«Qazaqstan – älemdegı eŋ jas memlekettıŋ bırı. Azamattarymyzdyŋ ortaşa jasy – 32 jas. Tūrǧyndardyŋ üşten bırı – jastar» ekenın Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev biylǧy Joldauynda atap ötken edı. Jastar saiasatyn jaŋǧyrtu – elımızde jüzege asyp jatqan saiasi reformanyŋ negızgı baǧytynyŋ bırı. Būl bastama köpşılık qoldauyna ie bolyp otyr. Öitkenı bolaşaqqa alaŋdaityn ärbır sanaly adam jastar saiasatyna beijai qaramauy kerek. Osy oraida 14 pen 35 jas aralyǧyndaǧy azamattardyŋ äleumettenuı jäne ruhani, mädeni, bılım beru, käsıbi jäne fizikalyq tūrǧydan tolyqqandy damuy üşın barlyq qajettı jaǧdaidy jasau maŋyzdy röl atqarady.
Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev VIII sailanǧan Parlamenttıŋ bırınşı sessiiasynyŋ aşyluynda söilegen sözınde belsendı jastardyŋ memlekettık qyzmetke keluın erekşe ataǧan edı.
«Elımızdıŋ jastary ärdaiym menıŋ airyqşa nazarymda ekenı barşaǧa mälım. Men bilıkke oiy ozyq, bılımdı jastar keluı kerek dep ünemı aitamyn. Öskeleŋ ūrpaqty el ısıne baulu – öte maŋyzdy mäsele. Olar qoǧamǧa jaŋa qūndylyqtar äkeluge tiıs. Sailau kezınde jas kandidattar bırıgıp, öz tobyn qūrǧany belgılı. Osy odaqtyŋ belsendı müşelerı Parlamentke jäne mäslihattarǧa öttı. Osylaişa, ökıldı bilık tarmaǧyna saiasatkerlerdıŋ jaŋa buyny kelıp jatyr. Jastar mūny elımızdı damytuǧa berılgen bıregei mümkındık dep baǧalauy qajet» dedı Prezident.
Jūmyssyz jastar azaiyp keledı
Respublika boiynşa jastar qalasyna ainalǧan qalanyŋ bırı – Astana. Bügınde elordada 440 myŋnan astam jas tūrady. Qolǧa alynǧan är bastamada olardyŋ tabys deŋgeiın köteru, nesie berudıŋ kezeŋdık jüiesın engızu, ıskerlık belsendılıgın arttyru, tūrǧyn jaiy men bılım alu mümkındıgın keŋeitu – maŋyzdy mındettıŋ bırı. Bas qala jastary üşın būl mındetterdı qalalyq Jastar saiasaty mäselelerı basqarmasy «Astana jastary» jastar resurstyq ortalyǧymen bırlesıp oryndap, memlekettık jastar saiasatyn tıkelei jüzege asyrady. Basqarma 14 pen 35 jas aralyǧyndaǧy azamattardyŋ jūmysqa tūruyna, sifrlyq sauatyn arttyruǧa, innovasiialyq jäne käsıpkerlık qyzmetın jandandyruǧa järdemdesedı. Būǧan qosa, jastardyŋ müddelerı men qajettılıkterı negızınde türlı joba men baǧdarlama qolǧa alyndy. Qoǧamnyŋ kökeikestı mäselesıne ainalǧan jastardyŋ jūmyssyzdyǧy ärtürlı joba aiasynda jüielenıp keledı.
Astana qalasy Statistika departamentınıŋ deregınşe, eŋbekke qabılettı jastar sany – 298 myŋ, onyŋ ışınde jūmys ısteitınder – 286 myŋ, jūmyssyzdar – 12 myŋ. Būl turaly qalalyq kommunikasiialar qyzmetınde ötken brifingte Jastar saiasaty mäselelerı basqarmasynyŋ basşysy Qairat Qambarov mälım ettı. Basqarma basşysynyŋ aituynşa, jastardyŋ jūmyssyzdyq deŋgeiı byltyrǧy kezeŋmen salystyrǧanda 0,6 paiyzǧa tömendegen. Jastardy jūmyspen qamtu boiynşa äkımdıkpen bırneşe baǧdarlama jüzege asyp jatyr. Onyŋ ışınde «Jastar praktikasy», «Alǧaşqy jūmys orny», «Ūrpaqtar kelısımşarty» jäne t. b. bar.
