Qazaqstan Respublikasyndaǧy Adam qūqyqtary jönındegı uäkıldıŋ Astana qalasy boiynşa ökılı Baian Jalmaǧanbetova Eŋbek mobildılıgı ortalyǧynda elorda tūrǧyndarymen kezdesıp, mümkındıgı şekteulı bala tärbielep otyrǧan analardyŋ atauly äleumettık kömek aluda kezdesetın kedergılerımen jäne basqa da tüitkıldı mäselelerımen tanysty.
Memleket basşysynyŋ tapsyrmasyna orai azamattardyŋ barlyq syndarly saualdaryna jedel ärı tiımdı jauap beretın «Halyq ünıne qūlaq asatyn memleket» tūjyrymdamasy negızınde bilık pen qoǧam arasyndaǧy bailanys mehanizmderın jetıldıru maqsatynda ūiymdastyrylǧan ıs-şaraǧa QR Adam qūqyqtary jönındegı Ūlttyq ortalyǧynyŋ bas inspektory Gülnara Janbekova, Eŋbek mobildılıgı ortalyǧynyŋ zaŋgerı Dastan Käkımjanov, «Mansap» ortalyǧynyŋ atauly äleumettık kömek boiynşa mamany Güljan Särsenbaeva, elordanyŋ Almaty, Baiqoŋyr, Esıl, Nūra jäne Saryarqa audandarynyŋ jūmysqa ornalastyru bölımınıŋ jetekşılerı men ükımettık emes ūiymdar ökılderı qatysty.
– Osy qyzmetke taǧaiyndalǧanyma bır aidai uaqyt boldy. Qazır eŋbek ūjymdarymen kezdesıp, qūqyqtyq marafon ötkızıp jürmın. Bılım basqarmasynyŋ ökılderımen, zeinetkerlermen, qarapaiym tūrǧyndarmen kezdestım. Onda aitylǧan jeke mäselelerdı qarastyryp, tiıstı qūzyrly organdarǧa jıberemın. Barlyq mäseleler boiynşa on bes kün ışınde şeşım qabyldauǧa tyrysamyz. Bız qazır Jeŋıs daŋǧyly, 15 mekenjaida ornalastyq. Şeşımı qiyn özge de mäseleler boiynşa osy jerge kelıp, ötınış qaldyruǧa bolady. Mümkındıgınşe ärqaisyŋyzǧa kömektesuge äzırmız. Jalpy, mūndai kezdesuler halyqqa jaqyn bolyp, olarǧa qūqyqtyq tüsındıru jūmystaryn jürgızu üşın qajet, – dedı Baian Ömırzaqqyzy.
Kezdesuge kelgen tūrǧyndar invataksi, mügedek jandardyŋ tūrǧyn üi ala almauy, atauly äleumettık kömek syndy äleumettık mäselelerdı köterdı. Sondai-aq tūrǧylyqty jerı boiynşa bırqatar ūsynystaryn ortaǧa saldy.
Astanalyq tört balanyŋ anasy Aqbota Esentūrly tūrǧylyqty mekenjai boiynşa tırkeu mäselesınen qiyndyq körıp jürgenın, belgılı mölşerde aqşa tölep uaqytşa tırkeuge tūrǧanymen, jekemenşık üi ielerınıŋ ony eskertpesten tırkeuden şyǧaryp tastaitynyn, saldarynan densaulyǧyna bailanysty kvota ala almai otyrǧanyn alǧa tartty.
– Kenje qyzym sal auruymen auyrady. Mügedek balany aiaqqa tūrǧyzamyn dep jürıp, densaulyǧym syr berdı. Ekı büirektıŋ qyzmetı būzylǧan, auruhanaǧa jiı tüsıp qalatyn boldym. Astanaǧa osydan on jyl būryn oŋtüstık öŋırden köşıp kelgenbız. Sodan berı öz üiımız bolmaǧandyqtan, ärkımnıŋ bosaǧasynda, päter jaldap kelemız. Osy uaqytqa deiın ärkımge 20 myŋ tölep, uaqytşa tırkeuge tūryp keldık. Üi iesı kelıspegendıkten, käsıpkermen kelısımşart jasasamyz. Alaida jeke käsıpkerler auyzşa kelısımdı būzyp, bır jylǧa jetkızbei, özımızge eskertpesten tırkeuden şyǧaryp tastaidy. Bır jyl būryn üidıŋ kezegıne tırkelgenbız. Tırkeuden ünemı şyǧyp qalu üidıŋ kezegıne äser etedı. Bügınde ne öz densaulyǧyma qararymdy, ne qyzymdy aiaqqa tūrǧyzudy bılmei, qinalyp kettım. Tırkelu mäselesı – elordadaǧy özektı mäselenıŋ bırı. Propiskam bolmaǧandyqtan, kvota ala almai otyrmyn. Osy mäselenı qalai şeşuge bolady? Tūrǧylyqty jerı boiynşa uaqytşa tırkeuge qoiatyn ortalyqtar joq pa? Özım jūmysqa şyǧa almaimyn, joldasym jalǧyz jūmys ısteidı. Qyzymnyŋ mügedektıgıne berıletın järdemaqy men ony kütuıme bailanysty alatyn järdemaqyny qosqanda otbasylyq tabysymyz 1800 teŋgege asqandyqtan, atauly äleumettık kömek ala almai otyrmyz. Ne ısteuım kerek, qandai keŋes beresızder? – dedı Aqbota Esentūrly.
