Ūlttyq Keŋes qūrylyp, ırgetasy qalanyp, ömırge jol tartty. Qūramynda halqynyŋ qamyn jegen atpal azamattar da barşylyq. Ärine, atalmyş Keŋestıŋ bolaşaǧyna qazaqstandyqtar zor ümıtpen qaraidy. Elımızdıŋ tüitkıldı mäselelerı ülken mınberden aitylyp qana qoimai, şynaiy jüzege assa igı. Keŋes-ūlttyŋ müddesın qorǧaityn halyq ünı bola ala ma? Tūjyrymy aiqyn, tūǧyry biık Keŋes ekenın däleldei me? Zor maqsat, auyr jüktı köterıp, halyqtyŋ senımın aqtaidy ma degen saualdar tuyndauda jūrtşylyq arasynda. Osy oraida «Astana aqşamy» gazetı de qalyŋ oqyrmanmen dialog alaŋyn aşpaqşy. Kökeide jürgen özektı mäselelerdı, Keŋestıŋ kün tärtıbıne şyǧarylsa degen taqyryptardy bız arqyly bölıse alasyz. Tolǧamdy da tolǧaqty pıkırlerıŋızdı kütemız. «Kelısıp pışken ton kelte bolmas» degen qaǧidany alǧa tartyp otyrǧan jaiymyz bar. Endıgı kezek özderıŋızde qadırmendı oqyrman! Pıkırlerıŋızdı myna mekenjaiǧa astana.acqsham@gmail.com joldaularyŋyzǧa bolady.
Üstımızdegı jyly elımızde merzımınen būryn Prezidenttık sailau ötıp, onda aiqyn basymdyqpen top jaryp şyqqan Qasym-Jomart Toqaev Bilık pen qoǧam arasyndaǧy dialogty qalpyna keltıru üşın Ūlttyq qoǧamdyq senım keŋesın qūru turaly şeşım qabyldaǧanyn jalpaq jūrtqa mälımdedı. Keŋestıŋ qūramynda qoǧamnyŋ barlyq ökılderı, onyŋ ışınde jastar da bolatynyn tılge tiek ettı.
Mıne, sol Ūlttyq qoǧamdyq senım keŋesı qūryldy. Prezidenttıŋ arnaiy Jarlyǧy şyqty. Keŋes qūramy da bekıtıldı. Endı qalyŋ oqyrmanǧa tüsınıktı bolu üşın keŋestıŋ negızgı mındetterın qysqaşa kestelep öteiık. Jalpy, keŋes qūramy tūjyrymdamalardyŋ, memlekettık baǧdarlamalardyŋ jäne normativtık-qūqyqtyq aktılerdıŋ jobalaryna qoǧamdyq saraptama jürgızedı. Sondai-aq jūrtşylyqtyŋ jäne azamattyq qoǧamnyŋ pıkırın eskere otyryp, maŋyzdy strategiialyq problemalardy qaraidy. Äleumettıŋ, saiasi partiialardyŋ, ükımettık emes sektordyŋ jäne memlekettık organdardyŋ ökılderı arasynda syndarly dialogty qamtamasyz etıp, özınıŋ qūzyretı şegınde Qazaqstan Respublikasynyŋ zaŋnamasyna qaişy kelmeitın özge de qyzmetterdı jüzege asyrady.
Saralap otyrsaq, bırtalai jauapty ärı maŋyzdy da auqymdy ısterdıŋ jüzege asuyna mūryndyq bolmaq eken. Al endı jaŋadan qūrylǧan Keŋesımız kelelı jiyn ötkızıp, eŋselı eldıktıŋ belgısı bola ala ma, älde «Su suǧa sıŋdı, şu şuǧa sıŋdı» dep, ädettegıdei äp-ädemı bastalǧan ısımız, alǧa qoiǧan maqsatymyzdyŋ soŋy siyrqūiymşaqtanyp kete me? Qazırgı taŋda halyqtyŋ äleumettık jaǧdaiy şatqaiaqtap, jūmyssyzdyq, qymbatşylyq aiaqtan şalyp, baǧanyŋ şaryqtauy eŋsenı kötertpei jatqanda «Kültöbenıŋ basynda künde keŋes» kebın kiıp qalmaimyz ba? Keŋes müşelerı eldıŋ mūŋyn, talap-tılegın bilıkke jetkızıp, jüzege asyra ala ma?
