Astana qalasynda jyl basynan berı öndırıs oryndarynda 32 qaiǧyly jaǧdai tırkelgen. Saldarynan 13 adam qaitys boldy. Köbı qūrylys jūmystarynda eŋbek qauıpsızdıgın saqtamaudyŋ kesırınen jäne oǧan jauapty tūlǧalardyŋ baqylausyzdyǧynan bolyp otyr.
Däl qazırgı taŋda elordada qūrylys qarqyndy jürude. «Astana EXPO 2017» obektılerınde şamamen 7 myŋǧa juyq jūmysşy bar. Qysqa merzımde nysandy tapsyru, ärine, joǧary qarqyndy eŋbek önımdılıgın talap etedı. Sondyqtan, «Astana EXPO 2017» qūrylys nysany elorda aumaǧyndaǧy jaraqat alu qaupı tym joǧary obektılerdıŋ qataryna kıredı.
Öndırıs oryndarynda kezdesetın qaiǧyly oqiǧalardyŋ negızgı sebebı – jūmys öndırısınıŋ naşar ūiymdastyryluy. Kölık qūraldaryn paidalanuda qauıpsızdık talaptary saqtala bermeidı. Eŋbek qūraldarynyŋ jaramsyzdyǧy da kezdesedı. Keibır käsıporyndarda jūmys ornyn ūiymdastyrudaǧy kemşılık, jūmys künı kestesı men eŋbek tärtıbın būzu jiı oryn alady. Sondyqtan elordada jaraqat alu deŋgeiınıŋ aldyn alu jūmystarynyŋ maŋyzy artyp otyr.
– Eŋbek kodeksıne 2016 jyldyŋ 1 qaŋtarynan bastap özgerıster engızılgenı belgılı. Sol özgerısterge orai atalǧan zaŋnyŋ 197-babynda eŋbek zaŋyn saqtaudy qadaǧalaudyŋ basqa türı – baqylau obektısıne baru atalǧan. Mysaly, belgılı bır būzylymdy anyqtau maqsatymen obektıge barǧan qyzmetkerler būzylym anyqtalǧan jaǧdaida aiyp saksiialaryn salmastan, aqaulyqty joiu turaly ūiǧarym şyǧara alady. Iаǧni, eskertu men ūsynys sipatyndaǧy ädıs arqyly aldyn aluǧa jūmys ısteimız. Ol üşın qyzmetkerlerdıŋ qauıpsızdık tehnikasynyŋ normalaryn bıluı tekserıledı, – deidı Astana qalasy Jūmyspen qamtu, eŋbek jäne äleumettık qorǧau basqarmasy Qūrylys salasynda eŋbek zaŋnamasyn baqylau bölımınıŋ basşysy Mūrat Şäkenov.
Onyŋ aituynşa, öndırıste jaraqat alu deŋgeiın tömendetu maqsatynda apta saiyn qala käsıporyndary men ūiymdaryn aralap, jūmysşylar ūjymymen tüsındıru şaralary ötkızıledı. Olardyŋ qūqyqtary men mındetterı, jūmys kezınde paida bolatyn belgılı bır mäselelerge qatysty naqty tüsınık berıledı. Jalpy, osy uaqytqa deiın 3145 adam qatysqan 85 kezdesu ūiymdastyrylǧan eken.
Mamandardyŋ pıkırınşe, qūrylysşylardyŋ köbı tehnikalyq qauıpsızdık erejelerın elemeidı. Özderınşe uaqytty ünemdeu üşın batylsynyp qauıp tudyratyn qadamǧa qoryqpai barady. Mäselen, strop arqandy taqpai-aq nemese kelesı qabatqa köterılu üşın tereze arqyly şyǧyp, tıptı, ışetın sularyn joǧarydan tömen laqtyryp, ony qaǧyp alu üşın jantalasady. Soŋy abaisyzda qūlap nemese dene jaraqatyna äkeledı. Ärine, mūnyŋ bärı – baqylaudyŋ joqtyǧynan. Öitkenı, qūrylys salasyndaǧy jūmysşylardyŋ bärı sol salanyŋ mamandary dep aitu öte qiyn.
Būl rette batystyŋ täjıribesın aita ketsek. Ol jaqta ärbır qūrylysşynyŋ ömırı, densaulyǧy, qauıpsızdıgı tıkelei qataŋ baqylauda. Qauıpsızdık tehnikasynyŋ būzyluy olar üşın öte tiımsız. Jūmys beruşı jūmyskerdıŋ ömırıne jalǧyz özı-aq jauaptylyq tanytady. Onyŋ ömırın saqtau bärınen qūndy ekenın jaqsy bıledı. Sondyqtan erejenı elemegen jūmysşyny jai ǧana jūmystan bosata salatyn körınedı.
Bügınde Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau basqarmasy būqaralyq aqparat qūraldary arqyly jäne basqarma saitynda jūmysşy men jūmys beruşıge eŋbek zaŋynyŋ jekelegen normalary turaly keŋınen aqparat berude. Qalalyq mäslihattyŋ zaŋdylyq, qūqyq tärtıbı jäne jūrtşylyqpen jūmys mäselelerı jönındegı tūraqty komissiiasynyŋ kezektı otyrystarynda da eŋbek qauıpsızdıgın jaqsartu mäselelerı qarastyrylyp keledı. Müddelı memlekettık organdar men qūrylys kompaniialarynyŋ basşylary eŋbek qauıpsızdıgı mäselesıne bailanysty 6 keŋes ötkızgen. Osy uaqytqa deiın jūmys beruşı jäne käsıpodaqtarmen yntymaqtastyq turaly 18 156 memorandum jasalǧan.
Taǧy bır aita keterlıgı, jyl saiyn atalmyş basqarmaǧa jeke jäne zaŋdy tūlǧalardan 2000-ǧa juyq ötınış kelıp tüsedı. Eŋbek zaŋdylyqtary men eŋbek qorǧau mäselelerı oiynşa olarǧa mamandar tarapynan ärdaiym keŋes berıledı.
Gülmira AIMAǦANBET
