Sana jaŋǧyrǧanda ıs ılgerı basady

Astana äkımı Äset İsekeşev Ortalyq kommunikasiialar qyzmetı alaŋynda «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasynyŋ elordada jüzege asyrylu barysymen tanystyrdy.

KÄSIPKERLER IRI JOBALARDYŊ BASTAMAŞYSY

– Bügın saiasi quǧyn-sürgın qūrbandaryn eske alyp otyrmyz. Būl – tarixy qatparly, taǧylymy mol kün. El üşın küresıp, quǧynǧa ūşyraǧan babalarymyzdy qūrmetpen eske alatyn uaqyt.
«Ruxani jaŋǧyru» baǧdarlamasy tarixty bıluge, ötkenge qūrmet körsetıp, keleşektı jasau­ǧa, bızdıŋ basty qūndylyqtarymyz­dy därıpteuge baǧyttalady. Sanany jaŋǧyrtpai, ekonomikalyq, saiasi jaŋǧyru jemıstı bolmaidy, – dedı Astana äkımı özınıŋ kırıspe sözınde.
Elorda özınıŋ 20 jyldyq merei­toiynyŋ qarsaŋynda tūrǧanyn eske salǧan qala basşysy osy uaqyt aralyǧyndaǧy şahardyŋ jetıstıkterı turaly aityp, «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasyn jüzege asyrudaǧy negızgı baǧyttardy atap öttı.
– Astana jiyrma jyl ışınde bükıl älem qyzyǧa köz tıkken megapoliske, älemdık maŋyzdy kezdesuler ötetın alqaly dialog alaŋyna ainaldy. Qalamyz qarqyndy damyp, örkendeudıŋ biık belesıne qadam basty. Astana qalasynyŋ äkımdıgı «Ruxani jaŋǧyru» baǧdarlamasy aiasynda elordada qoǧamdyq sanany jaŋǧyrtuǧa qajettı barlyq jūmystardy belsendı türde jürgızıp otyr, – dedı Äset İsekeşev.
Elbasy qoǧamdyq sanany jaŋǧyrtudyŋ bäsekege qabı­lettılık, pragmatizm, ūlttyq bıregeilıktı saqtau, bılımnıŋ saltanat qūruy, Qazaqstannyŋ revoliusiialyq emes, evoliusiia­lyq damuy, sananyŋ aşyqtyǧy syndy alty baǧytyn ūsyndy. Astana äkımınıŋ aituynşa, osy baǧyttardy negızge ala otyryp, äkımdık özı äzırlegen «Atameken», «Ruhani qazyna», «Tärbie jäne bılım», «Aqparat tolqyny» ışkı baǧdarlamalaryn ıske asyra bastady.
«Atameken» baǧdarlamasy jäne onyŋ «Äleumettık bastamalar kartasy», «Jomart jürek» atalatyn bazalyq baǧyttary äleumettık infraqūrylymnyŋ damuyna baǧyttalǧan.
Äset İsekeşev: «Astanada mesenattar kluby jūmysyn bastady. Käsıpkerler Memleket basşysy ūsynǧan reformalardyŋ maŋyzyn tüsınıp, özderı ırı jobalardyŋ bastamaşysy bolyp otyr» dei kele, jeke investisiialar esebınen salynyp jatqan nysandar turaly aitty.
Qazır qalada 8 mlrd teŋgenıŋ jalpy somasyna 8 sporttyq keşennıŋ qūrylysy jürıp jatyr. Onyŋ bıreuı paidalanuǧa berıluge taiau. Būǧan qosa, 4 mlrd teŋgenıŋ 5 medisinalyq ortalyǧy salynuda. Būlardyŋ syrtynda taǧy salynatyn köptegen nysandar bar. Osy oraida qala basşysy qalanyŋ damuyna ülesın qosyp otyrǧan «Sesna Bank», «BI Group», «Vernyi kapital», «Qazaqmys», basqa da kompaniia­larǧa alǧysyn jetkızdı.
– Qazırgı taŋda jeke inves­torlarmen bırge elordada 9 balabaqşa salyp jatyrmyz. Būl nysandardyŋ jalpy qūny 5 milliardtan asady. Biyl paidalanuǧa berıletın 3 balabaqşa qūrylysyn «Qazatomprom», «Samūryq-Energo», «KEGOS» kompaniialary jüzege asyryp jatyr. Jalpy, keiıngı uaqytta jeke investorlar mektepaldy bılımnıŋ damuyna belsendı qatysuda. Sonyŋ nätijesınde jekemenşık balabaqşalar sany 2,5 esege artty. Qazır qalada 188 osyndai balabaqşa bar. Būl memlekettık balabaqşalardyŋ sanynan ekı esedei köp. Osynyŋ arqasynda mektepaldy jasyndaǧy balalardyŋ 80 paiyzǧa juyǧy balabaqşamen qamtyldy, – dedı Astana äkımı.
2011 jyly elordada 75 myŋǧa juyq oquşy boldy. Bügınderı olardyŋ sany ekı ese artyp, 143 myŋ oquşyǧa jettı. Osyny atap ötken qala basşysy Elbasynyŋ tapsyrmasymen arnaiy baǧdarlama äzırlengenın, soǧan säikes jaqyn üş jylda 27 mektep pen 10 qosymşa ǧimarat salynatynyn jetkızdı. Astana jan basyna şaqqanda qarjylandyru boiynşa alǧaşqy qala boldy. Būl jaǧdai jeke investisiialar esebınen mektepterdı de saluǧa mümkındık berdı. Qazır qalada 11 jekemenşık mektep bar. Juyq arada taǧy osyndai bırneşe mektep salynbaq. İnvestorlar Taiau Şyǧys pen Singapurdan keledı.