Mamandardyŋ mälımdeuınşe, bügıngı künı elordada uaqytşa tırkeuge qoiatyn ortalyq joq. Zaŋger Dastan Käkımjanov qoldanystaǧy zaŋǧa engızıletın özgerıster boiynşa üi jaldap otyrǧan jeke käsıpkerler köleŋkelı biznesten şyǧyp, resmi käsıppen ainalysatynyn, sol kezde būl mäseleler retteletının, būl özgerıs biyl öz küşıne enuı mümkın ekenın eskerttı. Al atauly äleumettık kömek boiynşa maman Güljan Särsenbaeva qoldanystaǧy zaŋǧa säikes atauly äleumettık kömek otbasylyq tabys şektı mölşerden aspaǧan jaǧdaida ǧana taǧaiyndalatynyn jetkızdı.
Odan ärı söz alǧan üş balanyŋ anasy Zarina Quandyqqyzy ekı balasynyŋ mümkındıgı şekteulı ekenın, joldasy tastap ketkenın, autist balalarmen avtobusta jürudıŋ oŋai emestıgın, invataksi qyzmetıne jügınudıŋ mümkın bolmai tūrǧanyn aitsa, Saodat Abulova tegın emes, ipotekaǧa az paiyzben tūrǧyn üi ala almai jürgenın jäne segız balanyŋ anasy Aqjan Aqşabekova atauly äleumettık kömek aludaǧy qiyndyqtarǧa toqtaldy. Atalǧan mäselelerge qatysty ükımettık emes ūiymdar ökılderı de öz pıkırlerın bıldırdı.
«Baqyt syila» qoǧamdyq qorynyŋ töraiymy Peruaş Äbdıkärımovanyŋ aituynşa, bügıngı taŋda mümkındıgı şekteulı bala tärbielep otyrǧan analardyŋ basynda problema köp. Olardyŋ köpşılıgı atauly äleumettık kömek alaiyn dese, mügedektıkke bailanysty berıletın järdemaqysy şektı mölşerden asyp ketedı de, ony da ala almaidy, al memleketten üi alaiyn dese, tölem qabıletı joq bolyp şyǧa keletının aitqan ol dauly mäselenı şeşu üşın zaŋ şyǧaruǧa bılımdı, bılıktı, täjıribesı mol ekspertter qatyssa degen oiyn ortaǧa saldy.
– Memleket mügedekterdıŋ qūqyqtary turaly konvensiia normalaryn ıske asyru boiynşa ülken jüielı jūmys jürgızude. Parlament jyl saiyn deputattardyŋ qatysuymen mügedektıgı bar adamdardyŋ ömır süru sapasyn jaqsartuǧa baǧyttalǧan zaŋdar qabyldauda. İnkliuziia sapasyn baqylau jäne jalpy mügedek adamdardyŋ ömır süru sapasyn jaqsartu maqsatynda bilık būqaraǧa barynşa jaqyn boluy üşın osyndai kezdesuler ūiymdastyrylady. Būl mäseleler tek Astanada ǧana emes, barlyq öŋırge tän, kezdesude köterılgen aryz-şaǧymdar men ūsynystar qūzyrly oryndarǧa jetkızılıp, talqylanatyn bolady, – dedı Baian Jalmaǧanbetova.
Kezdesu soŋynda qatysuşylar osyndai aşyq pıkır almasular toqsan saiyn ūiymdastyrylyp, oǧan ministrlık ökılderı men qalalyq mäslihat deputattary qatyssa degen ortaq tūjyrymǧa keldı.
