Medisinalyq kömektıŋ sony türı

Soŋǧy uaqytta el tūrǧyndary medisinalyq qyzmet üşın köp şyǧyndalatyn boldy. Densaulyq saqtau ministrlıgınıŋ mälımetı boiynşa 2017 jyldyŋ özınde qazaqstandyqtar aqyly medisinalyq qyzmetke 678 mlrd teŋge qarjy jūmsapty. Būl tūrǧyndardyŋ kırıs közınıŋ 40 paiyzynan astamyn qūraidy. Sonymen bırge, memlekettıŋ şyǧyny da artyp barady. Ötken jylǧy şyǧyn 940 mlrd teŋgenı qūrapty. Būl – tūrǧyndardyŋ jiı auyratynynyŋ belgısı. Degenmen el tegın medisinalyq kömektıŋ kepıldık berılgen kölemınıŋ jaŋa modelınıŋ engızıluınen ülken ümıt kütıp otyr. «Äleumettık medisinalyq saqtandyru qory» KEAQ Astana qalasy boiynşa filialynyŋ direktory Nūrlybek Qabdyqaparov būl reformalar medisina salasyndaǧy bırqatar mäselenıŋ şeşımın tauyp otyrǧanyn mälım ettı.

– Bırınşı saualymyz: otandyq medisinanyŋ qazırgı ba­ǧyt-baǧ­dary qandai?
– Memleket basşysy Nūrsūltan Nazarbaev öz Joldauynda otandyq medisina qymbat em-domǧa emes, aurudyŋ aldyn aluǧa baǧyttaluy kerektıgın erekşe atap ötken. Osy salada qazır auqymdy jūmystar jürgızılıp jatyr. Bır aitarlyǧy, ärkım densaulyǧyn kütudı özınen bastauy kerek. Iаǧni dūrys tamaqtanyp, sportpen tūraqty türde şūǧyldanyp otyrǧany jön. Būǧan qosa, är azamat jylyna kem degende bır märte därıgerdıŋ tekseruınen ötuı qajet. Bır ökınıştısı, qanymyz­ǧa sıŋıp qalǧan ädet pe, nauqastar auru äbden meŋdegen sätte bır-aq keledı. Bügınge deiın jyl saiynǧy nauqastardyŋ 68 paiyzy, iaǧni 2 mln adam şūǧyl türde jatqyzylady. Naqtyraq aitqanda, elımızdıŋ ärbır onynşy tūrǧyny qauıptı diagnozben auruhanaǧa tüsedı.
– Medisinalyq tekseru qazaqstandyqtardyŋ bärıne tegın be?
– Elımızdıŋ ärbır azamaty memlekettıŋ tegın medisinalyq kömegıne jügıne alady. Būl biudjet qarajaty esebınen jüzege asyrylady. Sondai-aq profilaktikalyq, diagnostikalyq jäne emdeu medisinalyq qyzmetterın qamtidy. Al skriningtık zertteuler äielder üşın jatyr moiynşyǧy ısıgın erte anyqtau, süt bezderı obyry, kolorektaldy qaterlı ısıktı erte anyqtau, qant diabetı, qan ainalymy jüiesınıŋ aurulary, sonymen qatar jürektıŋ işemiialyq auruy, glaukoma sekıldı baǧyttar boiynşa jürgızıledı. Osy tūsta myna bır jaitty aita keteiın, Astana qalasy boiynşa skriningtık zertteuge biyl 214,8 mln teŋge bölınıp otyr. Sol siiaqty büldırşınder men mektep jasyndaǧy balalarǧa profilaktikalyq tekseru jäne vaksina egu şaralary qarastyrylǧan.
– Qauıptı auruǧa kımder jiı şal­dyǧyp jatady?
– Bärı sol būrynǧydai. Qauıptı auruǧa şaldyqqandar arasynda ışımdıkke qūmar, temekı şegetın, naşaqorlyqqa üiır azamattar aldyŋǧy qatarda tūr. Būǧan artyq salmaǧy bar jandardy da qosuǧa bolady. Al temekıge äues adam eŋ bırınşı ökpesı men jüregınıŋ jaǧdaiyn baqylauda ūstauy kerek. Taǧy da aitaiyn, memleket öz tarapynan järdem retınde kepıldık berılgen tegın medisinalyq kömektı ūsyna alady. Iаǧni nauqas därıgerdıŋ qabyldauynda bolyp, qajet keŋes aluǧa, sonymen bırge köz janaryn teksertuge, köz ışındegı qysymyn ölşeuge mümkındıgı bar. Sol siiaqty holesterin, qandaǧy gliukozaǧa biohimiialyq zertteuler jürgızu, elektrokardiogramma, fliuorografiia jäne spirografiia sekıldı maŋyzdy jaittar qarastyrylǧan. Al proseduranyŋ ärqaisysy temekı şegudıŋ ış qūrylysqa ziianyn tigızıp jatqanyn kezektı ret anyqtai tüsedı.
– Mäselen, skriningten ötu ba­rysynda nauqastyŋ auruy anyq­talyp, därıger erekşe baqylau qajettıgın aitar bolsa…
– Būl jaǧdaida erekşe baqylau, ädettegıdei, emhananyŋ uchaskelık qyzmetı deŋgeiınde jüzege asyrylady. Sondai-aq uchaskelık därıgerler nauqasqa öz densaulyǧyn nazarda ūstaudy üiretedı. Mäselen, elımızdıŋ ärbır öŋırınde qant diabetınıŋ mektebı jūmys ısteidı. Būl auruǧa şaldyqqandar üşın ülken kömek bolyp otyr. Sonymen qatar, astma, arteriialyq gipertenziia, jürektıŋ işemiialyq auruy sekıldı qaterlı dertterdı emdeuge arnalǧan oryndar bar. Därıgerlerdıŋ basty mındetı – aurudy eskertu, densaulyq ärkımnıŋ öz qolynda ekenın tüsındıru.
– Qazır elımızde halyqty emhanaǧa tırkeu ısı jürıp jatyr. Onyŋ qandai erekşelıgı bar?
– Būl – jyl saiyn jüzege asyrylatyn ürdıs. Osynyŋ arqasynda tūrǧyndar taŋdau qūqyǧyn paidalanyp, emhanasyn auystyra alady. Būl qaraşa aiynyŋ ortasyna deiın jalǧasady. Sonymen qatar, biyl jaŋa limit belgılenıp, ol boiynşa bır mamanǧa būrynǧydai ekı myŋ nauqastyŋ ornyna 1700 adam tırkeletın boldy. Būǧan qosa, qordyŋ qalalyq filialynyŋ jetkızuşılerı – 83 medisinalyq ūiym, al olardyŋ 45-ı – jeke klinika.