Astanadaǧy Qazaq ūlttyq öner universitetınde Qazaqstan Respublikasy Täuelsızdıgınıŋ 25 jyldyǧyna arnalǧan tarihi-qūjattyq körme aşyldy. Körmege jinalǧandardyfŋ nazaryna QR Prezidentı mūraǧaty qorynan alynǧan materialdar şyǧaryldy.
Bes bölımnen qūrylǧan körmege täuelsız Qazaqstan ırgesınıŋ qalanuy men damuyn körsetetın qūjattar men fotosuretter qoiyldy. «Täuelsızdık. Alǧaşqy qadamdar» atalǧan bırınşı bölımınde Qazaq KSR zaŋdary men qaulylaryna oryn berılgen. Onda Prezidentke qatysty, Memlekettık rämızder men Konstitusiia jönınde, Parlament, Qazaqstan halqynyŋ assambleiasy turaly zaŋmen bekıtılgen qūjattardy köre alasyzdar. Sonyŋ ışınde sol kezdegı BŪŪ Bas hatşysy Haver Peresa de Kueliardıŋ atyna Qazaqstan Prezidentı jazǧan BŪŪ-ǧa qabyldau jönındegı ötınışı köpşılıktı sözsız qyzyqtyrady.
Al «Qazaq halqynyŋ qasıretı» atauyn alǧan ekınşı bölımde ötken ǧasyrdyŋ otyzynşy jyldardaǧy aşarşylyq näubetı jan-jaqty aşylǧan. Būl kezeŋde ūjymdastyru nauqanynyŋ kesırınen auyl şaruaşylyǧy jäne azyq-tülık daǧdarysy oryn aldy. Naqty tarihi qūjattarda būl jyldary KSRO-da 7 mln adam aştyq qūrbandaryna ainalǧanyn, sonyŋ ışınde 1 mln 750 myŋ qazaq nemese ūlttyŋ 42 paiyzy qyrylǧany körsetılgen.
«Deportasiiadan integrasiiaǧa: Qazaqstanǧa ūlttardy jer audaru tarihynan» atty üşınşı bölımde köptegen etnostardyŋ elımızge ornyqqany turaly aitylady. Tarihtan qazaqtar sol ūlttardy jatsynbai, bauyryna basqany belgılı. Al körmege qoiylǧan qūjattar Ukrainadan jer audarylǧan halyq, kärıster men irandyqtardy ornalastyru tärtıbı turaly syr şertedı.
Ekınşı düniejüzılık soǧys tarihy törtınşı bölımnen oryn alǧan. Onda maidan jyldarynda jūmys ıstegen öndırıs oşaqtary, ǧylymi jäne mädeni mekemeler turaly jan-jaqty baiandalady. Sondai-aq, sol jyldary Qazaqstanǧa köşırılgen zauyttar men halyqty Qazaqstan oblystaryna ornyqtyru qūjattary da berılgen.
Besınşı, qorytyndy bölımde Qazaqstan Respublikasynyŋ Prezidentı Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ jahandyq jäne öŋırlık qauıpsızdıktı nyǧaitu jönındegı bastamalary turaly aitady. Onda Elbasynyŋ iadrolyq qaruǧa qarsy kötergen mäseleler qamtylǧan. Äsırese, Semei iadrolyq poligonyn jabu jönındegı qūjattarda Memleket basşysynyŋ būl zor eŋbegı sairap tūr. Poligonǧa qatysty taqyrypqa 1949-2013 jyldary aralyǧynda qabyldanǧan 65 qūjat qoiylǧan. Būl ekspozisiianyŋ özı bes bölımnen tūrady. Onyŋ bırınşı bölımı «Jasampazdyq köşbasşylyqtyŋ formulasy» atalsa, ekınşı bölımde synaqtardyŋ bastalǧany turaly aitylady. Üşınşı bölımı iadrolyq synaqtardyŋ qūrbandaryna arnalǧan. Törtınşı bölım «Nevada-Semei» antiiadrolyq qozǧalysynyŋ jūmysy turaly baiandaidy. Al soŋǧy bölımı iadrolyq qarusyz älemdegı Qazaqstannyŋ rölı körsetılgen.
Qoryta aitqanda, körme odaq qūramynda bolǧan elımızdıŋ tarihynan bastap, täuelsız Qazaqstannyŋ jürıp ötken jolyn körsetedı. Sonyŋ bärı 128 qūjatta qamtylǧan.
Amanǧali QALJANOV