İä, kökeidı tūmşalaǧan sūraqtar köp. Qoǧamda ärtürlı pıkırler aityluda. Alyp-qaşty, syŋarjaq äŋgımeler de jetkılıktı. Alaida endı-endı ǧana ömırge kelgen Ūlttyq keŋeske syn aituǧa asyqpaǧanymyz da jön şyǧar. Būl oraida Ūlttyq qoǧamdyq senım keŋesınıŋ qūramyna kırgen saiasattanuşy Erlan Saiyrov ūiymnyŋ qyzmetı qoǧam men bilık üşın kürdelı kezeŋde bastalǧanyn tılge tiek etıp: «Halyq özgerısterdı talap etude. Demek, Ūlttyq keŋestıŋ jūmysy aşyqtyqpen, jaŋaşyldyqpen erekşelenetın jäne eldıŋ barlyq qoǧamdyq küşterımen bailanys ornatqan alaŋ retınde sipattaluy tiıs» dep tūjyrymdaidy. Sonymen qatar E.Saiyrov saiasi prosesterdıŋ geografiiasyn da keŋeitudıŋ maŋyzdylyǧyna toqtalyp, elımızdıŋ özge de aimaqtarynda osyndai keŋes qūruǧa ūsynys tastady. Al saiasattanuşy Daniiar Äşımbaev: «Bilık tyŋdauǧa daiyn. Sondyqtan Ūlttyq keŋestıŋ qūryluy saiasi reformalarǧa da, bilık pen qoǧam dialogyn damytuǧa da, qabyldanatyn şeşımderdıŋ sapasyn arttyruǧa da jaqsy mümkındık bola alady. Keŋestegı şeşımder ūnamasa synaityn bolamyn. Degenmen, bastap köru kerek» degen toqtamǧa kelgen.
Negızı, ūlttyq keŋestıŋ qūryluyna köŋılı tolmaityn azamattar da bar. Mäselen, Mūhtar Anarbekūly özınıŋ feisbuk paraqşasynda: «Memlekettık tıl tūǧyryna qonbaiynşa, eşteŋe de özgermeidı. Qazırgı uaqytta Qazaqstan paralleldı ekı älemde ömır sürude. Memlekettık organdar orysşa söileidı. Al halyq qazaqşa söileidı. Osy mäsele jūrtty tolǧandyryp otyr. Parlamentte şyn mänındegı halyq qalaulylary otyruy kerek» dep oi tüiındese, Qazybek İsa «Ūlttyq keŋes – ūlttyŋ ünı boluy tiıs. Keşelı berı türlı pıkırler aitylyp jatyr. Küdıktenuşılerdı de tüsınuge bolady. Öitkenı būǧan deiın talai keŋester men komissiialar qūryldy. Köbısı el köŋılınen şyqqan joq, ökınışke qarai… Bıraq, būl jolǧa Ūlttyq keŋestıŋ orny bölek bolu tiıstıgıne köŋıl audaru kerek» deidı.
İä, qoǧamymyzda şeşuın tappai tūrǧan aluan türlı mäsele bar. Al endı osy keŋes dialog üşın tiımdı alaŋ bolyp, qazaqstandyq qoǧamdy demokratiialyq damudyŋ daŋǧyl jolyna jetelese eken deimız. Örkeniettı türde mämıle jasap, qoǧamda oŋ özgerıster jasasa, qūba-qūp. Ūlttyq keŋestıŋ aiaq alysyn, baǧyt-baǧdaryn jiyrmasynşy tamyzda ötetın alǧaşqy jiyny körsetedı.
Beibıt OSPAN