Astana qalasy Statistika departamentınıŋ deregınşe, eŋbekke qabılettı jastar sany – 298 myŋ, onyŋ ışınde jūmys ısteitınder – 286 myŋ, jūmyssyzdar – 12 myŋ
Universitet ne kolledj bıtırgennen keiın jūmys orny qandai da bır täjıribe sūraidy. Mäselen, «Jastar täjıribesı» baǧdarlamasy arqyly jūmysqa ornalasyp, qolǧa 100 myŋ teŋge kölemınde jalaqy aluǧa bolady. Täjıribeŋız jüredı, sondai-aq, belsendı bolyp, özıŋızdı körsetseŋız, sol jerde qalu mümkındıgı de bar. «Jastar praktikasy» 6 aidan 12 aiǧa deiın jäne «Alǧaşqy jūmys orny» 12-den 18 aiǧa deiın ūzartyldy. Käsıp aşyp, ısın örge domalatamyn deitınder üşın eŋbek mobildılıgı ortalyǧymen bırlesıp basqarma tarapynan jas käsıpkerlerdı qoldau jäne oqytu jūmysy jürgızıledı. Mysaly, qazırgı taŋda jaŋa biznes-ideialardy jüzege asyruǧa grant bölınıp, şaǧyn nesie berıledı.
Jastarǧa arnalǧan bos oryndar järmeŋkesı toqsan saiyn ötıp keledı. Osy uaqytqa deiın olar Jastar saraiynda L.Gumilev atyndaǧy EŪU-da jäne Esıl universitetınde öttı. Kezektı järmeŋke qazannyŋ 24-ıne josparlanǧan. Jastardyŋ jūmyssyzdyǧyn tömendetude äsırese eŋbek etuge ne oquǧa qūlqy joq NEET sanatyndaǧy jastarmen jüielı jūmys qajet. Olardyŋ sanyn meilınşe azaitu maqsatynda bırqatar ıs-şara qabyldandy. NEET jastarynyŋ ülesı II toqsan qorytyndysy boiynşa 6,1 paiyz nemese 25 myŋ adamdy qūrady. Būl sanattaǧy jastardy äleumettendıru maqsatynda «Jas jıger» jobasy ūiymdastyrylady.
Tegın kömek beredı
Astananyŋ 4 audanynda jastarǧa qyzmet körsetu ortalyqtary qyzmet körsetedı. Ortalyqqa elordalyq jastar özın tolǧandyrǧan türlı mäsele, sūraq boiynşa jügıne alady. Mūnda memlekettık tūrǧyn üi baǧdarlamalary, jūmysqa ornalastyru, jastar bastamalaryn qoldau, volonterlık qyzmet mäselelerı boiynşa tegın zaŋgerlık jäne psihologiialyq keŋes berıledı. Jastarǧa qyzmet körsetu ortalyqtary 2021 jyldan bastap jūmys ısteidı. Is-şaralardyŋ negızgı bölıgı Memlekettık jastar saiasatynyŋ 2023-2029 jyldarǧa arnalǧan tūjyrymdamasyn ıske asyru jönındegı jospar şeŋberınde ötedı. Ortalyqqa kelıp tüsken ötınışterdıŋ 90 paiyzy tūrǧyn üi jäne jūmysqa ornalasu mäselelerımen bailanysty boldy. 2022 jyly mūnda 10 myŋǧa juyq jas keŋes alǧan.
Ortalyqtarda elorda äkımdıgınıŋ «Astana jastary» KMM-nıŋ qyzmetkerlerı jastardyŋ bos uaqytyn tiımdı ötkızu boiynşa, Halyqty jūmyspen qamtu ortalyǧy jūmysqa ornalastyru boiynşa jäne «Otbasy bank» AQ tūrǧyn üige qatysty konsultasiia beredı. Ortalyqtaǧy qyzmetkerler käsıptık baǧdar beru qyzmetın körsetumen şektelmeidı, keluşıler tıgın tıgu, aǧylşyn tılın üirenu, muzykalyq aspaptarda oinau sekıldı kurstardan öte alady.
