Jauapkerşılıgı mol ökılettı organ

Aqmola oblysynda tuyp-ösıp, alǧaşqy eŋbek jolyn Astrahan audanyndaǧy 96-razezde temırjolda jūmys ısteuden bastaǧan Sansyzbai Esılovtıŋ esımı elordalyqtarǧa jaqsy tanys. 1988 jyly Almatydaǧy joǧary partiia mektebın bıtırgennen keiın sol kezdegı Selinogradqa qaityp oralyp, oblystyq partiia komitetınde jūmys ıstegen ol Odaq taraǧannan keiın oblys basşylarynyŋ ūsynysymen Aqmola aimaqtyq memlekettık mülık komitetın basqardy. Qazaqstan Respublikasy Memlekettık mülık komitetı töraǧasynyŋ orynbasary, Aqmola oblysy äkımdıgı apparatynyŋ basşysy, 10 jyldai Astana qalasy äkımınıŋ orynbasary, keiın bırınşı orynbasar, QR Parlamentı Mäjılısınıŋ deputaty bola jürıp, 2012-2016 jyldary Astana qalasy mäslihatynyŋ hatşysy qyzmetın atqardy. Bügınde qalalyq Ardagerler keŋesıne töraǧalyq etıp otyr. Gazet tılşısımen bolǧan sūhbat barysynda elorda damuyna eleulı üles qosqan «Astana qalasynyŋ qūrmettı azamaty», «Qūrmet», «Dostyq», «Parasat», «Barys» ordenderınıŋ iegerı Sansyzbai ESILOV mäslihattyŋ ötkenı, bügını jäne bolaşaǧy turaly keŋınen äŋgımeledı.

– Astana qalasynyŋ mäslihaty – Qazaqstan Res­publikasynyŋ zaŋnamasyna säikes, elorda halqynyŋ erkın bıldıretın jäne jalpymemlekettık müddelerdı eskere otyryp, ony ıske asyru üşın qajettı şaralardy aiqyndaityn, olardyŋ oryndaluyn baqylaityn ökılettı organ. Bıluımşe, sız V şaqyrylymǧa deputat bolyp sailandyŋyz, sol kezde jūmysty neden bastadyŋyzdar? Ol tūsta deputtardyŋ aldyna qandai talaptar qoiyldy?

– 2012 jyldyŋ qaŋtar aiy bolatyn. Būǧan deiın Qazaqstan Respublikasy Parlamentı Mäjılısınıŋ deputaty, onyŋ aldynda 10 jyl orynbasar, bırınşı orynbasar boldym. Söitıp, qalalyq mäslihattaǧy eŋbek jolym osy kezeŋnen bastaldy. Älı esımde, qaqaǧan qys, Arqanyŋ aiazy ol kezde asa qatty bolatyn. Mäslihattyŋ V şaqyrylymyna sailauǧa tüsuge bel budym. Janymda kömekşım bar, jyly kiınıp alyp, bırınşı okrug – osy qalalyq äkımdık ornalasqan audan maŋaiyndaǧy üilerdı aralap, adamdarmen betpe-bet kezdesıp, jaǧdailarymen tanysyp, bır aptadai belsendı jūmys ıstedık. Būl audan özıme etene jaqyn. Keibır tūrǧyndar menı tanyp: «O, Säke, sättılık!» dep senım artsa, tanymaityndarmen jaqynyraq jön sūrasyp, qandai mäseleler alaŋdatatynyn bılıp, kömekşım bärın jazyp alyp, şamamyz kelgenşe, baqylauǧa alyp, deputat bolyp sailanǧannan keiın olardy bırtındep şeşuge belsene kırıstım. Sol kezde sailauǧa menımen bırge sol okrugten 3-4 adam tüstı. Qazır mäslihatqa deputattardyŋ jartysy partiia tızımımen ötse, jartysy sol okrugter boiynşa tıkelei dauys beru arqyly sailanady. Ol kezde tıkelei qai partiia ūsynsa da, partiiadan tys adam öz-özın ūsynsa da, deputatty halyq sailaityn. Sol 25 deputattyŋ bärı halyqtyŋ aldynda jürıp, olardyŋ tynys-tırşılıgımen, mūŋ-mūqtajymen tanysyp, solardyŋ dauys beruımen sailandy. Men būl saiysta 78 paiyz jerlesterımnıŋ qol­dauymen deputattyqqa öttım. Sodan keiın I sessiiada hatşy bolyp sailandym. Sonymen 4 jyl deputat qyzmetın atqaryp, mäslihat hatşysy bolyp osy qalada eŋbek ettım.

