Qoǧamdyq kölıktıŋ jolaqysy köterıle me?

Juyrda ötken Astana qalasy mäslihatynyŋ tūraqty komissiialarynyŋ bırlesken otyrysynda şahardyŋ 2017 jylǧy biudjetınıŋ oryndaluy qyzu talqylandy. Būl mäsele beisenbı künı mäslihattyŋ kezekten tys sessiiasynyŋ kün tärtıbıne şyǧaryldy. Sessiiaǧa qala äkımınıŋ orynbasary Asqar Amrin qatysyp, biudjettıŋ oryndalmauynyŋ sebepterın tüsındırdı.

«Biudjettıŋ oryndaluynda olqylyqtar bary ras. Onyŋ ärtürlı sebepterı anyqtalyp otyr. Bı­rınşıden, tiıstı oryndar qarjyny igeru kestesınen qalyp qoiady. Būl kestenı baǧdarlamalar äkımşısı baqylauy tiıs. Aua raiy­nyŋ qolaisyzdyǧy jū­mys­tardy uaqytynda jür­­­gızuge kedergı keltıredı. Mysaly, biyl köktem keş şyqty. Al bızde jyl saiyn qūrylys mausymy säuır tuysymen, keide nauryz ailarynda bastalatyn. Osy jyly qūrylysşylar men jol saluşylar jūmystaryna 20 säuırden keiın ǧana kırıstı. Jylda qarjylandyru jospary nauryz-säuır ailarynda bekıtılıp, aqşa bölıne bastaidy. Jaqynda ǧana jol saluşylarmen söilestık. Olar säuır jaŋbyrly bolyp, tiıstı jūmystar bıraz keiınge şegerılgenın aitty. Säikesınşe, bölıngen aqşa da jatyp qaldy» dedı A.Amrin.
Onyŋ aituynşa, qarjyny igermegen basqarmalar tüsınıkteme jazdy. 1 mausymǧa deiın taǧy osyndai jaǧdai oryn alsa, basqarmalardyŋ basşylyǧy jauapkerşılıkke tartylady.
Astana qalasy Tekseru komissiiasynyŋ müşesı Ǧalym Qūrman ötken jyldyŋ qorytyndysynda biudjettıŋ oryndaluy boiynşa qūqyq qorǧau organdaryna şeşım qabyldau üşın 4 material jıberılgenın, 9 lauazymdy tūlǧa tärtıptık jauapkerşılıkke, būǧan qosa 48 lauazymdy jäne zaŋdy tūlǧa 8,1 mln teŋgege äkımşılık jauapkerşılıkke tartylǧanyn jetkızdı.
«Biudjette 47 mlrd teŋge kö­lemınde debitorlyq qaryz bar. Būl jalpy qalanyŋ jyldyq biudjetınıŋ 10 paiyzynan asady. Osynşama qarjy mekemelerdıŋ esepşottarynda jatyr. Arasynda 2004 jyldan berı kele jatqan qaryzdar bar. Jylda osy mäselenı köteremız. Qaryzy bar mekemeler jaǧdaidy jöndeimız, endıgı jyly mūndai bolmaidy dep uä­de beredı. Bıraq uädelerın oryndamaidy. Endı naqty şara qoldanbasaq bolmaidy. Menıŋ ūsynysym: Ädılet ministrlıgıne tiıs­tı şara qoldanu turaly hat jazaiyq» dedı mäsli­hat deputaty Aqylbek Kürışbaev.
Qalalyq mäslihattyŋ biudjet, ekonomika, öner­käsıp jäne käsıpker­lık mäselelerı jönındegı tū­raqty komissiia tör­aǧasy Miras Şekenov atalmyş komissiia biudjetke qatysty anyq­talǧan ol­qy­lyqtardy baqylauda ūs­tai­tynyn, är faktını bölek qaraitynyn aitty.
Astana äkımınıŋ orynbasary Asqar Amrin sessiia barysynda qazırgı taŋda äkımdıkte qoǧamdyq kölık jolaqysynyŋ şektı tarifı talqylanyp jatqanyn jetkızdı.
«Tiıstı komissiianyŋ ūsynystarynda körsetkışterdı äzırleu sapasyna, aqşanyŋ qūnsyzdanu mäselesıne nazar audaru turaly jazylǧan. Komissiiada būl mäselenı talqylap, şektı tarif 198,8 teŋge bolu kerek dep şeştık. Komissiia müşelerı arasynda qalalyq mäslihattyŋ deputattary da bar. Qoǧamdyq kölık jolaqysy älı qoǧamdyq keŋeste, basqa otyrystarda da talqylanady. Qūrmettı deputattar! Sızderge sailau­şylarǧa jol­aqynyŋ ösuı qalai äser etetını, al maǧan ekonomist retınde infliasiia deŋgeiıne onyŋ äserı maŋyzdy» dedı ol.
A. Amrinnıŋ sözınşe, aldaǧy ekı aptada būl mäsele qoǧam arasynda, äleumettık jelıde de bıraz talqylanady. Sebebı äkımdık tiıstı şeşımdı şyǧaruǧa jaqyndap qaldy.
Qalalyq Qūrylys jäne tūr­ǧyn üi saiasaty basqarmasynyŋ basşysy Ruslan Ahmetov deputattarǧa memleket mūqtajdyǧy üşın satyp alynatyn 28 jer telımı boiynşa şarttardyŋ jobasyn tanystyrdy. Būl jer telımderınde 7 nysan salynady. Atap aitsaq,
Ş. De Goll köşesı, Ä. Mol­da­ǧūlova köşesındegı №19-21 üiler aumaǧynda gülbaq, Saryarqa daŋǧy­lyndaǧy №27 üi maŋaiynda gülbaq, №64 mektep-liseige jäne №31 gim­na­­ziiaǧa qosymşa ǧimarat­tar, oŋtüstık-batys ainalma joly salynyp, S. Seifullin-J.Omarov Syr­dariia köşelerındegı 900 orynǧa arnalǧan mekteptıŋ territoriiasy keŋeitıledı.
Mäslihat deputtary As­tana qalasy IID Jergılıktı polisiia qyzmetınıŋ bas­yǧy Baqytjan Malybaev Esıl audany IID Jergılıktı polisiia qyzmetınıŋ bas­tyǧy Serık Äbutälıpovtı lauazymynan bosatu turaly ūsynysyn qoldady.
B. Malybaevtyŋ aituynşa, B. Äbutälıpov ötken jyly 4 jemqorlyq qylmys pen 1 tötenşe jaǧdaiǧa, biyl taǧy 1 jemqorlyq qylmys­qa jol bergen.
Qalalyq mäslihat hatşysy Janat Nūrpeiısov Tekseru komissiiasynyŋ töraǧasy Ǧalymjan Moldaş qyzmetınen öz erkımen bosatudy sūraǧanyn jetkızdı. Deputattar mūny da maqūldady.

