Qamqorşyǧa qaşan ainalady?

Jazdyŋ aiaqtalyp, küz mezgılınıŋ bastaluyna sanauly künder ǧana qaldy. Tiısınşe Astanada tūrǧyndardyŋ qysqa daiyndyǧy da bas­talyp kettı. Elordada qys mezgılınıŋ alty aiǧa sozylatyny belgılı. Mıne, osy uaqyt aralyǧynda qala tūrǧyndarynyŋ jaily aulada, jyly üide tūruyn qamtamasyz etu päter ielerı kooperativterı (PİK) qyzmetkerlerınıŋ moinynda ekenı anyq.

Kooperativ mındetı qandai?

Äŋgımenıŋ negızgı bölıgıne ötpes būryn PİK qyzmetkerlerı qandai mäselelerdı şeşuı kerektıgıne qysqaşa toqtalyp öteiık. Olar­ǧa artylar jük jeŋıl emes. Tūr­ǧyn üidıŋ maŋaiyndaǧy qor­şau­lardyŋ nemese joǧa­ry qa­battaǧy şatyrdyŋ dū­rys­ty­ǧyna män beru – basty mın­detterınıŋ bırı. Bülıngen jer­lerı bolsa uaqytynda jöndetıp, bolmaǧan jaǧdaida auystyrǧan jön. Kıreberıs ışın belgılı bır uaqytta aǧartyp, boiau jūmys­taryn jürgızıp tūru kerek.
Kün suytyp, küz mezgılı jaqyn­daǧan uaqytta jylytu jüielerın tekserısten ötkızgenı abzal. Iаǧni qaqtan jäne tūz tūnbalarynan tazartyp otyru qajet. Būǧan qosa qystygünı aua temperaturasyna sai jylytu jüiesın de qūbyltyp otyru tiıs. Būdan özge su jüiesınıŋ, jerastyndaǧy kärız jolynyŋ kez kelgen problemasyn nazarda ūstap, olqylyqtary bolsa, der kezınde ornyn toltyryp otyrǧan jön.
Aulanyŋ tolyqtai jaryqpen qamtamasyz etıluı – PİK qyz­metkerınıŋ moinynda. Sol siiaqty är üidıŋ kıreberısınıŋ jäne bırınşı qabat pen şatyrdaǧy elektr şamdaryn uaqytynda auystyryp otyru qajet.
Sonymen qatar üi maŋaiyn qysta qalyŋ qardan, jazda qoqystan, aram şöpten tazartyp otyru kerek. Jaz uaqy­tynda är senbı saiyn senbılık ūiymdastyryp, tazalyq jūmys­taryna män bergen jön.
Mındetterınıŋ kelesı bırı – naqty bır uaqytta tūrǧyndar arasynda jinalys ötkızıp, kürmeulı mäselelerdı bırge şeşuı tiıs. Sonymen qatar är toqsan saiyn esep jasau da, jalǧa beruşılerdı tırkep otyru da PİK qyzmetkerıne artylǧan jūmys.
Osyǧan qarap-aq būl salanyŋ mamandaryna qoiylar talaptyŋ oŋai emestıgın baiqauǧa bolady. Onyŋ üstıne PİK qyzmetıne ornalasqysy kelgen adamǧa qoiylar bırneşe talap bar. Naqtyraq aitar bolsaq, Qūrylys jäne tūrǧyn üi-kommunaldyq şaruaşylyq ısterı agenttıgı töraǧasynyŋ 2012 jylǧy 29 mamyrdaǧy № 215 būiryǧyna säikes PİK qyzmetkerlerı tiıstı mamandyq boiynşa joǧary nemese orta bılımdı boluy şart. Būǧan qosa basqaru şeşımderın jedel qabyldau jäne ıske asyru, jūmysty josparlau jäne baqylau, ıskerlık kelıssözder jür­gızu, tıptı köpşılık aldyn­da söz söilei bılu – negızgı talap­tardyŋ bırı. Sol siiaqty norma­tivtık qūqyqtyq aktılerdı prak­tikada qoldanu, qyzmettık qū­jattamalarmen jūmys ısteuge beiım­dılıgı de nazardan tys qal­maidy.

Tūrǧyndar köŋılı tolmaidy

Bas qalada basty mındetterın oryndamaityn PİK mamandary da az emes körınedı. Byltyr qala äkımı Äset İsekeşev kezektı jinalystarynyŋ bırınde tūrǧyndardyŋ PİK qyzmetterıne köŋılderı tolmaitynyn mälım ettı.
– Būl salanyŋ elorda üşın maŋyzy zor, sebebı qala tūrǧynda­rynyŋ ömır-tırşılıgımen tıkelei bailanysty. Tūrǧyn üi qorynyŋ qyzmet körsetu salasynda pä­ter ielerı kooperativterınıŋ jūmysyna qatysty mäseleler jetkılıktı. PİK-ter jūmys ıstegenmen, köbınıŋ qyzmetıne tūrǧyndardyŋ köŋılı tolmaidy, – degen Äset İsekeşev.
Būl mäsele jaqynda qaita köterılıp, qala basşysynyŋ tap­syrmasymen 500-ge juyq PİK jūmysy tekserısten öttı. Mıne, osy tūsta tarifterdı öz betımen belgılegenı, päter ielerınıŋ aldynda toqsandyq esep jasamaǧany sekıldı bırneşe zaŋbūzuşylyq anyqtalǧan. Eŋ aldymen arnaiy top şaǧym köbırek tüsken 41 kooperativtıŋ jū­mysyna män berdı. Qyzmetı na­şarlarǧa qataŋ eskertu jasaldy. Al eskertpenı qaperge ılmegen bırneşe PİK-tıŋ ısı ma­man­dandyrylǧan audanaralyq äkım­şılık sotqa jıberıldı. Sondai-aq taǧy bıreuıne aiyppūl salyndy.