DARYNDY TÜLEKTERGE STİPENDİIа BÖLINEDI

Astana äkımı jaŋa zamanǧa laiyq bılım beru maqsatynda qolǧa alynǧan şaralarǧa da toqtaldy. «Mektepterdı robototehnika kabinetterımen jabdyqtap jatyrmyz. Bügınge deiın 47 mektepke tiıstı qondyrǧylar ornatyldy. Jyl aiaǧyna deiın qalǧan barlyq mektepter 100 paiyz osyndai kabinettermen qamtylady. Bırqatar mektep 3D-printerlerı men injenerlık qondyrǧylary bar STEM laboratoriialarmen jabdyqtaldy. Jyl saiyn mektepterde 100 IT-mamandy halyqaralyq deŋgeide daiyndauǧa arnalǧan amerikalyq CISCO jelılık akademiiasy ıske qosyldy. Tiıstı taldaular – aqparattyq tehnologiialar jaŋa ekonomikanyŋ qozǧauşy küşı bolyp otyrǧanyn körsetıp otyr. Sondyqtan būl salaǧa jete nazar audaryp otyrmyz» dedı Ä.İsekeşev.
Osy baǧytta ötken oqu jylynda №27 orta mektepte «Bastauyş bılımde baǧdarlamalau negızderı» atalatyn bırınşı synyp oquşylaryna arnalǧan qanatqaqty joba jüzege asyryldy. Qala basşysynyŋ sözınşe, būl pän mektepterde 7-synyptan bastap engızıledı. Bıraq bırınşı synyptan engızgende nätijesı jaqsy körıngen eken. Balalarǧa da, ata-analarǧa da būl ūnapty. Sonyŋ aiasynda oquşylar bırqatar aqparattyq jobalardy ıske asyryp, tanymdyq kompiuterlık oiyndar men qazaq tılındegı multfilmderdı tüsırdı. Endı biylǧy küzde, 2018-2019 oqu jylynda atalmyş jobany qalanyŋ 15-ten kem emes mektebıne engızu josparlanyp otyr.
Astana äkımı jastarǧa arnalǧan Astana Innovations Challenge innovasiialyq startap-jobasy jaiynan da habar berdı. Osy künge deiın onyŋ aiasynda 7 ıs-şara ötkızıldı. Kez kelgen jas nemese mekeme mūnyŋ şeŋberınde innovasiialyq jobasyn körsetıp, grant ūta alady. Jyl saiyn äleumettık osal topqa jatatyn balalarǧa da granttar bölınude. 2017-2018 oqu jylynda qala äkımınıŋ granttarymen 96 student oqydy. Jalpy, 2008 jyldan berı 300-ge juyq mektep tülegı äkımnıŋ grantyn ielendı.
– Biyl Astananyŋ mesenattar kluby negızınde «Astana daryny» atty bılım qoryn qūramyz. Būǧan biudjetten tys qarjy tartylady. Būl qor arqyly mektepterdıŋ daryndy tülekterın qoldap, Qazaqstannyŋ jäne şeteldıŋ üzdık joǧary oqu oryndarynda bılım aluǧa stipendiia bölemız, – dedı Astana äkımı.

