Ömırqūl AINİIаZOV: ÄNDERIMNIŊ İIRIMDERI QAZAQY QALPYNDA
Ömırqūl AINİIаZOV, änşı, QR Eŋbek sıŋırgen qairatkerı
– Sahnalyq kiımderıŋız özıŋızge öte jarasymdy. Arnaiy tıktıresız be?
Iŋkär, dizainer
– Jyly lebızıŋızge rahmet! İä, kiımdı arnaiy tıktıremın. Öitkenı, är änşınıŋ özındık erekşelıgı boluy kerek. Sondyqtan Taldyqorǧan qalasyndaǧy «AR salon» şeberhanasynyŋ ısmerlerıne tapsyrys berıp tūramyn. Halyqtyŋ aldyna şyǧatyn önerpazdyŋ kiımı, sözı, jürıs-tūrysy da erekşelenıp tūrǧany jön. Būl – sahna mädenietı, körermendı syilau.
– Dästürlı änşılerdıŋ köpşılıgı halyqqa tez tanylu maqsatynda estradalyq baǧytqa auysyp jatady. Sız de söittıŋız be?
Aijan, oqyrman
– Öz basym dästürlı änderdı estradalyq baǧytqa salyp oryndasam, tyŋdarmannyŋ köbeietının tüsındım. Degenmen, dästürlı änder baǧalanbaidy dep otyra bermei, qolynan keletın adamdar būl salaǧa eleulı üles qosyp jatsa, halyq qoşemetıne bölenedı dep oilaimyn. Alaida, köptegen adamdardyŋ muzykalyq deŋgeiı dastarqan basynda aitylatyn änderdı ǧana tüsınetın deŋgeige tüsken.
– Köp öner ielerı Astanaǧa qonys audaryp jatyr. Bas şaharǧa köşıp kelu oiyŋyzda joq pa?
Dinara, qala tūrǧyny
– Almaty jäne Taldyqorǧan qalalarynda üilerım bar. Bas qalaǧa bolaşaqta qonys audaryp qaluymyz mümkın. Öitkenı, elordamyz jyl emes, kün sanap damyp jatyr. Qala tazalyǧymen, jaŋalyǧymen ūnaidy.
– Bügınde änşılerdı asyrap otyrǧan – toi. Sız de tabysty toidan tabatyn şyǧarsyz?
Nartai, student
– Jasyratyny joq, el-jūrt qadırlep toiyna şaqyryp jatsa, bas tartpaimyn. Toilarda än salyp jür dep, änşılerdı kınälauǧa bolmaidy. Öitkenı, änşıler gastroldık saparlarda bar şyǧyndaryn özderı köteredı. Bızde bailar, ülken şeneunıkter dürıldetıp toi jasap jatady. Olar şetelden änşılerdı şaqyrady. Ol qandai ataqty bolǧanyna qaramastan keledı. Änın aitady. Sosyn tiesılı aqşasyn alady da ketedı. Kördıŋız be, qazaq änşılerı ǧana emes, ataǧy jahanǧa ketken ataqtylardyŋ özderı de toiǧa kelıp än salyp, näpaqa tauyp jür. Toi iesı qyzyqşylyǧynda jaqsy änder aitylsa deidı. Sondyqtan, şaqyrǧan jerge nege barmasqa?
– Aǧa, önerge degen qyzyǧuşylyǧyŋyz qai kezden oiandy?
Mara
– Jastaiymnan qūlaǧyma jyr-termelerdı sıŋırıp östım. Äkemnıŋ ınısı Ötepbergen aǧam önerge jaqyn boldy. Sol kısınıŋ yqpaly desem, artyq aitqandyq emes. 4-5 jasymda dombyra tartudy üirenıp aldym da, 5-6 jasymda jyr-termelerdı jatqa aittym. Mektepte bes jyl baiannan därıs aldym.
– Taǧy bır sūraq, eŋ alǧaşqy oryndaǧan änıŋız esıŋızde me?
– Eŋ bırınşı oryndaǧan änım – Nūrtuǧan jyraudyŋ «Qaneki, tılım, söileşı» degen termesı bolatyn. Auylda qoi kezekte attyŋ üstınde jürıp Ahmet Jūbanovtyŋ «Aq kögerşın» degen änın aiǧailap aitatynmyn. Jattaǧan änderımdı bırınen soŋ bırın aityp qoi qaiyratynmyn.
– «Er-azamattyŋ baǧy – asyl jary» degen ata-babalarymyz. Kelınşegıŋız qandai jan?
Zerde
– Jaqsy adam. «Er jıgıttıŋ atyn jaqsy at nemese jaqsy äiel şyǧarady» dep jatady. Ol kısı jaman bolsa, men osylai jürmes edım ǧoi. Konservatoriiada 2-kursta jürgende üilendım. Mamandyǧy – mūǧalım. Muzyka mektebınde sabaq beredı, dombyraşy.
– Sızdı tyŋdaityn änşıler köp. Sız kımdı tyŋdaisyz?
Saiajan, tıgınşı
– Özımızdıŋ Jūbanyş Jeksenūly, Qydyrälı Bolmanov, Medeu Arynbaev, Altynai Jorabaeva, Beibıt Seiduälieva siiaqty änşılerdı tyŋdaimyn. Ǧalymjan Joldasbaev degen jas änşınıŋ jyr, termelerdı oryndauy ūnaidy.
– Būryn aitylǧan, qazır eşkım oryndamai jürgen, joǧalyp bara jatqan änderdı ızdeu ädetıŋızde bar ma?
Jūldyz, biotehnolog
– Ärine, repertuaryn tolyqtyryp otyrmaityn änşı änşı emes. Qorjynymda «Dürdaraz», «Aqjainaq», Tūrmaǧambet Iztıleuovtıŋ «El üşın tuǧan er bolsaŋ», Aqtangereidıŋ termesı «Ainamköz», «Säulem-ai» änderı bar. Jalpy būlardyŋ bärı estradalyq aspaptarmen süiemeldengenı bolmasa, ūlttyq boiauy saqtalǧan. Sonau bala künımnen halyqtyq än men termelerdı aitqandyqtan şyǧar, iırımderı men mänerı qazaqy qalpynda. Jyraular şyǧarmaşylyǧy telegei-teŋız. Sondyqtan, aldaǧy uaqytta da jaŋa änder qarap, repertuaryma engızemın.
– Öner adamdarynyŋ barlyǧy şetelde demalǧandaryn aityp jatady. Sız de basqa elde demalasyz ba?
Gül, medbike
– Elımızde tabiǧaty tamaşa, talai tarihty qoinauyna basyp jatqan mekender jetedı. Sondyqtan jaz aiynda otbasymyzben Qazaqstannyŋ keremet jerlerın aralaudy jön köremız.
Erkejan SÄTIMBEK