Nūrsūltan NAZARBAEV: BASTY MINDET – EKONOMİKANY ÄRTARAPTANDYRU
Keşe Aqordada Memleket basşysy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ qatysuymen Ükımettıŋ keŋeitılgen otyrysy öttı.
Jiynda elımızdıŋ äleumettık-ekonomikalyq damuyna qatysty özektı mäseleler keŋınen talqylanyp, aldaǧy mındetter aiqyndaldy.
Aldymen älemdık ekonomikanyŋ bügıngı ahualy men TMD aumaǧynda oryn alǧan jaǧdailardy saralaǧan Prezident aldaǧy uaqytta ekonomikalyq saiasat bügıngı täuekelderdı şeşıp, jaŋa şaralar qabyldau qajettıgın eskerttı.
Bügınde Ükımettıŋ basty mındetı – «Qazaqstan-2050» strategiiasyn jüzege asyru. Ūzaqmerzımdı strategiia aiasynda baǧdarlamalyq qūjattar tüzılıp, salalyq memlekettık baǧdarlamalar qabyldanǧany belgılı. Ükımettıŋ keŋeitılgen otyrysynda söz alǧan QR Premer-Ministrınıŋ bırınşı orynbasary Baqytjan Saǧyntaev qazırgı uaqytta ekonomikalyq ösımge barynşa jaǧdai jasauǧa basymdyq berılgenın jetkızdı. Onyŋ aituynşa, 2014 jylǧa arnalǧan äleumettık-ekonomikalyq saiasattyŋ bırınşı kezektı şaralarynyŋ jol kartasy qabyldanǧan.
– Ekonomikalyq ösımdı qamtamasyz etetın jäne biznestı qoldauǧa baǧyttalǧan şaralarǧa Ūlttyq qordan 1 trln teŋge bölındı. Ekonomikanyŋ basty salalarynda qūny 5,5 mlrd dollardy qūraityn investisiialyq jobalar aiqyndalyp, şaǧyn jäne orta biznestı qoldau üşın bölıngen qarajat qazırgı uaqytta käsıpkerlerdıŋ qolyna berılude. Jalpy somasy 70 mlrd teŋgenı qūraityn 327 joba maqūldandy, – dedı B.Saǧyntaev.
BEDELSÖZ
Nūrsūltan NAZARBAEV:
– El Ükımetınıŋ aǧymdaǧy jyly atqaratyn basty mındetterı aiqyndalyp, şeşımder qabyldandy. Būl – Joldauda aitylǧan Qazaqstan -2050 baǧdarlamasy. Damyǧan otyz eldıŋ qataryna kıru jolynda baǧdarlamalar bekıtılıp, industriialyq josparlar qolǧa alyndy. TMD elderınde bolyp jatqan oqiǧalarǧa bailanysty bız de barlyq mäselemızdı saraptauymyz qajet. Mūndai jaǧdai elımızge qalai äser etedı? Aldyn alu üşın ne ısteuımız kerek? Eŋ basty mäsele ekonomikany alǧa damytu bolsa, bügıngı jiynnyŋ taqyryby da osy bolmaq.
Jiynda el qazynasynyŋ qory molaiǧany belgılı boldy. Atap aitqanda ötken alty ai ışınde memleket biudjetı on toǧyz paiyzǧa tolyqqan. Qarjy ministrı Baqyt Sūltanovtyŋ mälımdeuınşe, kırıs köbeiıp, tüsımder öz deŋgeiınde oryndalǧan körınedı. Sonymen qatar, ministr igerılmegen qarajat 130 mlrd teŋgenı qūraǧanyn aitty. Jäne qarjylyq baqylau organdary eseptı kezeŋde seksen milliard teŋgenıŋ qarjylyq būzuşylyqtaryna jol berılgenın anyqtaǧan. Sondyqtan, aldaǧy uaqytta memlekettık satyp alu tolyǧymen elektrondy formatqa köşpek. «Būl, ärine, qajet. Sebebı, memlekettık satyp alu salasynda sybailas jemqorlyq äreketterı baiqalady. Satyp aludy elektrondy formatta ötkızu biznes jürgızudıŋ tiımdılıgın arttyrady» dedı N. Nazarbaev.
Odan keiın «Samūryq-Qazyna» ūlttyq äl-auqat qorynyŋ basqarma töraǧasy Ömırzaq Şökeev baiandama jasady. Belgılı bolǧandai, biylǧy jeltoqsan aiynda halyqtyq IPO baǧdarlamasyna KEGOC, al kelesı jyly «Samūryq-Energo» kompaniiasynyŋ aksiialary naryqqa şyǧarylmaq. Al, Premer-ministrdıŋ orynbasary Äset İsekeşev öz esebınde memlekettık energetikalyq reestrdıŋ qūryluy turaly keŋınen mälımdedı.
Aita ketken jön, Ukrainada jalǧasyp jatqan daǧdarys pen Resei ekonomikasyndaǧy ösımnıŋ baiaulauy otandyq önımderge degen sūranysqa kerı äserın tigızude. Būl turaly Ekonomika jäne biudjettık josparlau ministrı Erbolat Dosaev mälımdedı. Onyŋ aituynşa, aǧymdaǧy jyldyŋ qaŋtar-mamyr ailarynda tauarlardy Reseige eksporttau 21,7 jäne Ukrainaǧa eksporttau 31,1 paiyzǧa tömendegen.