BŪL – ŞARTTY BAǦA

– Astanada qoǧamdyq kölık jolaqysynyŋ saralanǧan tarifı engızılmek. Äzırge elektrondy kölık kartasymen jüretınderge tarif – 120 teŋge, al qolma-qol töleitınderge 170-200 teŋge belgılenıp otyr. Būl – şartty baǧa. Özındık qūn men naqty tarif arasyndaǧy aiyrmaşylyqty jabu tasymaldauşylarǧa subsidiia bölu arqyly közdelıp otyr. Bıraq olardan servistı jaqsartudy, jolauşylardyŋ avto­bustardy kütu uaqytyn qysqartudy, basqa da indikatorlar boiynşa damudy talap etemız. Ūsynysymyzdy alda qalalyq qoǧamdyq keŋestıŋ, qalalyq mäslihattyŋ, sarapşylyq keŋesterdıŋ talqylauyna şyǧaramyz. Tarif sodan soŋ ǧana bekıtıledı. Jazdyŋ ışınde mäsele şeşıluı tiıs.
Jolaqy köterıluınıŋ bırneşe sebebı bar. Būǧan dizeldık otyn baǧasynyŋ 40 paiyzǧa, qajettı qūral-saimandardyŋ baǧasy jolaqy 90 teŋge bolyp bekıtılgen 2014 jylmen salystyrǧanda 1,5-2 esege qymbattauy äser etıp otyr. Avtobus parkterı qyzmetkerlerınıŋ jalaqysyn da köteru kerek. Qazırgı tarifpen būl mümkın emes.

TŪRǦYNDAR MÜDDESIN OILAIMYZ

– Jolauşylardy tasymaldau­şylar tariftı ne üşın köteretının däleldep, şyǧyndaryn körsetuı tiıs. Bız öz tarapymyzdan mūny tekseremız. Bıraq bızge balansty saqtau kerek. Tariftıŋ köterılmegenıne bıraz bolǧany belgılı. 90 teŋge tarifı bekıtılgende de bıraz pıkırtalas tudy. Ol uaqytta 150-170 teŋgege deiın köteru turaly ūsynystar aityldy.
Ärine, bız qalamyzdyŋ tūrǧyndarynyŋ müddesın qorǧauǧa tyrysamyz. Atqaruşy organ da jolaqy, dizeldık otynnyŋ qymbattauy, basqa da faktorlar arasynda balans ızdeuge mäjbür. Bıraq bız bırınşı orynǧa tūrǧyndardyŋ müddesın qoiamyz. Sonda da ömır men ekonomika bır orynda tūrmaǧanynyn, onda ärtürlı üderıster jürıp jatqanyn tüsınuımız kerek.

ELDIŊ PIKIRI ESKERILEDI

– Qoǧamdyq kölıktegı jolaqy baǧasynyŋ qaita qaralǧany dūrys. Būl şyn mänınde qajet, sebebı soŋǧy bırneşe jyl kölemınde tarif özgergen joq. Osy mäselenı bır jyl kölemınde özım müşesı bolyp otyrǧan arnaiy komissiia jan-jaqty qarady. Bız älı de biudjettıŋ mümkındıgın, avtoparkter mūqtajdyqtaryn, halyqtyŋ jaǧdaiyn zerttep jatyrmyz.
Qazır eseptık tarif talqylanyp jatyr. Būl tarif qala biudjetınen bölınuı tiıs subsidiia somasyn anyqtau kezınde negızge alynady. Jolauşylar naqty osy somany töleidı dep oilamau kerek. Ärine, naqty tarif bekıtılgende halyqtyŋ pıkırı mındettı türde eskerıledı.