Soŋǧy kezderı ärkımnıŋ ūialy telefonyna «6914» degen nömırden: «01.01.2019 jylǧa deiın bailanys operatoryna qūrylǧyŋyzdy tırkeuge keşıgıp qalmaŋyz» degen habarlama jiı keletın boldy. Öitkenı būl – «Bailanys turaly» zaŋnyŋ 36-2 jaŋa babynyŋ talaby. Būl räsım tegın jürgızıledı. Ol üşın är adam özınıŋ jeke säikestendıru nömırın (JSN) bailanys operatorynyŋ saityna jıberedı.
Keşe Işkı ıster ministrlıgınıŋ resmi ökılı Almas Sädubaev tırkelmegen telefondar bailanyssyz qalatynyn eskerttı. Ol 2019 jyldyŋ 1 qaŋtarynan bastap abonenttık qūrylǧylardyŋ IMEI-kod+SIM-karta+JSN syzbasy boiynşa mındettı türde tırkeletını turaly erejeler küşıne enetının tūtynuşylardyŋ esıne saldy. «Tırkelmegen abonentterge qyzmet körsetılmeidı. Osyǧan orai, azamattar 2018 jyldyŋ soŋyna deiın özderınıŋ telefondaryn tırkeuı qajet. Operatorlardyŋ filialdarynda dürlıgudı boldyrmas üşın erterek qimyldaularyŋyzǧa keŋes beremın» dep mälımdedı Almas Sädubaev.
Resmi ökıldıŋ sözıne qaraǧanda, mūndai şara qazaqstandyqtardyŋ qūqyqtaryn qorǧau maqsatynda jüzege asyryluda. Mäselen, tırkelgen telefondy bıreu ūrlaityn bolsa, ony kımnıŋ paidalanyp jürgenı lezde anyqtalady. Iаǧni bailanys operatory mälımetter bazasynan älgı joǧalǧan telefonnyŋ IMEI-kody şyǧyp, «ūrlanǧan qūrylǧy» degen belgı keletın bolsa, ony bırden bailanystan ajyratady. Ūialy bailanys qūrylǧylaryn tırkeu erejelerı Aqparat jäne kommunikasiialar ministrınıŋ 2018 jyldyŋ mamyr aiyndaǧy jarlyǧymen bekıtılgenı mälım.
Jasyratyny joq, qazır elımızde ärbır besınşı ūrlyq jer üiler men köp qabatty päterlerde, köpşılık oryndarda jasalady. Resmi mälımet boiynşa qylmystar qūrylymynda bıreudıŋ mülkın ūrlau 67-69 paiyzdy qūraidy. Tüneugünı halyqqa esep bergen Işkı ıster ministrı Qalmūhanbet Qasymovtyŋ özı: «Qalada eŋ köp taralǧan ūrlyqtyŋ türı – ūialy telefondy üpteu, auylda – mal ūrlyǧy» dep mälımdedı. Aitpaqşy, 2018 jyldyŋ alǧaşqy jartysynda elordalyq poliseiler ūialy telefon jymqyrǧany üşın 512 adamnyŋ qolyna kısen saldy. Sol sebepten qūqyq qorǧauşylar «telefondy satyp alǧan soŋ qorabyn saqtap qoiuǧa nemese gadjettıŋ IMEI-kodyn jazyp qoiuǧa» keŋes beredı. Öitkenı halyqaralyq mobildık identifikator qylmysty ızın suytpai aşuǧa mümkındık beredı.
