Latyn älıpbiıne köşuge qatysty äŋgıme bastalǧaly ışken asym boiyma sıŋbei, oi quyp ketkenımdı nesıne jasyraiyn. Üş jüz jyldyq otarlyqtyŋ uyty tarap ketken boiymda jylt etken sanam qūptap otyrsa da, jüregımmen qabyldai almai dal. Bıletın aǧalarymyz uaqyt aldamaidy deptı. Ol da ras şyǧar. Endeşe, enşımızge berılgen sol uaqytqa köz jıbereiıkşı.
Osy künı jer ortasynyn asqan, auyldan şyqqan menıŋ qūrdastarymnyŋ bastaryna tüsken synaqtyŋ şegı joqtai körınedı. Aldymen şirek ǧasyr būryn at jalyn tartyp mınetın jasqa kelgenınde, dünie töŋkerılıp sala berdı. Kökke ūşqan sosializmnıŋ kepıldıkterımen qosa, alǧa aparatyn sürleuımız de kömeskılendı. Jastar tızelerı qaltyldap, öz jolyn taba almai jabyrqasa da, jüregı quanyşty edı. El täuelsızdıgımen bırge ana tılımız märtebesın aldy. Onyŋ töl tıl ekenın sezınıp, qazaq tılın bılgender törge şyqty. Orystıldılerdıŋ mysy basylyp, qazaq tılıne, qazaq tılınde söileitınderge qūrmetpen, qyzyǧa qarai bastaǧan sätterdı bastan keşırdık. Alǧaş ret tılımız ūzaryp, köşede de, qoǧamdyq kölıkte de qysylyp- qymtyrylmai, ana tılımızde tıldese bastadyq. Būl da bır baqyt edı.
Egemendıktıŋ alǧaşqy jyldarynda dünie esıgın aşqan säbilerımızdıŋ atyn Azat, Azamat qoidyq. Azattar men Azamattarymyz jetı jasqa jetkende, bırı – orys, bırı qazaq mektebıne bardy. Tügel qazaqşa oqytuǧa mektep jetıspei, bılımsız qalmasyn dedık. Söitsek, orys mektepterınde oqyp jürgen balanyŋ bızdıkınen pysyqtau, bılımı nyq ekenıne közımız jettı. Oǧan da közımızdı jūmdyq. Keudemızge nan pısıp, qazaq tılın bılgenımızge ǧana mäz boldyq. Bolaşaǧymyzdy qazaq memleketımen bailanystyryp, eşnärsege alaŋ bolmadyq. Östık, jetıldık, aldymyzǧa mal bıttı, auzymyz aqqa jarydy. Bıraq būrynǧy ekpın joq, qazaq tılınıŋ de qaiyǧy qairaŋǧa tırele bastady. Jaqsy qyzmetke, jaily jerge ornalasqan orystıldı bauyrlarymyzben jūlysa jürıp, ömırden öz nesıbemızdı aiyruǧa tyrystyq. Alaida orystıldınıŋ örısı keŋ, ony bılgenderdıŋ auzy joǧary ekenın ıştei moiyndadyq. Orysşa bılmeitınderge miyǧymen qaraǧanyn da kündelıktı körıp jürıp, ündemei jūtyp keldık.
Latyn qarpıne köşu sol kezderde, 25 jyl būryn da söz bolǧan. Onşa män bermedık. Künı keşe älıpbidı aldymyzǧa tastaǧanda, ötken ömır jolymyz osylaişa oiǧa oraldy. Būl ärıppen Azat pen Azamattarymyzdyŋ balalary qara tanyp, tılı şyǧatyn bolady.
Ökınıştısı, bar ümıtımızdı artqan, bırı orys, bırı qazaq mektebınde oqyǧan Azattar men Azamattardyŋ arasy taǧy aşylǧaly tūr ma? Nege ekeuı ekı türlı ärıppen oqu kerek degen saual bar qazırgı qoǧamda.
Kezınde orystıldılerden qalmaimyz dep, namysqa tyrysyp Tolstoi, Puşkinderdı oqyp şyqqanbyz. Europanyŋ klassikasyn da osy tılde ūǧyndyq. Keibır qūrdastarymmen sol tılde tıldespesek te, bılgenımız teŋestı. Endı kirill qarpınen bas tarttyŋ ba, onda özgeden bılımıŋ kem tüspes üşın Şekspirdı tüpnūsqada oquyŋ kerek. Būl – Azat pen Azamattyŋ balalary, menıŋ nemerelerımnıŋ maŋdaiyna jazylǧan taǧy bır synaq. Al oqi almasa, qazaq tılınen basqa tıldı bılmegen menıŋ keipıme tüsıp, taǧy da kem nesıbe bolyp jüre me dep uaiymdaimyn.
Ras, latyn älıpbiıne köşu köŋılge ümıt ūialatady. Eger Azat pen Azamattyŋ şöberelerınıŋ atyn Jeŋdık qoisaq, quanar edım!
Aigül UAISOVA