QAZAQ TILDI MAMANDARǦA SŪRANYS ARTA BEREDI

Qala basşysy halyqty jūmyspen qamtu maqsatynda qolǧa alynǧan şaralarǧa toqtalyp, Elbasy ūsynǧan «Törtınşı önerkäsıptık revoliusiianyŋ» artyqşylyqtaryn söz ettı.
– 2050 jylǧa qarai halqymyzdyŋ 70 paiyzy qalalarda tūrady dep kütılude. Sonymen qatar, jyldan-jylǧa qazaq tıldı mamandarǧa sūranys arta beredı. Ony qazır de baiqauǧa bolady. Sondyqtan bız bügınnıŋ özınde oqytu prosesınıŋ 65 paiyzyna deiın qazaq tılınde jürgızudı jäne jaŋa mamandyqtarǧa oqytudy qolǧa alyp otyrmyz. Olardyŋ ışınde tehnikalyq qyzmetter jäne medisinalyq tehnikalardy jöndeu, medisinalyq optika, farmasevtika, su kärızderı boiynşa smeta jasau­şy, BIM menedjer-jobalauşy siiaqty mamandyqtar bar, – dedı Ä.İsekeşev.

PARAOLİMPİIаLYQ JATTYǦU ORTALYǦY AŞYLADY

Bügıngı taŋda 288 myŋ qala tūrǧyny sportpen jüielı türde ainalysady. Būdan köp adamdy salauatty ömır saltyna tartu mındetın qoiǧandaryn aitqan Ä.İsekeşev būl baǧyttaǧy jūmystarmen de tanystyrdy. 27 mamyr künı 5 saiabaqta aptalyq jeksenbılık jattyǧular bastalǧanyn, būl jattyǧulardy käsıbi bapkerler taŋerteŋ jäne keşke ötkızetının atap öttı. Jalpy, byltyr elordada 600-den astam sporttyq-būqaralyq şara ötken eken. Qalada, äsırese, triatlon sporty jaqsy damuda. Mäselen, mausym aiynda Astanada «Ironman» triatlonynan jarys ötedı. Būl TMD kölemındegı alǧaşqy osyndai saiys bolmaq. Oǧan 35-ten asa memleketten 3 myŋǧa juyq adam qatyspaq. Jalpy, biyl elordada salynǧan triatlon parkı ärı qarai damytylyp, triatlon akademiiasy salynady.
– «Tuǧan jer» jobasyn jüzege asyru aiasynda Astanada bır aidan keiın özınıŋ sipattamasy boiynşa TMD-daǧy tūŋǧyş halyqaralyq deŋgeidegı Paraolimpiialyq jattyǧu ortalyǧy esıgın aiqara aşady. Mesenat, belgılı käsıpker Qairat Boranbaev būl nysanǧa 1,7 mlrd teŋge qūidy. Mūnda mümkındıgı şek­teu­lı adamdar jattyǧatyn bolady, – dedı Ä.İsekeşev.
Ūlttyq sport türlerın damytuǧa erekşe basymdyq berılıp otyrǧanyn aitqan qala basşysy «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasyn jüzege asyru qolǧa alynǧaly atalmyş sport türlerı boiynşa sporttyq ıs-şaralar sany şamamen 4,5 esege artqanyn, 2016 jyly 39 ıs-şara ötse, ötken jyly 175 şara ūiymdastyrylǧanyn atap öttı.

«BOZOQTYŊ» BOLAŞAǦY BAR

Äkımdıktıŋ «Ruhani qazyna» ışkı baǧdarlamasyna toqtalǧan Ä.İsekeşev būl baǧdarlama aiasynda Qazaqstan xalqynyŋ mädeni mūralaryn nasixattau­ǧa, jaŋǧyrtuǧa, patriotizm sezımın qalyptastyruǧa, Otandy süiuge ündeitın 17 joba ıske asyrylǧanyn aitty.
– Sarapşylarmen bırlesıp, 44 asa maŋyzdy tarihi jädıgerdı qaita qalpyna keltırgen arnaiy jobany jüzege asyrdyq. Ol jädıgerlerdıŋ ışınde Säken Seifullinnıŋ jeke zattary jäne «ALJİR» muzei-memorialdyq keşenınıŋ eksponattary bar. Atalǧan baǧyttaǧy jūmys ūlttyq bıregeilıktı qaita qalpyna keltıruge öz ülesın qosady, – dedı Astana äkımı.
Elbasynyŋ «Euraziia jüregınde» kıtabyndaǧy «Ortaǧasyrlyq Bozoq qalasyn Aqmolanyŋ tıkelei atasy, al onyŋ soŋǧy ūrpaǧy qazırgı Qazaqstannyŋ elordasy Astana dep esepteuge bolady» degen joldardy eske tüsırgen qala basşysy Astananyŋ qasiettı nysandary tızımınen oiyp tūryp oryn alǧan būl qalaşyqqa qatysty Mädeniet jäne sport ministrlıgımen bırıgıp «Bozoq» tarihi-mädeni qoryǧyn qūru boiynşa tiıstı joba qolǧa alynǧanyn aitty.
– Qoryqty qūru jūmysy 2021-2022 jyldary aiaqtaluy tiıs. Būdan soŋ Bozoq halyq­aralyq deŋgeidegı mädeni-turistık jäne ǧylymi-zertteu ortalyǧyna ainalyp, dalalyq Euraziianyŋ arheologiialyq-etnografiialyq köne mūralaryn zertteitın ǧylymi-ädıstemelık bazasy bolady. Osy jyly Bozoq qalaşyǧy men arheologiia­lyq oljalardyŋ 3D modelın qūru jobasyn jüzege asyrudy bastamaqpyz, – dedı Ä.İsekeşev.

