Alaştyŋ ardaqty qairatkerlerınıŋ bırı Sūltanbek Qojanovtyŋ: «Nauryz – tabiǧat meiramy. Nauryz – dıni meiram emes, tūrmys meiramy, şarua meiramy» deitını bar. Būl, baiyrǧy qazaqtyŋ ūǧymynda Nauryz – as ışıp, aiaq bosatudyŋ emes, ötkenıne esep beretın, tūrmys-tırşılıgınıŋ kelesı satysyn baǧdarlaityn aituly kezeŋ ekenın megzeidı. Qazırgı sänge ainalǧan tırkespen aitar bolsaq, jyldy qorytyndylaityn uaqyt. Endeşe, nauryzdan nauryzǧa deiıngı uaqyt aralyǧyndaǧy elımızdıŋ ışkı jäne syrtqy jaǧdaiyna toqtala ketkenımız jön bolar.
Ärine, ömır bolǧan soŋ dünie bırde şöl, bırde köl. Şükırşılık, bızdıŋ de basqalarǧa ülgı etıp tartatyn ürdısterımız bar ekenı dausyz. Kelımdı-ketımdı şeteldık ärıptesterımızdıŋ aitatyn ortaq pıkırı osyndai. Qazaqstan şejıresı üşın ötıp bara jatqan jyl jetıstıkterden kende emes. Bırınşıden, jahandyq ärı geosaiasi kün tärtıbın belgıleitın älemnıŋ eŋ ırı halyqaralyq ūiymynyŋ basty organy – Bırıkken Ūlttar Ūiymynyŋ Qauıpsızdık keŋesıne bızdıŋ eldıŋ töraǧalyq etuın aitqan jön. Būl öz Täuelsızdıgın bar bolǧany 26 jyl būryn alǧan memlekettıŋ ony basqaru mümkındıgıne ie boluy – ılude bır kezdesetın jaǧdai. Jalpy, 2017-2018 jyldardaǧy BŪŪ Qauıpsızdık Keŋesınıŋ tūraqty emes müşelıgımız elımızdıŋ belsendı jäne jauapty halyqaralyq oiynşy retındegı bedelın meilınşe nyǧaituǧa, qauıpsızdık salasyndaǧy halyqaralyq yntymaqtastyqty damytuǧa, öŋırlık mäselelerdıŋ şeşımın tabuǧa jaŋa ekpın beruge, otandyq diplomatiianyŋ käsıbilıgın sapalyq jaŋa deŋgeige şyǧaruǧa, mamandarymyzdy BŪŪ qūrylymyna ılgerıletuge, asa maŋyzdy halyqaralyq problemalar jönındegı jedel aqparatqa qoljetımdılık aluǧa mümkındık berdı.
Qazaqstandaǧy aituly jaŋalyqtyŋ ekınşısı – Şymkent qalasynyŋ respublikalyq maŋyzǧa ie bolyp, Türkıstan oblysynyŋ qūryluy boldy. Būl – demografiialyq saiasat jaǧynan da, ekonomikalyq tūrǧyda da tiımdı şeşım, aimaqqa investisiia tartuda da öz paidasyn tigızerı anyq. Türkıstannyŋ bükıl türkı älemınıŋ ruhani oşaǧynyŋ bırı ekenın ūmytpau kerek.
Ötıp bara jatqan jyldyŋ aişyqty belgısınıŋ endı bırı, ol – Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ töltumasy sanalatyn elordamyz Astana qalasynyŋ 20 jyldyq mereitoiy ekendıgın aitqan jön. Tūŋǧyş Prezidenttıŋ Qazaqstannyŋ zamanǧa laiyq jaŋa astanasyn salu jönındegı ideiasy ıs jüzınde quatty ekonomikalyq ırı jobanyŋ bastauy bolatyn. Al bügın Astana jan-jaqty damyǧan, mädeni oşaqtary köp, qalalyq qyzmet körsetu deŋgeiı tūrǧyndar men qonaqtar üşın qolaily, el ekonomikasynyŋ bas qainary retınde älemnıŋ üzdık qalalarynyŋ bırıne ainaldy, «Astananyŋ örkendeuı – Qazaqstannyŋ örkendeuı» degen söz tırkesı bügınderı el jüregıne sıŋıp, naqyl sözge ainalyp ülgerdı.
