Ötkendı bügınmen salystyra qarau – estelık aitu ǧana emes, öskendıktıŋ, estılıktıŋ, ädılettılıktıŋ belgısı. Barşa el, ūlt, qauym jürıp ötken jolymen baǧalanady, qazırgı baǧyt-baǧdarymen, ısımen adamzat köşındegı deŋgeiı ölşenetının ūmytpaǧan jön. Sondyqtan täuelsızdık alǧan otyz jyldyŋ mūǧdarynda memleketımızde ne özgergenın, qalai özgergenın el de, älem de körıp otyr.
Äuelı elımızdıŋ ūzaq merzımdı damu strategiiasy jasaldy. Älemnıŋ damyǧan otyz memleketınıŋ qataryna qosylu mūrat-maqsatyna jetu jolynda kezeŋ-kezeŋmen adymdap kelemız. Eŋ maŋyzdysy – äu bastan baǧdary anyq Qazaqstan jolyn aiqyndap, odan oŋdy-soldy auytqymadyq. Ärine, memlekettıŋ qūrylymyn myqtap, nyǧaitu ısı aiaqtalmaidy, üzdıksız jalǧasa beredı. Öitkenı damu zaŋdylyǧynyŋ şarty solai.
Täuelsız el bolmasaq, memleketımızdıŋ jaŋǧyru tūǧyry retınde Qazaqstannyŋ jaŋa astanasy – Nūr-Sūltan qalasy salynar ma edı? Älem köz tıgıp, körşı elder tamsanyp, taŋyrqap otyrǧanda, jyldan-jylǧa körkeiıp kele jatqan, mädeniet pen öner ordasyna, bılım men ǧylym oşaǧyna ainalǧan osyndai zamanaui şaharmen nege maqtanbasqa?
Kez kelgen memlekette halqynyŋ täu etetın kielı orny bolady. Bız üşın, bükıl türkı jūrty üşın zamanynda ataǧy älemge mäşhür bolǧan qasiettı qala – handar men bilerdıŋ, batyrlar men danalardyŋ äziz süiegı qoiylǧan meken – tarihi Türkıstanymyzdy qaita tületıp, türlendırudı qolǧa aldyq. Būl da el täuelsızdıgınıŋ jemısı. Ata-babalarymyzdyŋ «Türkıstanym, tūtas bol! Türkı jūrtym, tügel bol!» degen armanyn, ösietın egemen el bolyp qana jüzege asyruǧa mümkındık tuǧanyn nege aitpaimyz, jyrlamaimyz? Älde mūny özgeler aituǧa tiıs pe edı?
Şükır, bastan ötkergen köp qiyndyqqa qaramastan halqymyzdyŋ, ūltymyzdyŋ sany östı. Sanynan būryn sapasy da artyp keledı, iaǧni täuelsız sana-sezım qalyptasty. Basty bailyqqa – adamnyŋ densaulyǧyna maŋyz berılıp, ömır süru ūzaqtyǧy artty. Memlekettık rämızder asqaqtap, ūlttyq salt-dästürler jaŋǧyra bastady. Töl tarihymyz qaita zerdelenıp, halyqtyŋ bereke-bırlıgı artty, ūlt ruhy oiandy. Qazaq mektepterı men BAQ köbeidı. Maŋyzdy saiasi-tarihi oqiǧalarǧa, aştyq pen saiasi quǧyn-sürgın qūrbandaryn tolyq aqtauǧa pätua jasalyndy. İmandylyqqa, qaiyrymdylyqqa degen közqaras naqtylandy. Elde ornaǧan bırlık pen tatulyq baiandy tırşılıgımızdıŋ arqauyna ainaldy.
Memlekettık «Mädeni mūra» baǧdarlamasynan bastalyp, «Ruhani jaŋǧyru» ūlttyq tūjyrymdamasymen jalǧasqan tarihty, ruhaniiatty qalpyna keltıru men qazırgı qoǧamnyŋ igılıgıne jaratu ısı ǧasyrlyq mänı bar qaita örleu men otarsyzdanudyŋ örkeniettı äreketı, qozǧalysy ekenın ūmytpalyq.
Dünienıŋ tört būryşyna tarydai şaşyrap ketken qandastarymyzdy atamekenge qaitaru ısı täuelsızdık jeŋısınen soŋ ǧana qolǧa alyndy. Mūndai abyroily paryzdy oryndau būryn-soŋdy tüsımızge de kırmegenın nege ūmytyp ketemız? Älemnıŋ är tükpırıne tarydai şaşylǧan qandastyŋ bır millionynyŋ basyn atajūrtta tüiıstıru, ornyqtyru oŋai şarua emes. Būl – köp memlekettıŋ armany men aŋsary. Ädılettılık jolynda eldıktıŋ mūratynan tuyndaityn mūndai auqymdy şaralar ūzaǧynan süiındıre bersın deimız. Qazaqstan täuelsızdıgı şejıresındegı taǧy bır tarihi oqiǧa – latyn grafikasyna köşu. Elbasy mūny «Qazaqstan-2050» strategiiasynda 2025 jylǧy meje retınde aiqyn jazdy. Ärine, äbden pysyqtalǧan, ǧylymi negızdelgen älıpbidı taŋdau üşın ǧalymdarymyz älı de eŋbek etıp jatyr. Älemdegı aqparattyŋ 90 paiyzy latyn grafikasynda jaryq köretının, sol aqparat arqyly ǧylym men tehnologiia damitynyn eskergen būl eldık bailam – täuelsız eldıŋ baiypty ūstanymy, oŋ şeşımı. Būl qoǧamdyq, ūlttyq sanany özgertuge yqpal etetın qūtty qadam bolmaq.
Darhan MYŊBAI,
Mäjılıs deputaty
