Düisenbi küni törtkül dünie Oŋtüstik Koreiaǧa köz tikti.
Būl küni el astanasy Seulde 50-den astam memleket basşysynyŋ basyn qosqan Iаdrolyq qaruǧa qarsy halyqaralyq forumnyŋ jūmysy bastaldy.
Oŋtüstik Koreia. Seul sammiti. Jappai qyryp-joiatyn suyq qarudy auyzdyqtau isinde osy ūǧymdar qatar atalatyn bolady endi.
Alqaly jiynda qarusyzdanu saiasatyndaǧy Qazaqstannyŋ ūstanymy da joǧary baǧalandy.
Sammitte Elbasy Nūrsūltan Nazarbaev «Iаdrolyq qarudy birinşi bolyp qoldanǧan elge halyqaralyq qauymdastyq qataŋ şara qoldanyp, būl memleketti oqşaulauy kerek. Al, BŪŪ qarudan bas tartqan elderdiŋ qauipsizdigine kepildik beruge tiis», – degen batyl bastama köterdi.
Vaşington sammitinen keiingi eki jyldyŋ jahandyq iadrolyq qauipsizdik salasyndaǧy eleuli oqiǧalarǧa toly bolǧanyn, iaǧni, älemde joǧary deŋgeide baiytylǧan urannyŋ basym köpşiligi joiylǧanyn, jer betindegi otyzdan astam memlekettiŋ iadrolyq qauipsizdik salasynda ūltyq mindettemeler qabyldaǧanyn jäne 2010 jyly Astanada Iаdrolyq terrorizm aktilerimen küres jönindegi jahandyq bastama konferensiiasy tabysty ötkenin de atap ötti.
Osy eki jyl işinde Qazaqstan 210 tonna öŋdelgen iadrolyq otyndy qauipsiz saqtau ornyna tasymaldauda teŋdesi joq jobany jüzege asyrdy.
Jappai qyryp-joiu qaruyn taratuǧa qarsy «Segizdik toby» (G-8) elderiniŋ Jahandyq seriktestigine qosyldy.
Qazaqstan Prezidenti iadrolyq energetika tek absoliuttik qauipsizdik kepildigi jaǧdaiynda jäne eŋ basty üş qaǧidat negizinde damuy tiistigin atap ötti.
Birinşisi – Ämbebaptyq. Beibit atomdy igeru salasyndaǧy halyqaralyq-qūqyqtyq täjiribeni jinaqtau jäne jüieleu qajet.
Ekinşisi – Transparenttilik jäne Jedeldik. Iаdrolyq nysandardaǧy kez kelgen oqiǧa turaly tolyq jäne jedel aqparatpen habardar etumen qatar, tötenşe jaǧdailarda şūǧyl äreket etudiŋ aiqyn tetikteri jasaluy kerek. Üşinşisi – Teŋdik jäne Senim. Barlyq memleketterge beibit iadrolyq teh-nologiialarǧa qol jetkizude, sondai-aq tömen deŋgeide baiytylǧan halyqaralyq uran bankiniŋ kepildendirilgen qoryn paidalanu mümkindiginde teŋ qūqyqtar berilui tiis.
Iаdrolyq qauipsizdik jönindegi ekinşi sammit aiasynda Qazaqstan Prezidenti Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ, Resei Prezidenti Dmitrii Medvedevtiŋ jäne AQŞ Prezidenti Barak Obamanyŋ üşjaqty kezdesuleri bolyp ötti.
Kezdesudiŋ qorytyndysy boiynşa üş memlekettiŋ basşylary būrynǧy Semei synaq poligonyna qatysty üşjaqty yntymaqtastyq jöninde birlesken mälimdeme qabyldady.
Mälimdemede üş el Prezidentteri iadrolyq qarudy taratu qauip-qaterine jäne iadrolyq laŋkestikke qarsy küres jolyn ūstanatyny aitylǧan.
Sammit soŋynda Seul kommiunikesi qabyldandy.
Kelesi sammit 2014 jyly Gollandiiada ötetini belgili boldy.
Sondai-aq, Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ Seul sammiti qatysuşylaryna iadrolyq materialdardy fizikalyq qorǧau konvensiiasyna 2005 jylǧy tüzetulerdi, olar 2014 jylǧa deiin küşine enui üşin tezirek rati-fikasiialau jöninde şaralar qabyldauǧa şaqyruy da qorytyndy qūjatta körinis tapty.