– Ol kezde tūrǧyndardy qandai mäseleler köbırek tolǧandyrdy?

– Är kezeŋnıŋ özıne tän özektı problemalary bolatyny anyq. Mäselen, sol kezde de kommunaldyq şaruaşylyq mäselelerı, atap aitsaq, jylu, su, elektr jüiesı boiynşa şaǧymdanuşylar köp boldy. Sondai-aq qūrylys mäselelerı, tūrǧyn üidıŋ sapasy eldı erekşe alaŋdatatyn. Bız, qalalyq mäslihat deputattary, osy ­problemalardy zerttep, mäslihatta sol jyldary bırneşe märte qaradyq. Äkımdıkpen bırlesıp, baǧdarlama jasap, şeşım qabyldadyq. Ol jyldary üleskerler mäselesı köp köterıldı. Jalpy tūrǧyn üi salu üşın jer bölu, jobasyn daiyndap, qūrylys jūmysyn jürgızuge rūqsat beru kezınde bizneske kedergı keltırmeu, biznes ökılderın qoldau mäselelerı nazardan tys qalǧan joq. Sonymen bırge bılım salasynda – mektepterdıŋ, densaulyq saqtau salasynda emhanalardyŋ jetıspeuşılıgı sol kezde de boldy. Tūrǧyn üiler tūrǧyzylyp, äleumettık nysandar boi köterdı. Būl rette jergılıktı biudjettıŋ qomaqty qarjysy deputattardyŋ belsendı qoldauy arqyly qalany kögaldandyruǧa baǧyttaldy.

Mäslihat – jauapkerşılıgı mol ökılettı organ. Onyŋ jūmys jospary men tūraqty komissiia­lardyŋ bastamalary boiynşa sol jyldarda bırneşe köpşılık tyŋdau, deputat künderı, döŋgelek üstelder öttı. Azamattardyŋ, zaŋdy tūlǧalardyŋ hattarymen jūmys ısteuge mäslihattaǧy 4 tūraqty komissiia müşelerı ülken köŋıl böldı.

– V şaqyrylym deputattarynyŋ qūramynda qala damuyna erekşe eŋbegı sıŋgen azamattar az bolmady. Olardyŋ attaryn atai alasyz ba?

– Ärine, qalalyq mäslihattyŋ V şaqyrylymyndaǧy 25 deputattyŋ ışınde 4 ǧylym doktory boldy. Olar: Abai Baigenjin, Erlan Sydyqov, Aqylbek Kürışbaev, Mäjit Şaidarov. Sonymen bırge 3 ǧylym kandidatynyŋ bolǧanyn, jalpy sol şaqyrylym deputattary Zäure Jüsıpova, Qarşyǧa Qūlmūqanov, Gülnär Danbaeva, Meirambai Oralov, Bauyrjan İsabaev, Qairat Jau­hanov, Sapar Ahmetov sekıldı şetınen ısker, bılımdı, abyroily azamattardan qūralǧanyn erekşe atap ötkım keledı. Olarmen älı künge deiın bailanysymyz üzılgen emes, bır-bırımızben habarlasyp, kezdesıp, aqyldasyp jüremız.

Bız mäslihatta qyzmet etken jyldarda äkımşılıkpen bırlese otyryp, qaladaǧy bıraz mäselenı şeşuge atsalystyq. Jalpy deputattyŋ jūmysy qai baǧytta bolsyn jauapty. Halyq sailaǧannan keiın olardyŋ köŋılınen şyǧuǧa tyrysu kerek. Jergılıktı jūrtşylyqpen tıkelei kezdesıp, olar kötergen mäselelerdı şama kelgenınşe oryndau qajet dep esepteimın.

