Basty aqparatQala men Sala

Syrtqy jarnama jaiy qalai?

Byltyr Astanada 1000-nan asa zaŋsyz nemese sözınde qatesı bar jarnama alynyp tastaldy. Biyl da kün saiyn är audan köşelerınde osyndai jūmys jalǧasyp jatyr. Syrtqy (körnekı) jarnamany retke keltıru jūmysymen qalalyq Tılderdı damytu jäne arhiv ısı, Säulet, qala qūrylysy jäne jer qatynastary basqarmalary, qala audandary äkımdıkterı mamandarynan qūralǧan arnaiy jūmys toby ainalysyp jatyr.

Ötken jyly qaladaǧy tört audandaǧy köşelerge reid ūiymdastyryldy. Myŋdaǧan nysan tekserılıp, käsıp ielerıne zaŋ talaptary tüsındırıldı. Oryn alǧan zaŋ būzuşylyqtar boiynşa nysan ielerıne jadynama taratylyp, tüzetuge ūsynymdar berıldı.

Astana qalasy Tılderdı damytu jäne arhiv ısı basqarmasynyŋ basşysy Säken Esırkeptıŋ aituynşa, elordada syrtqy jäne ışkı körnekı aqparattardy zaŋ talaptaryna säikestendıru jūmystaryn jüielı türde jürgızu kezınde tiıstı şaralardy atqaru maqsatynda auqymdy jobalar qolǧa alynǧan. Atap aitqanda, «Qazaq tılı» qoǧamymen bırge «Körnekı» jobasy jüzege asyryluda. Osy joba aiasynda oryn alǧan zaŋ būzuşylyqtardy qoǧam ökılderımen bırlese otyryp joiu josparlanǧan. «Körneki» jobasy Qazaqstandaǧy körnekı aqparat taraluyn retteitın zaŋdardyŋ oryndaluyn qamtamasyz etu arqyly körnekı aqparattyŋ sapasy men sanyn jetıldıru mäselesıne baǧyttalǧan.

Atalmyş basqarma men Astana qalasynyŋ «Atameken» käsıpkerler palatasy arasynda özara yntymaqtastyq turaly memorandumǧa qol qoiylǧan. Osy memorandum aiasynda sau­da ortalyqtary, qoǧamdyq tamaqtanu oryndarynyŋ, qyzmet körsetu, basqa da nysandar basşylyǧymen jüielı negızde kezdesuler ötkızıledı. Bırlesken keŋesterde tılder turaly zaŋnamanyŋ talaptaryna säikes syrtqy jarnama men körnekı aqparatty ornalastyru halyqqa memlekettık tılde qyzmet körsetu mäselelerı talqylanady.

Byltyr elordadaǧy «Şapaǧat», «Garant Siti», «Djafar», «Tūlpar», «Jannūr», «Almaty», «Okan Merei», «Ai-maq tau», «Soltüstık», «Han Şatyr», «Car city» sauda üilerı jäne «Ūljan», «Orda», «Şaryn», «Äsem», «Saryarqa», «Kök», «Orda», «Big Şanhai» sauda keşenderınıŋ bazarynda onlain jäne offlain formatynda jinalystar ūiymdastyryldy. Qaladaǧy «MEGA Silk Way», «Älem», «Saryarqa», «Keruen City», «Şapaǧat», «Astanalyq bazar» sauda ortalyqtarynyŋ basşylaryna resmi türde hat joldandy.

Ötken jyldyŋ küzınde Tılderdı damytu jäne arhiv ısı basqarmasy İnvestisiialar jäne käsıpkerlıktı damytu basqarmasymen bırlesıp, elordadaǧy sauda ortalyqtary basşylarymen tıl turaly zaŋnama talaptarynyŋ oryndalu jäne baqylau-kassalyq maşinalar arqyly memlekettık tılde berıletın tübırtekter mäselelerı boiynşa jinalys ötkızdı. Käsıpkerlerge «Tıl turaly» Qazaqstan Respublikasynyŋ zaŋyna engızılgen özgerıster men tolyqtyrular boiynşa tüsındırılıp, memlekettık tılde chekterdı şyǧaruǧa qatysty habarlama sipatyndaǧy ūsynystar berıldı.