Elektrondy PİK erekşelıgı nede?

«Sifrly Qazaqstan» baǧ­darlamasy aiasynda elımızde «e-PİK» elektrondy jobasy ıske qosylǧany belgılı. Būl bastama alǧaş ret tanystyrylǧan uaqytta Tūrǧyn üi inspeksiia basqarmasy basşysynyŋ orynbasary Azamat Ämırjanov «e-PİK» elektrondy jüiesınıŋ tiımdılıgı turaly bylaişa tüsındırgen edı:
– Tūrǧyndar üşın e-PİK jobasynyŋ paidaly tūstarynyŋ bırı – qauıpsızdıktı qamtamasyz etu. Sebebı soŋǧy uaqytta özın PİK qyzmetkerı retınde tanystyryp, üige basyp kıretın alaiaqtar köbeiıp kettı. Mıne, būl osyndai problemalardyŋ aldyn alady. Iаǧni, osy jobanyŋ mobildı qosymşasy arqyly kez kelgen tūrǧyn kooperativ mamandarynyŋ kele jatqanynan habardar bola alady. Būdan bölek tūrǧyndardyŋ ortaq pıkır alaŋyn aşyp, üidıŋ kütımıne qatysty mäselelerdı talqylauyna müm­kındık jasalǧan, – dedı.
Jaŋa joba jüzege asqannan keiın onyŋ paidaly tūstary da köbeie bastady. Bırer ai būryn Astana äkımdıgı qaladaǧy «e-PİK» jobasynda ärbır tūrǧynnyŋ «jeke kabinetın» aşu mäselesı qarastyrylyp jatqanyn habarlady. Būl «qystyŋ qamyn jaz oila» degen halyq danalyǧyn bırden esımızge tüsırdı. Sebebı osy uaqytta päterdıŋ jylu, su jüiesın teksertu nauqany bastalmaq. Al mobildı qosymşa arqyly elektrik, santehnik sekıldı mamandardyŋ qyzmetın alu üşın ötınış qaldyruǧa bolady. Osy ötınış tiıstı jerge jetıp, oǧan nömırı tırkelınedı. Al ary qarai tapsyrys beruşı barlyq jaittan habardar bolyp otyrady. Öz kezegınde PİK mamany qosymşa arqyly baratyn uaqytyn belgılei alady.
Aita keter taǧy bır erekşelıgı, jauapty qyzmetker ūialy telefon qosymşasy arqyly bükıl mäseleden habardar etıp otyrmaq. Mäselen, aula ışın qardan tazartu kerek bolsa, kölık kıruge uaqytşa şekteu qoiylatynyn aldyn ala eskertıp otyrady. Būl joba kooperativ qyzmetkerı men tūrǧyndar arasynda bailanys ornatyp, jyldam habar aluǧa mümkındık jasaidy. Iаǧni päter iesı kooperativ mamandaryna barmai-aq mäselenı üide otyryp şeşe alady. Osy arqyly qyzmet kör­setuşı kompaniia men PİK-tıŋ qyz­met sapasyn baǧalauǧa bolady.
Būl jüiede şaǧym tüsıruge bolatyn qyzmetı de bar. Ol PİK-ke jetkennen keiın tiıstı şaralar qabyldanǧanyn onlain baqylap otyruǧa mümkındık berıledı. Būdan bölek, kooperativ mamany tūrǧyn üi aumaǧyna qatysty qandai da bır şeşım qabyldamaq bolsa, onlain dauys beru jüiesın ūiymdastyra alady. Būl PİK qyzmetkerınıŋ tūrǧyndardy bır jerge jinap, jinalys ūiymdastyru ısın jeŋıldetpek.
Jasyratyny joq, soŋǧy jyl­­darǧa deiın sala mamanda­ry­nyŋ belgılı bır jūmys üşın qarjy jinauy, artynşa onyŋ basym bölıgın jalaqysy retınde menşıktep aluy dästürge aina­lyp ketken. Al jinalǧan aqşa­­nyŋ qalai jūmsalǧany köleŋ­ke­lenıp qalatyn. Sonyŋ saldarynan elordadaǧy bıraz üi apatty jaǧ­daiǧa jettı. Köbınde lift jüielerı būzylyp, «şyqpa janym, şyqpamen» tūrǧandary kö­beidı. Qazırgı uaqytta bas qala­da 6653 lift bolsa, byltyr qala äkımınıŋ tapsyrmasymen 96-sy ǧana jaŋalanypty. Endı PİK ma­man­darynyŋ jalaqy tabu däs­­­türı būrynǧydai jasyryn qal­­maidy. Onlain jüie arqyly tūrǧyndar ärbır tiynnyŋ qaida jūmsalǧanyn baqylauda ūstai alady.
Naqtyraq aitqanda, «Sifr­ly Qazaqstan» jobasy aiasynda jüzege asyrylyp jatqan būl jobanyŋ paidaly tūstary az emes. Aldaǧy uaqytta onyŋ tiımdı qyzmetterı artady degen jospar bar.
Qoryta keler bolsaq, Astana elımızdıŋ bas qalasy bolǧaly 20 jyldan asa uaqyt boldy. Elorda kün sanap damyp keledı. Al PİK qyzmetınıŋ elektrondy jüiege köşıp, ılgerı qadam jasauy tūrǧyndardyŋ jaily ömır süruıne septıgın tigızerı sözsız.

Aian ÄBDUÄLİ