Astanadaǧy jastarǧa qyzmet körsetu ortalyqtarynyŋ mekenjaiy:
– Esıl audany: Qabanbai batyr daŋǧyly, 58B, 1-qabat;
– Baiqoŋyr audany: Alaş tasjoly, 34/5, 1-qabat;
– Saryarqa audany: Beibıtşılık köşesı, 9, 2-qabat;
– Almaty audany: Abylai han daŋǧyly, 31, 2-qabat.
Odan basqa, Astanada «Jetım balalar men ata-anasynyŋ qamqorlyǧynsyz qalǧan balalarǧa arnalǧan mekeme tülekterın internattan keiıngı süiemeldeu jäne beiımdeu» jobasy aiasynda konsultativtık ortalyq jūmys ısteidı. Ortalyq Abai daŋǧyly, 92/3 mekenjaiynda ornalasqan.
Jastar türlı bastama arqyly jūmysqa ornalasyp qana qoimai, zaman talabyna sai sūranysy bar maman iesı atana alady. Būl baǧytta elordada «Joltap» jobasy biyldan bastap qolǧa alyndy. Joba aiasynda «Barşaǧa mümkındık» atty 10 moduldık punkt aşylyp, mūnda elorda tūrǧyndary memlekettık qoldau ıs-şaralary jäne jūmysqa ornalasu mäselelerı boiynşa keŋes alady. Oqytu tegın. Qatysuşylarǧa oqu aiaqtalǧannan keiın sertifikat berıledı. Tülekterdıŋ tüiındemesı «Jumys tap» Telegram botynda jariialanady.
Bügınde joba arqyly 177 qatysuşy «jol tauyp», targetolog, SMM, videograf, marketpleis, mobilograf, grafika dizainerı, veb-dizainer (saittardy äzırleu) mamandyqtary boiynşa bılımın jetıldırdı. San türlı salanyŋ ışınen jaŋa mümkındıkter älemıne jol aşatyn jäne eŋbek naryǧynda artyqşylyqqa ie 7 sifrlyq daǧdyny jastarǧa üiretu – negızgı maqsat.
Käsıp bastauǧa – 1 million teŋge
Äleumettık jobalar men biznes-ideialardy qarjylandyru arqyly halyqtyŋ osal toptaryn, NEET sanatyndaǧy jas qazaqstandyqtardy qoldauǧa baǧyttalǧan «Zhas Project» jobasy respublika boiynşa bastaldy. Joba jastardy qoǧamdastyqtyŋ äleumettık-ekonomikalyq ömırıne tartuǧa jäne nätijelı jūmyspen qamtamasyz etuge kömektesedı.
«Zhas Project» Mädeniet jäne aqparat ministrlıgınıŋ jäne «Azamattyq bastamalardy qoldau ortalyǧy» KE AQ tapsyrysy boiynşa ıske asuda. 2022 jyly būl joba Almaty, Jetısu, Qaraǧandy, Ūlytau, Maŋǧystau, Türkıstan oblystarynda qanatqaqty rejimde ıske asty. Biyl joba respublikalyq maŋyzy bar barlyq öŋır men qalada ıske asuda. Astana qalasyndaǧy jobanyŋ oryndauşysy – «Qazaqstandyq damu qauymdastyǧy» ZTB ūiymynyŋ ärtürlı baǧyttaǧy 30-dan astam jobany ıske asyruda täjıribesı bar. Būl turaly elordanyŋ kommunikasiialar qyzmetı alaŋynda atalmyş qoǧamdyq ūiymnyŋ atqaruşy direktory Anar Bitebaeva mälımdedı.
– Elımız boiynşa «Zhas Project» jobasy aiasynda jastardan ötınım 9 qazannan bastap 22 qazan saǧat 23:59-ǧa deiın qabyldanady. Konkurs şeŋberınde Astana qalasyna 20 şaǧyn grant bölınedı. Ötınış beruşı konkursqa qatysu üşın tek bır äleumettık jobany ūsyna alady, – deidı A.Bitebaeva.
Joba arqyly biyl 280 jas käsıpker memleketten grant alu mümkındıgıne ie boldy. Basymdyq äleumettık osal toptaǧy jäne 18-35 jas aralyǧyndaǧy azamattarǧa berıledı. 1 million teŋge qarjy bırınşı kezekte biznes-jospar qūruǧa jäne käsıptı sapaly tanystyruǧa jūmsalady.
