Memleket basşysy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ «Bes äleumettık bastama» ündeuınde atap körsetılgen tapsyrmalardy oryndau, Astananyŋ är tūrǧyny men är otbasynyŋ ömır süru sapasyn jaqsartu maqsatynda qalanyŋ 2018-2020 jyldarǧa arnalǧan biudjetıne özgerıster men tolyqtyrular engızılıp, bırqatar basqarmalarǧa qosymşa qarjy bölınbek. Qalalyq qoǧamdyq keŋes otyrysynda osy mäsele qaralyp, maqūldandy.
BIýDJET KIRISI ARTTY
Biudjettegı özgerıstermen Strategiialyq jäne biudjettık josparlau basqarmasy basşysynyŋ mındetın atqaruşy
Aijan Tügelbaeva tanystyrdy. Onyŋ aituynşa, jyl basynan berı qalanyŋ äleumettık-ekonomikalyq damuynda oŋ nätijeler baiqaldy. Sonyŋ arqasynda qaŋtar-aqpan ailarynda biudjet kırısı 6 mlrd 72 teŋgege artty. Jalpy, atalmyş merzımde qala biudjetıne 34 mlrd 608 mln teŋge tüsken. Sondyqtan şyǧystar kölemın 10 mlrd 400 mln teŋgege ūlǧaitu ūsynyldy.
Būl qosymşa qarjy aulalardy abattandyruǧa, tūrǧyn alaptardy abattandyru men kögaldandyruǧa, jaryqtandyruǧa, sanitarlyq tazalyqty saqtauǧa, eskı jäne apatty üilerdı ysyruǧa baǧyttalady.
BASPANA KÖBEIEDI
«Halyqty qoljetımdı baspanamen qamtuǧa 872,9 mln teŋge josparlanyp otyr. Sonyŋ ışınde «Nūrly jer» baǧdarlamasy boiynşa 700 mln teŋge qarastyryldy. Atalmyş baǧdarlamaǧa säikes biyl200-ge tarta päterdı paidalanuǧa beru közdelude. «Qoljetımdı baspana-2020» baǧdarlamasy aiasynda äleumettık älsız toptarǧa arnalǧan 100 päter salynady. 800 orynǧa arnalǧan käsıptık mekteptıŋ qūrylysy jalǧasady. Oǧan 300 mln teŋge qarastyryldy» dedı A.Tügelbaeva.
Būǧan qosa, joldardyŋ qūrylysyn jalǧastyruǧa, qoǧamdyq kölık qyzmetınıŋ sapasyn jaqsartuǧa, jaiau jürgınşıler infraqūrylymyn damytuǧa qarjy bölınedı. Baiandamaşynyŋ sözınşe, jol-kölık oqiǧalarynyŋ 27 paiyzy jaiau jürgınşıler ötkelderınde oryn alady. Sol sebepten biudjettık komissiia 50 baǧdarşamnyŋ ornatyluyn jäne olardyŋ intellektualdy kölık jüiesıne qosyluyn maqūldaǧan.
Bılım basqarmasyna da qosymşa qarjy bölınedı. Sonyŋ ışınde apatty jaǧdaidaǧy №8 orta mekteptı kürdelı jöndeuge 300 mln teŋge bölu josparlanyp qoidy. Medisinaǧa, atap aitsaq, «A» virusty gepatitke qarsy vaksinany satyp aluǧa biudjet qarjysy qarastyryldy.
«2017-2021 jyldarǧa arnalǧan nätijelı jūmyspen qamtu jäne jappai käsıpkerlıktı damytu» baǧdarlamasyna qatysuşylar sany köbeigendıkten, 500 adamǧa tapsyrys ūlǧaitylyp, qosymşa 157,3 mln teŋge bölınbek. Mümkındıgı şekteulı jandardyŋ mūqtajdyqtaryna şyǧystar 387,7 mln teŋgege arttyryldy.
QALA GAZDY QABYLDAUǦA DAIYN BOLUY KEREK
Qoǧamdyq keŋes müşesı Tölegen Quanyşev oŋtüstık-şyǧys aumaǧyndaǧy joldardyŋ qūrylysy men Astanaǧa gaz tartu mäselesı turaly sūrady.
«Ötken jyldyŋ jeltoqsanynda biudjet qaralǧanda oŋtüstık-şyǧys aumaǧyndaǧy Degeres, Qozybasy, Aqarys, Janarys, Bekarys köşelerındegı joldardyŋ qūrylysyn aiaqtau jönınde mäsele köterıp edım. Sol maŋaida qazır meşıttıŋ qūrylysy jürıp jatyr. Būl meşıt paidalanuǧa berılgende, jüruge jol qalmaidy. Jeltoqsanda biudjettı tanystyrǧan baiandamaşy biudjet qaita qaralǧanda būl mäsele eskerıletının, bıraq onyŋ aldynda qūrylysy bastalǧan jäne jalǧasyp jatqan joldardyŋ auditın jasau kerektıgın aitty. Sızdıŋ baiandamaŋyzda jol infraqūrylymyna bölıngen qarjy turaly aityldy, bıraq atalǧan köşeler turaly eşteŋe estımedım» dedı T.Quanyşev. Būǧan mardymdy jauap berılmedı.
