Bügınde Astana qalasy mamandandyrylǧan audanaralyq ekonomikalyq soty zaman talabyna säikes jūmysyn jandandyryp, ömırge jaŋa tehnologiialardy bırtındep engızıp otyr. Būl kündelıktı ıs barysynda uaqyt ünemdeuge aitarlyqtai özgerıs äkelgenın baiqadyq.
Būǧan negızgı sebep – ötken jylǧy Qazaqstan halqyna arnaǧan Joldauynda Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaevtyŋ sottardyŋ aşyqtyǧy men şynaiylyǧyn aiqyndaityn elektrondy innovasiialyq jüienı engızudı jäne sot jüiesınıŋ halyqqa barynşa qoljetımdı boluyn qamtamasyz etudı tapsyruy bolatyn. Qazır bızdıŋ jūmysymyz «Sifrlyq Qazaqstan» memlekettık baǧdarlamasy negızınde jürgızılıp, sonyŋ aiasynda halyq köŋılınen şyǧatyn, azamattardyŋ sotqa degen senımın arttyratyn jüie qalyptasyp otyr. Keiıngı kezde ekonomikalyq sot sudialary sandyq tehnologiianyŋ igılıgın anyq sezıne bastady. Äsırese, keşegı qiyn-qystau eldı jappai ındet jailaǧan kezde köptegen mekeme onlain jūmysty ūiymdastyra almai jabylyp jatqanda, sot jüiesı jaŋa tehnologiianyŋ arqasynda onlain qyzmetın jandandyryp, būqaranyŋ köŋılınen şyǧa bıldı. Būl jüktemenıŋ şamadan tys köbeimeuıne, halyqtyŋ qūqyǧynyŋ der kezınde qorǧaluyna oŋ yqpal ettı. Şynyn aitqanda, osy sandyq tehnologiiamen dendep ainalysyp, ony basşylyqqa alǧaly halyqtyŋ da uaqyty ünemdelıp, sottardyŋ da jüktemesı būrynǧydan azaidy. Bızdıŋ bügıngı taŋdaǧy basty maqsatymyz – aşyqtyq pen jariialylyq, halyqtyŋ sotqa degen senımın nyǧaitu. Bız oǧan qol jetkızıp te kelemız. Bügınde sot jüiesı osy atalǧan aqparattyq tehnologiiany belsendı qoldanu arqyly qaǧazbastylyq pen halyqty saǧattap kezekke qaŋtaryp qoiudan aryla bastady. Dälırek aitsaq, keiıngı kezde azamattar üide otyryp-aq qalaǧan qyzmetıne qol jetkızude. Elımızde alǧaşqylardyŋ bırı bolyp sandyq tehnologiiaǧa ötken sot jüiesı bügıngı künı yŋǧailylyǧymen, tiımdılıgımen, halyqtyŋ uaqytyn ünemdeuımen köpşılıkke ūnap otyr. Osy baǧytta qyzmet etıp kele jatqan negızgı jobanyŋ bırı – «Smart sot». Ol ärkımge tüsınıktı ärı qolaily, qarapaiym, qauıpsız elektrondyq qyzmet jasaudy közdeidı. Qazır sot ısterı sudialarǧa avtomatty jüie arqyly bölınedı. Sot qyzmetınde adam faktorynyŋ azaiuy sybailastyqtyŋ jolyn kestı. Mūndai jürgızılıp jatqan tyŋ reformalar men jaŋaşyldyqtar qūqyqtyq saiasattyŋ basty qaǧidattaryn basşylyqqa alyp, memleket pen qoǧam instituttaryn odan ärı demokratiialandyruǧa baǧyttalǧan. Būl sot bedelın nyǧaityp, senımdı arttyrary sözsız.
Sandyq tehnologiianyŋ arqasynda qol jetkızgen taǧy bır jetıstık bügıngı küngı sot zaldarynda ornatylǧan beinebailanys jüiesı arqyly sot törelıgın qaşyqtyqtan jürgızu bolyp otyr. Qazırgı taŋda köptegen sot otyrystarynda taraptardy alystan tyŋdau, kuägerlerden jauap alu mümkın bolyp otyr. Būryn mūndai jaǧdaida kuägerdıŋ nemese taraptardyŋ bırınıŋ sotqa keluı, alys aimaqta bolsa uaqytynda kele almai sot üderısınıŋ ötkızıluıne köp qiyndyqtar tudyratyn. Qazır sotqa şaqyrtudy SMS arqyly jıberıp, sot kezınde alystan onlain qatysa aluy sandyq tehnologiianyŋ taǧy bır artyqşylyǧy dep aituǧa bolady. Sottarǧa qoljetımdılıktı qamtamasyz etude «Sot kabinetı» servisın erekşe atap ketken jön. Qazır halyq elektrondyq sifrlyq qoltaŋbasymen sotqa talap aryzdar men ötınışterın, şaǧymdaryn elektrondy türde joldap, öz ısınıŋ statusyn onlain arqyly baqylap otyruǧa mümkındıgı bar. Jyl ötken saiyn onlain qyzmetke jügınetınder sanynyŋ artyp otyrǧanyn baiqauǧa bolady.
Qairat SÄRSEKEEV,
Astana qalasy mamandandyrylǧan
audanaralyq ekonomikalyq sotynyŋ sudiasy