Qazaqstan Respublikasynyŋ Konstitusiiasyna säikes, memlekettık bilıktıŋ bırden-bır qainar közı – halyq. Qoǧamdy demokratiialandyru prosesınde jergılıktı ökılettı organdarǧa – mäslihattar men halyq bilıgınıŋ negızgı formasy sanalatyn jergılıktı özın-özı basqaru organdaryna maŋyzdy röl berıledı. Mäslihat – tūrǧyndar sailaityn, olardyŋ erkın Qazaqstan Respublikasynyŋ zaŋdaryna säikes bıldıretın, olardy jüzege asyruǧa jäne baqylauǧa qajettı şaralardy belgıleitın jergılıktı ökılettı organ. Ol özınıŋ ökıletın Konstitusiia men Qazaqstan Respublikasynyŋ zaŋdaryna, «Qazaqstan Respublikasyndaǧy memlekettık basqaru jäne özın-özı basqaru turaly» zaŋǧa, Prezidenttıŋ, Qazaqstan Respublikasy Parlamentı men Ükımetınıŋ aktılerıne, sondai-aq mäslihat jūmysynyŋ reglamentıne säikes jüzege asyrady. Būl rette özım jylyna ekı ret qala tūrǧyndarymen betpe-bet kezdesu ötkızetınmın. Äsırese myna eskı qalada, ötken ǧasyrda salynǧan eskı üi tūrǧyndarynyŋ şaǧymy bıtpeitın. Abattandyru jūmysynyŋ köpten berı jürgızılmegenı, keide joǧary qabatqa sudyŋ köterılmeitını, jyludyŋ jetpeitını, qardyŋ tazalanbauy jäne t. b. ol kezde ülken problema bolatyn. Solardy şamamyz kelgenınşe oryndauǧa tyrystyq.

Deputat bolǧan soŋ sailau­şylarmen tıkelei jūmys ısteu kerek. Sonda olardyŋ mūŋ-mūqtajyn jaqynyraq bılıp jüruge mümkındık tuady. Halyq sailaǧannan keiın sonyŋ bärın ūǧynyp qana qoimai, tūrǧyndardyŋ talap-tılegın eskerıp, ötınışın oryndau – mındet. Jalpy jergılıktı jerlerde deputattardy halyq sailauy kerek dep esepteimın.

– Sızdıŋ ömırıŋızde Astananyŋ alatyn orny erekşe ekenı belgılı. Bas qalamyzdyŋ bolaşaǧyn qalai elestetesız?

– Astana – men üşın ülken bır quanyş ärı maqtanyş. Öitkenı bala kezımnen būl qalada östım. Bıraz audanda qyzmet atqarǧannan keiın tuǧan qalama qaita kelıp, oblys äkımınıŋ orynbasary, odan keiın qala äkımınıŋ orynbasary bola jürıp, elorda damuyna qolymnan kelgenınşe üles qostym. Būl rette sol kezdegı äkımdıktıŋ qoldauyn, qazırgı qala basşysynyŋ eŋbegın erekşe atap ötkım keledı.

Men üşın Astananyŋ orny, ärine, bölek. Äsırese eskı qalanyŋ ärbır būryşy maǧan öte ystyq. Keide kölıkten tüsıp, janyma jaqyn köne köşelermen jaiau jürgendı ūnatamyn. Sondai kezderde köŋılım tolqyp, ötkendı, osy qalanyŋ güldenuı jolynda atqarylǧan azdy-köptı ıstı oi elegınen ötkızetın sätterım bolady. Būryn būl qalada adam tym az bolsa, bügınde öte köp. Keide sol baiyrǧy jüzı tanys tūrǧyndardy körgende, tuǧanymdy körgendei sezımde bolamyn. Olardyŋ jüzınen jylu baiqaimyn. Bälkım, būl menıŋ ūzaq jylǧy eŋbegımnıŋ ölşemı şyǧar.

Astana bügınde älemge tanyldy. Törtkül dünie köz tıkken ǧajaiyp şaharǧa ainalyp keledı. Tuǧan qalamnyŋ odan ärı qarai güldenıp, dami tüskenın qalaimyn. Bılımdı de bılıktı jastar ösıp, elordanyŋ körkeiuıne üles qosar, el igılıgı jolynda aianbai ter töger bedeldı ärı adal azamattar qatary köbeise eken deimın.

Jalpy mäslihat deputattarynyŋ basty mındetı – elımızdıŋ bas qalasynda jaily ärı qauıpsız ömır süruge jaǧdai jasau. Elordalyq mäslihattyŋ jūmysy osyǧan negızdelgen. Ol üşın qalalyq äkımdıktıŋ barlyq memlekettık organdarymen jäne qūrylymdyq bölımşele­rımen belsendı yntymaqtastyq ornady. Aldaǧy uaqytta osy ürdıs jalǧasyn tabady degen senımdemın.

Mäslihattyŋ 30 jyldyǧy qūtty bolsyn! Astana ösıp, ­örkendep, qanatyn keŋge jaiyp, dami bersın!