Sondai-aq, Tölegen Şaŋǧytbaiūly Memleket basşysynyŋ tapsyrmasyna säikes Astanaǧa gaz tartylatynyn, Energetika ministrı onyŋ kelu merzımın aiqyndaǧanyn, 2019 jyldyŋ jeltoqsanynda kögıldır otyn elordaǧa jetkızılu tiıstılıgın eske alyp, būl baǧyttaǧy jūmystardyŋ jaiyn bılgısı keldı.
«Memleket basşysynyŋ «Bes äleumettık bastama» ündeuınıŋ besınşı baǧytynda Astanany gazdandyru turaly aityldy. Biudjettı aǧymdaǧy naqtylau kezınde gaz tartuǧa arnalǧan tehnikalyq-ekonomikalyq negızdemenı aiaqtauǧa 1,2 mln teŋge qarastyryldy. Būl mäselemen Otyn-energetikalyq keşenı jäne kommunaldyq şaruaşylyq basqarmasy ainalysyp otyr. Būǧan qosa, bu qondyrǧysyn ornatu jobasyn äzırleuge 60 mln teŋge qarastyrylyp otyr» dedı A.Tügelbaeva.
Qoǧamdyq keŋes töraǧasy Sansyzbai Esılov kelesı jyly gazdy qabyldaityn magistraldı jelıler jobasy daiyn bolu kerektıgıne, būǧan az qarjy bölınbeitının, bır jyl ışınde jauapty mekeme barlyq jelılerdı saluǧa ülgere almau mümkındıgıne, būl jūmys kezeŋ-kezeŋge bölınu qajettıgıne nazar audardy.
Būǧan Otyn-energetikalyq keşenı jäne kommunaldyq şaruaşylyq basqarmasynyŋ ökılı qazır «Qazmūnaigaz» kompaniiasymen kelıssözder jürıp jatqanyn, būl jelıler atalmyş kompaniia esebınen salynu yqtimaldyǧyn, qazır tehnikalyq-ekonomikalyq negızdeme äzırlenu üstınde ekenın aitty.
Qoǧamdyq keŋes müşelerı ūlttyq panteon men jaŋa zirattyŋ qūrylysy turaly da sūrady. A.Tügelbaeva panteonǧa respublikalyq biudjette 596 mln teŋge qarastyrylǧanyn, sondyqtan jergılıktı biudjette oǧan qaralǧan qarjy özge maŋyzdy jobalarǧa taratylyp bölıngenın jetkızdı.
BALABAQŞA TÖLEMI BIRDEI BOLADY
Qoǧamdyq keŋes otyrysynda Bılım basqarmasy basşysynyŋ orynbasary Dulat Jekebaev memlekettık jäne jekemenşık balabaqşalarǧa ata-analar tölemı bırdei bolatynyn, iaǧni qosymşa qyzmetterdı eseptemegende 16800 teŋge belgılenıp otyrǧanyn aitty. Onyŋ sözınşe, tiıstı qauly ädılet organdarynda tırkelıp, audan äkımdıkterıne būl jaŋalyq habarlanady.
Keŋes müşelerı balabaqşa kezegınde tūrǧan baldyrǧandardyŋ sany, balalardy mektepaldy daiarlyqpen qamtu turaly sūrady. «Qazır 26 myŋ balabalabaqşa kezegınde tūr. Balalardy balabaqşamen qamtu körsetkışı oŋ nätijenı körsetıp otyr. 2016 jyly būl körsetkış 74 paiyzdy qūrasa,
ötken jyldyŋ aiaǧynda 78 paiyzǧa jettı. Qazırgı taŋda 81 paiyzdy qūrap otyr. Biyl būl körsetkıştı 90 paiyzǧa jetkızudı maqsat etıp otyrmyz» dedı D.Jekebaev.
Tüptep aitqanda, Astana qalasynda bılım beru salasyn jetıldıruge baǧyttalǧan keşendı ıs-şaralar qolǧa alynyp otyr. Biyl salynatyn jäne aldaǧy jyldary paidalanuǧa berıletın josparlanǧan nysandardy qarjylai tūrǧydan qoldau tolyqtai şeşılgen.
Qoǧamdyq keŋes müşesı Nikolai Meşeriakov būl jaǧdaida, äsırese, jekemenşık balabaqşalardaǧy sapany ūmytpai, baqylauda ūstau kerektıgıne nazar audardy.
Sansyzbai Esılov Kemerovodaǧy qaiǧyly jaǧdaiǧa bailanysty balalardyŋ qauıpsızdıgın küşeitu qajettıgın aitty.
Amanǧali QALJANOV
