Basty aqparatRuhaniiat

Terminologiianyŋ tüitkılderı talqylandy



Keşe Astanadaǧy Ūlttyq akademiialyq kıtaphanada jazuşy, audarmaşy, termintanuşy ǧalym Isläm Jarylǧapovtyŋ 100 jyldyq mereitoiyna arnalǧan «Terminologiianyŋ özektı mäselelerı» atty respublikalyq ädıstemelık seminar öttı. Şarany QR Mädeniet jäne sport ministrlıgınıŋ Tıl saiasaty komitetı Ş.Şaiahmetov atyndaǧy «Tıl-Qazyna» ūlttyq ǧylymi-praktikalyq ortalyǧymen bırlesıp ūiymdastyrdy.

Tıl saiasaty komitetınıŋ töraǧasy Quat Boraştyŋ aituynşa, osy salaǧa qatysty «Termincom.rz» saity jūmys ıstep tūr. Būǧan qosa, qazırgı taŋda elektrondyq alaŋnyŋ jobasy daiyndalyp jatyr. Būl tūŋǧyş ret jasalynǧan alaŋda sūraq-jauap formatynda onlain jäne oflain konferensiialar ötetın bolady. Mūnda būl saladaǧy ozyq memleketterdıŋ ülgılerı qoldanylady. «Qazır qazaq tılı älıpbiın latyn grafikasyna köşıru barysynda terminjasamnyŋ qaǧidattary naqtylanuy tiıs. Aldymyzda tiıstı emle, erejelerdı bekıtkennen keiın terminderdı jaŋa älıpbige säikes­tenderu, soǧan beiımdeu mäselelerı tūr» dedı Q.Boraş.
Filologiia ǧylymdarynyŋ doktory Şerubai Qūrmanbaiūly qazaq terminologiiasynyŋ tarihyn tarqatty. Onyŋ basy Ahmet Baitūrsynūly bastaǧan Alaş qairatkerlerınde jatqanyn aitqan ol alaştyqtar terminderdı jasap qana qoimai, olardyŋ qoldanysqa enuıne ülken yqpalyn tigızgenın jetkızdı.
«Alaş ziialylarynyŋ eŋbegınen keiın ūlttyq termin jasaudy jolǧa qoidyq dep aituǧa bolar edı. Alaida Keŋes Odaǧy qūramyna kırgennen keiın bızge jaŋa tıl saiasaty kelıp, jaŋa prinsipter qoiyldy. Osydan bastap terminologiia ūlttyq negızde emes, orys tılınıŋ ülgısınde jasaldy. Sonyŋ saldarynan ötken ǧasyrdyŋ otyzynşy jyldarynan Alaş ziialylary ūlttyq terminologiiaǧa salǧan soqpaq müldem toqtady. Eluınşı-alpysynşy jyldary terminjasamnyŋ mäselesı qaita köterıldı. Mūny Alaş qairatkerlerınıŋ soŋǧy jūrnaǧy Mūhtar Äuezov köterdı. Sol kezde Isläm Jarylǧapov, Äben Satybaldiev, Mūzafar Älımbaev, Balǧabek Qydyr­bekūly, Rahmanqūl Berdıbai siiaqty sausaqpen sanarlyq adamdar Keŋes Odaǧy belgılep bergen terminologiia­ny qolǧa aldy. Isläm Jarylǧapov – bızdıŋ ūǧymymyzda şeber audarmaşy. Ol 60-qa juyq şyǧarmany audardy. Onyŋ audarǧan «Kösemnıŋ asyl beinesı» kıtabyn aşyp, oqyǧanymyzda bügıngı terminologiianyŋ prinsipterı, söz qoldanysy, tıl mädenietı jaǧynan tamaşa eŋbektı taptyq» dedı Ş.Qūrmanbaiūly.
Zaŋ şyǧaru institutynyŋ jetekşı ǧylymi qyzmetkerı, jazuşy Mädi Aiymbetov «Zaŋ terminderın latyn grafikasymen jazudyŋ keibır mäselelerı» taqyrybynda baiandama jasady. Şaraǧa qatysqan özge adamdar da taqyryp boiynşa baiandamalar jasap, oilaryn jetkızdı.




Taǧyda

Ūqsas jaŋalyqtar

Pıkır üsteu

Back to top button