Astana künı qarsaŋynda Qyzylorda oblystyq Nartai Bekejanov atyndaǧy Qazaq muzykalyq drama teatry elordaǧa gastroldık saparmen keldı. Qyzylorda oblysynyŋ mädeniet jäne öner künderı aiasynda Astana jūrtşylyǧy İran-Ǧaiyptyŋ «Qorqyt», Jabal Erǧalievtıŋ «Qūlpytastyŋ köz jasy» psihologiialyq dramasyn jäne Ersaiyn Töleubaidyŋ «Abai» tragediiasyn tamaşalaidy.
Teatrdyŋ körkemdık jetekşısı Hūsein Ämır-Temırdıŋ aituynşa, künı keşe Q.Quanyşbaev atyndaǧy memlekettık akademiialyq Qazaq muzykalyq drama teatrynda Jabal Erǧalievtıŋ «Qūlpytastyŋ köz jasy» psihologiialyq dramasy qoiyldy.
Onda keşegı keŋestık kezeŋnıŋ aşy aqiqaty aitylsa, endı bırde bügıngı qoǧamda qorqau qoŋyzdarǧa jem bolǧan qorǧansyz jastardyŋ mūŋly tragediiasy drama arqauyna ainalǧan. Dramaturg ötken men bügıngınıŋ şyŋǧyrǧan şyndyǧyn aşu barysynda bilık pen bailyqqa ie bolǧan toǧyşarlardyŋ toŋmoiyn qylyqtaryna älsız, beikünä jandardyŋ jankeştı küresterın qarsy qoiady. Aqyr aiaǧynda mahabbat pen ızgılıktıŋ saltanat qūruymen tüiındeledı. Körermennıŋ köz aldynda örbıgen situasiia dami kele dramalyq tartystardyŋ oşaǧyna ainalyp kete barady.
Al, 28 mausym künı Oquşylar saraiynda önersüier qauymǧa İran-Ǧaiyptyŋ ekı bölımdı «Qorqyt» dramasy ūsynylmaq. Biyl ǧana tūsauy kesılgen tuyndynyŋ negızgı keiıpkerı – täŋırge tabynuşy türkı älemınıŋ abyz-baqsysy Qorqyt. Qoiylymda Qorqytty ajaldan qūtqaratyn qobyz saryny ǧana. Ol qolyna qobyzyn aldy degenşe göi-göilep qoia beredı-au jaryqtyq. Qorqyttyŋ qolynan şyqqan qara qobyz aŋyzǧa ainalyp, bızge jettı.
Sonymen qatar, 29 mausym künı Ersaiyn Töleubaidyŋ «Abai» tragediiasy körermenge jol tartady. Atalmyş qoiylym Abai turaly qazaq sahnasynda 1940 jyldan berı qoiylyp kele jatqan jattandy ülgıden mülde bölek. Jaŋa körınıste ūly aqynnyŋ alpysqa qaraǧan şaǧynda öz ortasynan oryn tappai, auyr oi arqalap, ıştei egılgen kezı suretteledı.
Ūly aqyn ömırınıŋ soŋǧy kezeŋı. Onyŋ taǧdyry tym auyr jaǧdailarǧa toly boldy. Aralaryna alty aidan salyp, balalary köz jūmady. Maǧauiia qaitys bolǧannan keiın tura 40 kün ötkende özı ömırden ozǧan. Osylai dürkıregen äulettıŋ tas-talqany şyqty. Nege olai boldy? Qoiylymda «Soqtyqpaly soqpaqsyz jerde ösıp, myŋmen jalǧyz alysqan» jannyŋ tereŋdegı jūmbaǧy, Abai azabynyŋ aitylmai kelgen tylsym beinesı körsetıledı.
«Bügınde el ışı dürlıgulı. Jūrtty ūrlyq pen alypsatarlyq, jemqorlyq pen ötırık-ösek jailauda. Öz tılın özı qor sanap, tılmaş atanyp, jat tılmen jan baqqandardyŋ sany artyp, el ışın ırıtude. Tılınen, dınınen aiyrylǧan eldıŋ künı qaraŋ. Qazaqtyŋ sūrap otyrǧany – öz jerı, öz suy, öz tılı, öz mekenı, öz dını. Halyq atynan jauap kütuşı İbrahim Qūnanbaiūly Öskenbaev».
Būl Ersaiyn Töleubaidyŋ pesasyndaǧy Abaidyŋ patşa aǧzamǧa jazǧan hatynan alynǧan. Pesa boiynşa qoiylǧan spektakl – öskeleŋ ūrpaqty ūltjandylyqqa, otansüigıştıkke, tılımız ben dınımızdı berık ūstauǧa tärbieleidı.
Gülmira ŞARHANQYZY