– Jartyjyldyqtyŋ qorytyndysyna süiensek, önerkäsıptegı öndırıs kölemı 0,4 paiyzǧa tömendedı. Atap aitqanda, mūnai öndıru 1,6 paiyzǧa, metall öndıru 13,5 paiyzǧa azaidy, – dedı E.Dosaev. Ärine, mūnyŋ özındık sebepterı bar. Ministrdıŋ tüsındıruınşe, būl eŋ aldymen Qaşaǧandaǧy mūnai öndırudı keiınge şegeru, Teŋızşevroildaǧy josparly jöndeu jūmystaryn jürgızu jäne Jezqazǧan mys balqytu zauytynyŋ jabyluyna bailanysty eken. Esesıne, biyl qara metallurgiia salasyndaǧy körsetkış – 12,9 paiyzǧa artqan.
Jiynda Ükımetke auqymdy mındetter jükteldı. Prezident tapsyrmasy boiynşa ekonomikanyŋ tūraqtylyǧyn qamtamasyz etuge 2014-2015 jyldarǧa Ūlttyq qordan 1 trln teŋge bölu qarastyrylǧany belgılı. Memleket basşysy biylǧy jyldyŋ 1 qyrküiegıne deiın osy mäsele boiynşa Ükımetke naqty ūsynystar berudı tapsyrdy.
Öz kezegınde söz alǧan «Bäiterek» ūlttyq basqarma holdingınıŋ töraǧasy Quandyq Bişımbaev şaǧyn jäne orta biznestı qoldau üşın Ūlttyq qordan 100 mlrd teŋge bölıngenın atap öttı. Bügınde qarajattyŋ teŋ jartysy käsıpkerlerdıŋ qoldaryna tigen. Maqūldanǧan jobalar – 76 mlrd teŋge.
Osy rette erekşe atap ötken jön, 10 jylǧa deiın qarjylandyrudyŋ 6% mölşerlemesı – nesieleudıŋ eŋ tiımdı şarttary. Memleket basşysy öz sözınde käsıpkerler būl mümkındıktı keŋınen paidalanyp, öz biznesterın damytulary kerektıgın eskerttı. Öitkenı, mūndai tömen mölşerleme älemnıŋ eşbır elınde joq.
Prezident Nūrsūltan Nazarbaev jiyn soŋyna taman Kärım Mäsımov jetekşılık etken Ükımet jūmysyna oŋ baǧa berıp, sättılık tıledı. Ekonomikany ärtaraptandyru, jekeşelendırudıŋ ekınşı tolqynyn qataŋ baqylau, Halyqtyq IPO jūmysyn jandandyru, syrttaǧy otandastarymyzdyŋ keluıne jol aşu, eŋbek naryǧyn jetıldıru, qyzmet körsetu salasyn damytudyŋ keşendı baǧdarlamasyn qabyldau jäne zaman talabyna sai memlekettık basqaru jüiesın qūru jönınde tiıstı oryndarǧa tapsyrma berdı.
MİNİSTRLIKTER JŪMYSY OŊTAILANDY
Ükımettıŋ keŋeitılgen ekınşı otyrysynda Memleket basşysy atqaruşy bilıktıŋ jaŋa qūrylymymen tanystyrdy. Endı elımızde 13 ministrlık pen 30-ǧa juyq komitet bolady.
Sonymen Densaulyq saqtau ministrlıgı men Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau ministrlıgı bırıgıp Densaulyq saqtau jäne äleumettık damu ministrlıgı bolyp qūryldy. Ony Tamara Düisenova basqarady.
Jaŋadan Ūlttyq ekonomika ministrlıgı qūryldy. Oǧan bügıngı ekonomika ministrlıgınıŋ ökılettıgı, biudjettık josparlau men öŋırlık damu qyzmetterı berıldı. Statistika jönındegı agenttık pen tabiǧi monopoliialardy retteu agenttıkterı, tūtynuşylar qūqyǧyn qorǧau, bäsekelestıktı damytu agenttıkterı de osyǧan kıredı. Premer-Ministrdıŋ ūsynysymen būl lauazymǧa Erbolat Dosaev taǧaiyndaldy.
Tötenşe jaǧdailar ministrlıgı Işkı ıster ministrlıgınıŋ qūramyna öttı. Ony Qalmūhambet Qasymov basqarady.
Ekonomika jäne biudjettık josparlau ministrlıgı Qarjy ministrlıgıne berıldı.
Qorşaǧan orta jäne su resurstary ministrlıgınıŋ balyq şaruaşylyǧy, su resurstaryn basqaru, orman jäne su qyzmetterı Auyl şaruaşylyǧy ministrlıgıne berıletın boldy. Auqymy keŋeigen vedomstvonyŋ jauapkerşılıgı Asyljan Mamytbekovke jükteldı.
Mädeniet ministrlıgı, Sport jäne dene şynyqtyru agenttıgı, Dın ısterı agenttıgı Mädeniet jäne sport ministrlıgı bolyp qaita qūryldy. Onyŋ tızgının Arystanbek Mūhamediūly ūstaidy.
Jaŋadan qūrylǧan İnvestisiia jäne damu ministrlıgın Äset İsekeşev, Energetika ministrlıgın Vladimir Şkolnik basqarady.
Qarjy polisiiasy ökılettılıgı Memlekettık qyzmet ısterı jäne jemqorlyqqa qarsy ıs-qimyl agenttıgıne berıledı. Ony basqaru Qairat Qojamjarovqa jükteldı.
Qalǧan vedomstvolar özgerıssız qaldy. Būǧan deiın Öŋırlık damu ministrı bolǧan Bolat Jämışev Qazaqstan Damu bankınıŋ töraǧasy bolyp taǧaiyndalsa, Qorşaǧan orta jäne su resurstary ministrı bolǧan Nūrlan Qapparovqa «Qazatomönerkäsıp» ūlttyq kompaniiasynyŋ basşysy qyzmetı ūsynyldy.
Gülmira AIMAǦANBET
