Bügıngı taŋda Qazaqstan – älem boiynşa janarmai baǧasy eŋ tömen elderdıŋ alǧaşqy ondyǧyna kıredı. Onyŋ üstıne būrynǧy önım körsetkışı joǧarylap, ışkı naryqta özımızdı janarmaimen tolyq qamtamasyz etuge mümkındık aldyq. QR Ūlttyq ekonomika ministrlıgınıŋ Statistika komitetınıŋ mälımetıne qaraǧanda, aǧymdaǧy jyldyŋ 5 aiynyŋ qorytyndysy boiynşa, janarmai kölemı 13,8% ösıp, jyldyŋ basynan bastap otandyq Ai-92 jäne Ai-95 benzinınıŋ profisitı paida bolǧan. Iаǧni osy markaly benzindı öndıru ışkı tūtynudan 20-30% artyq. Osyǧan orai, bügıngı taŋda respublika boiynşa Aİ-92 benzinıne bölşek sauda baǧasy bır jyl ışınde 6,9 paiyz tömendegen.
Aİ-95/96 baǧasy da 3,8 %-ǧa tömendegen, bır litrı üşın 168,6 teŋge boldy. Al Aİ-98 qūny – jylyna 3,4 %-ǧa tömendep, bır litrı üşın 185,9 teŋgenı qūrap otyr. Işkı naryqtaǧy avtobenzin profisitı jyldyŋ basynan bastap mūnai öŋdeu zauyttarynyŋ tolyp ketuıne alyp keldı delıngen mälımette. Aldaǧy uaqytta Euraziialyq ekonomikalyq odaqtyŋ kedendık aumaǧynan tysqary jerlerge benzin eksporty aşylyp, Aİ-92 benzinın 60-70 myŋ tonna kölemınde, al Ai-95 benzinın 10-15 myŋ tonna kölemınde eksporttau kütılude. Qazırden bastap qazaqstandyq benzindı jetkızu üşın şeteldık kontragenttermen şarttar jasalyp jatyr, būǧan qarap köp ūzamai elde benzin baǧasynyŋ ösuıne äkelıp soǧatyn-soqpaityny turaly boljau qiyn. Ekonomikalyq sarapşy, tehnika ǧylymdarynyŋ doktory Toqtamys Meŋdebaev qazırgı kezde bızdıŋ janarmai qoimalarynyŋ tolyq, qory mol ekenın, onyŋ ışınde Reseiden būryn äkelıngen janarmai da bolǧandyqtan, janarmaiǧa sūranys azaiǧanyn, osynyŋ nätijesınde benzin baǧasy tömendegenın aitady. Ekonomistıŋ aituynşa, janarmaidy Özbekstan, Täjıkstan, Auǧanstanǧa eksporttau elımızdıŋ ışkı naryǧyndaǧy janar-jaǧarmaidyŋ baǧasyna kerı äser etuı mümkın.
Juyrda Picodi.com agenttıgı älemnıŋ 115 elınıŋ ortaşa ailyǧyna qanşa litr benzin satyp aluǧa bolatyny turaly qyzyqty mälımet jariialady. Mälımetke qaraǧanda, elımızdegı ortaşa ailyqqa 825 litr janarmai satyp aluǧa bolady eken. Belarussiiada ortaşa ailyqqa 528 litr janarmai kelse, Armeniia men Qyrǧyzstanda būl 335 pen 305 litr şamasynda. Katarda, Kuveitte jäne BAÄ-de ortaşa jalaqyǧa 4,9 myŋnan 6,5 myŋ litrge deiın janarmai keledı eken. Elımızdıŋ qalalaryna qatysty aitsaq, Aİ-92 markaly benzinnıŋ eŋ joǧary baǧasy Aqtauda (bır litrı 153 teŋge) jäne Nūr-Sūltanda (bır litrıne 152 teŋge), Almatyda Aİ-92 (bır litrı 145 teŋge), eŋ arzan janarmai Oralda. Arnaiy alynǧan mälımetke qaraǧanda, qalada Aİ-92 markaly janarmaidy 139-144 teŋgeden, Aİ-95 markasyn 159-160 teŋgeden satyp jatyr eken. Reseidıŋ bes oblysymen şektesetın Oralǧa, äsırese, samaralyqtar aptasyna bırneşe ret kelıp, avtokölık bagın toltyryp äketıp jatatyn körınedı. Öitkenı reseimen salystyrǧanda Oraldaǧy janarmai baǧasy olar üşın şamamen ekı esedei arzan, aitalyq, öz elderınde litrın 50 rubl alsa, Qazaqstanda būl 25 rublge şyǧady. 
Reseidıŋ ūlttyq energetika qauıpsızdıgı qory jetekşı sarapşysy İgor Iýşkov reseilık aqparat qūraldaryna bergen sūhbatynda ekı eldegı baǧa aiyrmaşylyǧyn saraptai kele: «Qazaqstanda benzinnıŋ özındık qūnyndaǧy salyqtardyŋ ülesı az. Reseide bır litr benzindegı memlekettık alymdardyŋ ülesı 70-80% şamasynda. Qazaqstanda būl körsetkış tömen. Oǧan qosa, Qazaqstan bızdegıdei aksizdı kötermedı. Ekınşıden, Qazaqstan jaqynda MÖZ jaŋǧyrtudy aiaqtap, mūnai önımderın öndırudı ūlǧaitty, osydan kelıp baǧa aiyrmaşylyǧy paida boldy» degen.
Jadyra ŞAMŪRATOVA
