Kämeletke jasy tolmaǧandar ısı jönındegı polisiia inspektory turaly äŋgıme örbıtpes būryn äuelı olardyŋ kündelıktı qarbalas jūmystarymen tanystyq. Bız söz etkelı otyrǧan elordanyŋ Saryarqa audanynda belgılı bır bılım ūiasyna bekıtılgen elu üş mektep inspektory bar eken. Olar negızınen jūmystaryn qaladaǧy qūqyq būzuşylyqtyŋ aldyn aluǧa, «qiyn» balalardy anyqtap, olarmen jüielı türde jūmys jürgızuge baǧyttaidy. Älı oŋy men solyn tanyp ülgermei jatyp, polisiianyŋ aldyn bırneşe ret körgen jasöspırımderdıŋ ata-analarymen tyǧyz qarym-qatynas ornatudy közdeidı. Ärine, mūnyŋ barlyǧy oŋai şarua emes.
Jasyratyny joq, tüngı kezbelık – balalar men jasöspırımderdı qylmys älemıne aparatyn töte jol. Olai deitınımız, keiıngı kezde osyndai jetkınşekterdıŋ qatysuymen bolatyn terıs äreketter elımızde köbeimese, azaimai otyr. Onyŋ qaitkende de aldyn alu kerek. Osy baǧytta Saryarqa audanynyŋ iuvenaldy polisiia bölımı josparly ıs-şaralardy jüzege asyryp keledı.
Mäselen, 2017 jylǧy 20-23 şılde aralyǧynda audandyq ışkı ıster basqarmasy jergılıktı polisiia qyzmetınıŋ iuvenaldy polisiia bölımı jūmys josparyna säikes qūqyq būzuşylyqtyŋ aldyn alu, sondai-aq, qaladaǧy oiyn-sauyq oryndaryna kämeletke jasy tolmaǧandardyŋ zaŋdy ökılınsız baruyn boldyrmau maqsatynda josparly reid jürgızdı.
JAQ IýPB qyzmetkerlerı jasöspırımderge köşede jüruge tyiym salynǧan 23.00 men taŋǧy 06.00 aralyǧynda on oiyn-sauyq orny men oiyn klubyn aralap şyqty. Iývenaldy polisiia bölımınıŋ uchaskelık inspektory, polisiia maiory D.Ämırova men iuvenaldy polisiia bölımınıŋ uchaskelık inspektory, polisiia leitenanty B.Ömırovanyŋ būl kündelıktı daǧdyly jūmysy bolsa da är reidke olar aldyn ala daiyndalady eken. Būl joly jūmysty Saryarqa daŋǧyly №11 üide ornalasqan «SKYNET» oiyn klubynan bastaudy jön körıptı. Bırden közge būryşta ekrandaǧy oiyn qyzyǧyna aiyryqşa berılıp, janyna kelgen adamdy eleŋ qylmaǧan jasöspırım tüstı.
Oiyn klubynyŋ äkımşısı Baqytbek Mämbetov balanyŋ jaŋa ǧana kelgenın aityp aqtalyp jatyr.
– Aty-jönıŋdı aita ǧoi, – dep äŋgımege tartty inspektor.
– Atym – Dias, familiiam – Pırnazar, Şymkent qalasynan osynda äpkemnıŋ üiıne qydyryp kelgenmın.
– Uaqyttyŋ qanşa bolǧanyn bılesıŋ be? Tünde balalarǧa köşede jalǧyz jüruge, oiyn klubyna keluge bolmaidy. Sen ony bılesıŋ be?
Bala basyn tömen salyp, ün qatqan joq.
QR Äkımşılık qūqyq būzuşylyq turaly kodekstıŋ 132-baby boiynşa hattama toltyrylyp, 2000 jyly tuǧan Şymkent qalasynyŋ tūrǧyny Pırnazar Dias Qanatūly Ä.Moldaǧūlova köşesındegı kämelettık jasqa tolmaǧandardyŋ uaqytşa beiımdeu ortalyǧyna jetkızıldı. Al oiyn klubynyŋ äkımşısı Baqytbek Mämbetovke qatysty da QR Äkımşılık qūqyq būzuşylyq turaly kodekstıŋ 132-baby 1-tarmaǧy boiynşa hattama toltyrylyp, jetkınşektı tüngı uaqytta oiyn klubyna kırgızgenı üşın qataŋ eskertu jasaldy.