Eleulı oqiǧalar qataryna Qazaq jerınde ötken kezektı VI Älemdık jäne dästürlı dınder köşbasşylarynyŋ sezın jatqyzu oryndy. Būl jiynda älem boiynşa özektı dın mäselesı jan-jaqty talqylanyp, nätijesınde köptegen kökeikestı sūraqtar öz şeşımın tapty. Al älemdık saiasattaǧy maŋyzdy oqiǧa Oŋtüstık Koreia men Soltüstık Koreia basşylarynyŋ kezdesuı boldy.
Sondai-aq 2018 jyly AQŞ-ta eŋ qymbat Kongress sailauy öttı. Odan bölek Angela Merkel Germaniia kanslerı sailauyna qatyspaitynyn mälımdedı. Fransiiada eŋ auqymdy narazylyq şarasy öttı.
İä, beibıt ömırdıŋ maŋyzyn ärbır el jıtı qadaǧalap, auadai qajettılıgın sergek sezıne otyryp, qoǧamnyŋ qymbat qazynasy retınde sübelı üles qossa, nūr üstıne nūr bolar edı. Būǧan negız de joq emes. Bılıktı mamandardyŋ arnaiy zertteulerıne süiensek, ekınşı düniejüzılık soǧystan berı älemde 170 ret soǧys örtı tūtanypty. Qazır de tört qūrlyqta 24 jerde soǧys sipatyndaǧy qaqtyǧystar oryn aluda. Alaŋdatarlyǧy sol, Resei memleketı men AQŞ jäne Batys elderı arasyndaǧy teketıres bügınde uşyǧa tüsude, mūnyŋ arty älemdık deŋgeidegı qaruly qaqtyǧystarǧa ūlasyp ketuı bek mümkın. Osyndai jaǧdaida Qazaqstan üşın qauıpsızdık mäselesı öte özektı bolyp qala bermek. Osy rette azuly memlekettermen qarym-qatynasty dūrys jolǧa qoiu mäselesınde de būl jyl tabysty boldy. Nazarbaevtyŋ AQŞ Prezidentı Donald Tramppen, QHR Töraǧasy Si Szinpinmen, Resei Federasiiasynyŋ Prezidentı Vladimir Putinmen kezdesulerı elde qauıpsızdıktı nyǧaituǧa, tūraqtylyq pen ornyqty damudy qamtamasyz etuge yqpaly bolǧanyn aitqan jön.
Söz joq, basty qūndylyǧymyz – täuelsızdık pen eldıŋ tynyştyǧy. Osy ekeuınen aiyrylsaq, bärınen de aiyrylamyz. Bızge soǧys pen bülıktıŋ keregı joq, at töbelındei az qazaq evoliusiialyq jolmen ösuımız kerek. Sondyqtan da Prezident Nazarbaev biyl qūrylǧanyna 20 jyl tolyp otyrǧan «Nūr Otan» partiiasynyŋ XVIII sezınde Qazaqstanda jaŋa damu kezeŋınıŋ bastalǧanyn ärı osy aldymyzdaǧy on jyldyŋ 30 damyǧan elderdıŋ qataryna kırudegı şeşuşı jyldar bolatynyn atap öttı. Al būl şeşımdı ıske asyru jaŋarudyŋ basy sanalatyn, tabiǧat ataulynyŋ tırılıp, ömırge jaŋaşa bır qūlşynyspen qadam basatyn, elımızdıŋ bırlıgın saqtap, tuǧan-tuysqannyŋ basyn qosyp tatulyqqa, bauyrlastyqqa şaqyratyn Nauryz aiynan bastau alatynyn jaqsylyqtyŋ nyşanyna balaǧan jön. Olai bolsa, Qazaqstan jyldan jylǧa damudyŋ taban jolynan daŋǧyl jolyna öte otyryp, örkeniettıŋ törıne şyǧaryna senım mol.
Kenjebolat MAHMŪTŪLY,
saiasattanuşy
