Beibıtşılık jäne kelısım saraiynda «Şabyt» şyǧarmaşyl jastardyŋ XIX halyqaralyq festivalınıŋ şymyldyǧy türıldı. Astana qalasy äkımdıgınıŋ qoldauymen jyl saiyn ötetın daryndy jastardyŋ saiysyn qala basşysynyŋ orynbasary Ermek Amanşaev aşyp berdı.
– On toǧyz jyl ışınde «Şabyt» festivalı är ūiymdastyrylǧan saiyn ösıp, damyp kele jatyr. Osy uaqyt aralyǧynda atauly şara qanşama jas daryndarǧa önerge qanat qaqtyryp, jolyn aşty. Būl jastar «Şabyttan» önerdıŋ, mädeniettıŋ, ädebiettıŋ daŋǧylyna tüstı. Festivaldıŋ oǧan qatysqan är şyǧarmaşyl jastyŋ şabytyn eselep, jüregınde ülken oryn alatynyna senımdımın. Arasynda qazırgı taŋda öner qairatkerı deŋgeiıne köterılgender de köp. Biylǧy festivalge qatysyp jatqan jastarǧa aitarym, önerge basqan qadamdaryŋ qūtty bolsyn! Tek qana biıkterden körınıŋızder, – dedı Ermek Ämırhanūly.
Biylǧy festival 8 qaraşaǧa deiın jalǧasady. Öner bäsekesıne 644 ümıtker qatysyp jatyr. Būl byltyrǧy körsetkışke qaraǧanda ekı ese köp. Olar «Klassikalyq muzyka», «Beineleu önerı», «Halyq muzykasy», «Estradalyq vokal», «Üzdık ädebi şyǧarma» jäne «Horeografiia» atty alty atalym boiynşa tartysqa tüsedı. Ümıtkerler sany jaǧynan «Beineleu önerı» atalymy alda. Būǧan 192 ötınım berılgen. Būdan soŋ «Horeografiia» 154 ötınım jäne «Halyq muzykasy» atalymdary 134 ötınım tūr. Al jalpy alǧanda festivaldıŋ negızı qalanǧan uaqyttan berı oǧan önerdıŋ türlı janrlary boiynşa 10 myŋnan asa adam qatysty.
Halyqaralyq deŋgeidegı şaraǧa osy joly Qazaqstan, Äzerbaijan, Qytai, Qyrǧyzstan, Resei, Özbekstan jäne Ukraina elderınen ötınışter kelıp tüsken. Astananyŋ özınen festivalge qatysuǧa 175 adam niet bıldırdı. Qazylardyŋ qūramyndaǧy önerdıŋ är salasyndaǧy beldı mamandar jastarǧa baǧa beredı. Olardyŋ arasynda amerikalyq klarnetşı Iýlian Miliks jäne armeniialyq keskındemeşı Vardges Hahamian syndy älemge bedeldı tūlǧalar bar.
«Üzdık ädebi şyǧarma» atalymynda biyl 33 jasqa deiıngı jas aqyndar öleŋ jarystyryp otyr. Öleŋge talasy bar jastardy belgılı aqyn,
Memlekettık syilyqtyŋ laureaty Nesıpbek Aitūly bastaǧan qazylar baǧalaidy. «Būl jolǧy festival Qazaqstan Täuelsızdıgınıŋ 25 jyldyq mereitoiyna arnaluda. Qatysuşylardan eldıktı, egemendıktı asqaqtatatyn eŋselı öleŋderdı kütemız. Keşegı Mūqaǧali, Qadyr, Tūmanbai siiaqty talanttar poeziiadan körıne me degen oidaimyn. Būl jaǧy öleŋderdı saralaǧan soŋ belgılı bolady» deidı aqyn.
«Halyq muzykasy» atalymy boiynşa ümıtkerler dombyra, prima-qobyz, qylqobyz, şerter-bas şerter jäne prima-dombyra aspaptarynda oinau şeberlıgın sarapqa salady. Olarǧa baǧa beretın qazylardyŋ bırı – belgılı küişı, önertanuşy, Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı Bıläl Ysqaqovty sözge tarttyq.
«Halyq aspaptarynda oinaityndardy tyŋdaǧanda oryndauşynyŋ şyǧarmanyŋ ūlttyq mänın, ūlttyq sazdyq negızın bere bıluıne, küişılık qabıletıne köŋıl audaramyz. Sebebı, qazır ūlttyq muzyka men sazda ūlttyq negız azaiyp bara jatyr. Estrada özınen-özı dami beredı, osyndai ülken festivalderde basty köŋıldı ūlttyq muzykaǧa būru kerek. Negızınen, «Şabyt» jolyn aşqan küişıler köp. Mysal üşın Aibek Bekbosynov, Jıger Bertısov syndy dombyraşylardy aluǧa bolady» deidı ol.
Qatysuşylardy ırıkteu üş kezeŋ arqyly ötedı. Repertuar men ärbır muzykalyq aspapta oryndalatyn şyǧarma aldyn ala bekıtılgen. Al bas jülde – Qazaqstan Prezidentınıŋ kubogyn bärınen üzdık şyqqan önerpaz ielenedı.
Festivaldıŋ aşylu räsımıne oralsaq, onda Gülnūr Orazymbetova, Qairat Baekenov pen «Format» toby, Äli Oqapov syndy tanymal änşıler men «Qorqyt» dästürlı saz toby jinalǧandardyŋ köŋılın köterdı.
P.S. Bet qattalyp jatqanda «Üzdık ädebi şyǧarma» atalymynda top jarǧan aqyn anyqtaldy. Qazylar alqasy bas jüldege Erbol Alşynbaidy laiyq dep tanydy.
Amanǧali QALJANOV