Osy künı kämeletke jasy tolmaǧandar jönındegı uchaskelık inspektorlar QR ÄQBtQ 142-baby 2-tarmaǧy boiynşa 31 hattama toltyrdy. Al 23 şılde küngı reid kezınde iuvenaldy polisiia bölımınıŋ uchaskelık inspektory, polisiia leitenanty A.Qaiypbekov I.Esenberlin köşesı boiynan tüngı 23.45-te jalǧyz jürgen 2009 jylǧy Safar Berdıbektı toqtatty. 2-synyp oquşysy Astanaǧa Oŋtüstık Qazaqstan oblysynan kelıptı. Anyqtai kelgende, bala I.Esenberlin köşesındegı 12-üidıŋ 12-päterınde anasymen bırge uaqytşa tūratyn bolyp şyqty. Balanyŋ anasy uaqytşa jūmys ıstemeitın Ordabekova Janarǧa qatysty da äkımşılık hattama toltyryldy.
Sondai-aq, reid barysynda taǧy alty balanyŋ üiınen bezıp, öz betterınşe köşe kezıp jürgenderı anyqtalyp, jasöspırımderdı beiımdeu ortalyǧyna jıberıldı. Kämelettık jasqa tolmai jatyp köşe kezıp, qaŋǧybastylyqqa salynǧan balasy üşın ata-anasy jauapty. Mūndai oqiǧalar negızınen bala tärbiesıne köŋıl bölmeitın otbasynda köbırek kezdesedı. Reid barysynda ıs-şaraǧa qatysqandar tarapynan kämeletke tolmaǧandarǧa tüngı uaqytta tūrǧyn üi-jaidan tys jerlerde äke-şeşelerınıŋ qadaǧalauynsyz nemese zaŋdy ökıldersız jüruge tyiym salynǧandyǧy eskertıldı. Osylaişa, tüngı reidke şyqqan tärtıp saqşylary qaŋǧybastylyqqa beiım kämelettık jasqa tolmaǧandardy uaqytynda anyqtap, jügensız jürgenderdı jönge saldy.
***
Sondai-aq, qaladaǧy kriminogendık jaǧdaidy sauyqtyru, qylmystyŋ aldyn alu maqsatynda 24-26 şılde künderı qalanyŋ şet jaǧynda «Auyl şetı» şūǧyl aldyn alu ıs-şarasy ötkızıldı. Reid barysynda Jergılıktı polisiia qyzmetkerlerı QR ÄQBtK 440- baby 1 jäne 2-tarmaqtary boiynşa 16 hattama toltyryp, kriminaldy polisiia qyzmetkerlerı «ızın suytpai» bırqatar ūrlyqty da aşa bıldı.
Sonymen qatar, Saryarqa audanynyŋ iuvenaldy polisiia bölımı inspektorlary qamqorlyǧynda 15 jasar jasöspırım qyzy bar ünemı maskünemdıkpen ainalysatyn D. esımdı 25 jasar kelınşektı anyqtady. Araqqa sylqiia toiyp alǧan äiel qoiylǧan saualdarǧa jöndep jauap bere almai, sol boida maskünemder esebıne alyndy. Reid kezınde tünde köşe kezıp jürgen tört jasöspırım anyqtalyp, olardyŋ ata-analaryna qatysty äkımşılık hattama toltyryldy. Tūraqty meken jaiy joq adamdar bas qosyp, ünemı alkogoldı ışımdıkter ışetın üide adamgerşılıkke jat ıstermen ainalysyp kelgen bırneşe adam uaqytşa beiımdeu ortalyǧyna jıberıldı.
Taŋatar TÖLEUǦALİEV
