady. Kömır baǧasynyŋ ösuıne jol bermeu maqsatynda kömır satuşy kompaniialarmen aldyn ala kelısım jasasqan qala äkımdıgı qyrküiek aiynda bas qala tūrǧyndaryna kömırdı erterek satyp aludy eskertken edı. Būl habarlandyrudyŋ BAQ betterınde jariialanyp, jūrt qūlaǧyna jetkenıne de bır aiǧa taiady. Bıraq sodan berı bır ai uaqyt ötse de, elordada tūrǧyndarynyŋ köbı älı kömır satyp ala almai jür.

[smartslider3 slider=452]

Bız kezdesken kömır satuşylar «vagonmen äkelgen kömır äp-sätte tausylyp, jūrtqa jetkıze almai jatyrmyz» degen uäj aitsa, kömır satatyn oryndardyŋ aldynda kezek kütıp tūrǧan tūtynuşylar qalada kömır satyp aludyŋ qiyndap ketkenın jetkızdı. «Keşe keşte kelgemız. Tünımen kezeke tūryp, bügın taŋerteŋ saǧat 10-da bır KamAZ kömırdı äzer aldyq. Onyŋ üstıne, bır adamǧa 5 tonnadan artyq satpaidy eken» deidı Qoiandy auylynyŋ tūrǧyny Adalbek. «Kömır aluǧa jeksenbı künı tüste kelıp kezekke tūrǧanmyn, tünde kölıgımmen sol arada qonyp şyqtym. Mıne, saǧat 11-den asty. Kömır älı kelgen joq. Kömır tiegen vagondar qaşan keletını belgısız» deidı düisenbı künı saǧat 4-te bızge habarlasqan Şarizada esımdı azamat.
Bız de elorda äkımdıgı taratqan aqparat boiynşa, kömır satatyn bırneşe orynǧa bardyq. Köbınde kömır joq. Sosyn 109 nömırı boiynşa qūrylǧan «jedel jelıge» habarlassaq, «A.Jūbanov köşesındegı kömır satu orynda 104 tonna, J.Jabaev köşesındegı kömır satu orynda 400 tonna Şūbarköl kömırı bar» degen mälımet berdı. Barsaq, joq. Soǧan qaraǧanda astanada kömır jetıspei jatqanynan tiıstı oryndar habarsyz sekıldı. Kerek deseŋız, satuşylar kömırdıŋ qaşan keletının özderı de bılmeidı. «Bız tapsyrys berdık, bıraq ol qaşan äkelınetının bız de kesıp aita almaimyz. Sondyqtan erteŋ kelıp körıŋız» dep şyǧaryp saldy. Tek bas qalada ǧana emes, şahar töŋıregındegı audan-auyldardyŋ tūrǧyndary da kömır ızdep şapqylap jür. Bır qyzyǧy, Nūr-Sūltanda Şūbarköl kömırınıŋ baǧasy 13500 teŋge bolsa, Nūr-Sūltannan 30 şaqyrym jerdegı Sofievka auylynda atalǧan kömırdıŋ bır tonnasy 23000 teŋge dep tūr.
Elordada kömırdıŋ jetıspei jatqanyna eldegı dizel tapşylyǧy men onyŋ baǧasynyŋ qymbattyǧy äser etkenı körınıp tūr. Öitkenı janarmai qymbattaǧaly biyl bas qalamyzda ülken-ülken jük kölıktermen kömır äkeletınder mülde azaiyp, negızınen, vagondar arqyly ǧana tasymaldanyp jatyr. Sosyn da jylda kömır tasityn KamAZdarǧa üiınde otyryp aldyn ala tapsyrys berıp, esık aldyna äkeltıp tüsırıp alatyn tūrǧyndar vagondarmen äkelıngen kömırler tögıletın oryndardy jaǧalap, kezekke tūryp jür. Iаǧni, astanamyzda kömır jetkızu men qauyrt kezeŋdegı sūranystyŋ säikespeuınen kömırdıŋ tapşylyǧy tuyndap otyr. Öitkenı kömırge bai eldıŋ bas qalasy qara otynnan tarşylyq köretın basqa sebep joq. Soŋǧy jyldary elımızde kömır öndırısı azaia bastaǧanmen, jyl saiyn öndıretın kömır ışkı naryqta jetıp artylady. Demek, kömır baǧasynyŋ şaryqtap ketuınıŋ aldyn aluǧa den qoiumen qatar, kömır satatyn oryndarda kömırmen qamtamasyz etuge basa nazar audarmasa, jūrttyŋ qystyq otyn daiyndaudan qinalatyn türı bar.
 


Taǧyda

Ūqsas jaŋalyqtar

Pıkır üsteu

Back to top button