2 MYŊ ADAM DOMBYRA MEREKESINE QATYSADY

Biyl «Ruhani jaŋǧyru» jäne Astananyŋ 20 jyldyǧy aiasynda bırqatar kreativtı jobalar jüzege asady. Sonyŋ ışınde mädeni-tarihi mūrany därıpteu maqsatynda 20-dan astam baiqau ūiymdastyrylady. Sonyŋ bırı «Astananyŋ bastaularynda» atauyn alyp, oǧan qatysuşylar elordanyŋ qasiettı nysandaryn aralaidy.
– Ūlttyq kodty saqtau – jaŋ­ǧyrudyŋ negızgı faktory. Osy rette biyl 1 mamyrda elordamyzda «Ūly dala ünı» dombyra fleşmoby ötkızıldı. Atalǧan şaraǧa 500 dombyraşy qatys­ty. Būl halyq arasynda ülken qyzyǧuşylyq tudyrdy. Osyny eskere otyryp, qala künı qarsaŋynda bız 2 myŋ adamnyŋ qatysuymen dombyra merekesın ötkızudı josparlap otyrmyz, – dedı qala basşysy.
Mädeniet jäne sport ministrlıgı ūiymdastyratyn «Köşpendıler älemı» etnofestivalınıŋ negızgı serıktesterınıŋ bırı osy jyly Astana äkımdıgı bolmaq. Būl festival qazaq halqy men barlyq türkı älemınıŋ tarihi jäne mädeni qūndylyqtaryn nasihattauǧa arnalǧan.
Biyl EKSPO körmesı aumaǧyndaǧy Nomad City Hall (Energiia holy) ǧimaratynda jaŋa «Nazar audar» satira jäne äzıl teatry aşylyp, onyŋ körkemdık jetekşısı Tūrsynbek Qabatov bolady. Qazaq drama teatrynyŋ jaŋa ǧimaraty boiynşa qazırgı uaqytta Mädeniet jäne sport ministrlıgımen bırıkken jūmys­tar jürgızılude.
– Qasiettı oryndardy saqtau maqsatynda bırqatar tarihi jäne mädeni nysandardy jaŋǧyrtu jūmystary jürgızıldı. Olar – «Mäŋgılık el» saltanat qaqpasy, «Bäiterek» monumentı, orys akademiialyq drama teatrynyŋ ǧimaraty, «Atameken» Qazaqstan kartasy» etno-memorialdy keşenı. Ötken jyly būl nysandardy aralaǧan qonaqtardyŋ sany 600 myŋnan asty. Sonyŋ arqasynda olar Qazaqstannyŋ tarihymen, täuelsız elımızdıŋ damu kezeŋderımen tanysyp şyqty, – dedı Astana äkımı.
«Tärbie jäne bılım» ışkı baǧdarlamasyna toqtalǧan Ä.İsekeşev onyŋ aiasynda 12 ıs-şara ötkenın aitty. Sonyŋ ışınde «Astana Bilim Land» jobasy belsendı jüzege asyryluda. Balalarǧa arnalǧan «El jüregı – äsem Astana», «Astananyŋ kielı oryndary» kıtaptary şyǧaryldy. Būl eŋbekter arqyly qala tarihymen tanysuǧa bolady.
«Aqparat tolqyny» ışkı baǧ­dar­lamasy ziialy qauymmen, jurnalistermen jūmysqa baǧyttalǧanyn aitqan qala basşysy sonyŋ nätijesınde ötken jyldan berı 30-dan asa türlı eŋbek jaryq körgenın jetkızdı.