Sonyŋ ışınde «Duman», «Rixos Astana», «Sheraton Astana», «Saad», «Alanda», «Radisson», «The Ritz-Carlton Astana», «Ramada by Wyndham Astana», «King Hotel Astana», «Hampton by Hilton Astana», «The St. Regis Astana», basqa da qonaqüi basşylary men ökılderıne onlain türde jinalys ūiymdastyryldy. Kezdesu barysynda Qazaqstan Respublikasyndaǧy tıl turaly zaŋynyŋ talaptary, sonyŋ ışınde maŋdaişalar, syrtqy jarnama men körnekı aqparattardy zaŋ talaptaryna säikestendıru, tūtynuşylarǧa memlekettık tılde qyzmet körsetu mäselelerı talqylandy. Kezdesu soŋynda biznes ökılderı köterılgen mäseleler boiynşa sūraqtaryna jauaptaryn aldy.

Ötken jyly «Sauda-sattyq­qa qajettı sözder jiyntyǧy» qalta kıtapşasy jäne «Qazaq­stan Respublikasyndaǧy til turaly» Qazaqstan Respublikasynyŋ zaŋyn tüsındıretın 2000 jadynama äzırlenıp, sauda ortalyqtary men dükenderıne taratyldy.

«Bır ökınıştısı, memleketten türlı jeŋıldık berılgenın, özderın qūzyrly organdardyŋ teksere almaitynyn paidalanyp, tıl zaŋyn oŋdy-soldy būzatyn käsıpkerler azaiar emes» deidı Säken Esırkep. Sondyqtan qazır tiıstı jūmys küşeitılıp jatyr.

«Tıl turaly» zaŋnyŋ 21-babyna säikes, memlekettık emes ūiymdardyŋ maŋdaişalary memlekettık tılde, qajet bolǧan kezde orys tılınde jäne (nemese) basqa tılderde de ornalas­tyrylady. Habarlandyrular, jarnama, preiskuranttar, baǧa körsetkişteri, as mäzırlerı, nūsqaǧyştar jäne basqa da körneki aqparat memlekettik tilde, qajet bolǧan kezde orys tılınde jäne (nemese) basqa tilderde de ornalastyrylady. Qazaqstanda öndiriletin ta­uarlardyŋ arnaiy mälimetter körsetilgen tauarlyq japsyrmalarynda (etiketkalarynda), taŋbalamalarynda, nūsqaulyqtarynda memlekettik tilde jäne orys tilinde qajetti aqparat boluǧa tiis. Şetelde öndirilgen tauarlardyŋ arnaiy mälimetter körsetilgen tauarlyq japsyrmalary (etiketkalary), taŋbalamalary, nūsqaulyqtary importtauşy ūiymdardyŋ qarajaty esebinen memlekettik tildegi jäne orys tilindegi audarmasymen qamtamasyz etiledi. Derektemeler men körneki aqparattyŋ barlyq mätini mynadai retpen: memlekettik tilde – sol jaǧyna nemese joǧarǧy jaǧyna, orys tilinde oŋ jaǧyna nemese tömengi jaǧyna ornalasady, birdei ölşemdegi äriptermen jazylady. Qajetine qarai derektemeler men körneki aqparattyŋ mätinderi qosymşa basqa da tilderge audaryluy mümkin. Būl jaǧdaida qarip ölşemi normativtik qūqyqtyq aktilerde belgilengen talaptardan aspauǧa tiis. Auyzşa aqparat, habarlandyru, jarnama memlekettik tilde, orys jäne qajet bolǧan jaǧdaida basqa da tilderde beriledi.

Taǧyda

Ūqsas jaŋalyqtar

Pıkır üsteu

Back to top button