Ötken zamandarda jyraular jyr tolǧauşy ǧana emes, halyqtyŋ ruhani kösemı, qoǧamdyq pıkır qalyptastyruşy qairatker rölın atqardy. Ärı aqyn, ärı batyr sondai jyraulardyŋ bırı – Qaban (Qabylisa). HVIII ǧasyrdyŋ ekınşı şiregınde Jetısu jerınde düniege kelıp, toqsan jasaǧan jyrau sol ölkeden özınen keiın talai düldülderdıŋ şyǧuyna ülken äserın tigızdı.
«Astana» konsert zalynda «Jyr atasy – Qaban jyrau» atty konsert öttı. Astana qalasy Memlekettık akademiialyq filarmoniiasy ūiymdastyrǧan keşte jyraudyŋ mūrasy men onyŋ ızbasarlarynyŋ än-jyrlary şyrqaldy.
Qaban jyrau turaly kezınde belgılı tūlǧalarymyz aitqan sözder qaldy. Mäselen, «Jalaiyr Qaban aqyn ädette özımen aitysatyn aqyn otyrǧan auylǧa aidaladan ändetıp keledı. Al Şaşubai bolsa, garmonyn at üstınen tartyp, alystan aibar şegıp keledı. Osynyŋ bärı – aitys aqyndarynyŋ özderın topqa aibyndy etıp tanytu täsılı. Jäne qarsy aqyndy ürkıtıp, qobaljytyp, jauap sözden jaŋyltudyŋ amaly bolady» degen edı Mūhtar Äuezov. «Menıŋ bıluımşe, jalaiyr ışınde üş äulie bolǧan. Olar: Qabylisa, Eskeldı, Balpyq» dedı «Halyq mūrasy» syndy sübelı eŋbektı jazyp ketken Säbit Mūqanov.
Qaban jyraudyŋ äulielıgı turaly osy künderı memleket jäne qoǧam qairatkerı, Jetısudyŋ aqyndyq dästürın zerttegen ǧalym Myrzatai Joldasbekov aityp jür. Osy keşke qatysqan ol jyrau jönınde bılgenımen bölıstı. «İmprovizator aqyndarda özı tabynǧan aqynǧa elıkteu ädet alǧan. Qaban – Süiınbaidyŋ da, Sarbastyŋ da naǧaşysy. Süiınbaidyŋ, Sarbastyŋ, Kenennıŋ jyr aitarda aspanǧa qolyn sermep, qūlaq būrauy sol Qabannan qalǧan. Qaban kezınde öte ırı jyrau bolǧan, ailap aitsa tausylmaityn ūzaq epostardy, zamana jaiynda tereŋ tolǧaulardy jyrlaǧan. Sypyra jyrau tärızdı Qabannyŋ esımı özınen keiıngı aqyndardyŋ auzynan tüspegen.
Qaban jyrau – özındık örnegı bar aitys önerınıŋ keruenın tüzgen aqyn» dedı ǧalym.
Al filarmoniianyŋ qazaq orkestrı (körkemdık jetekşısı – QR eŋbek sıŋırgen qairatkerı Aitqali Jaiymov, dirijerı – QR Mädeniet qairatkerı Nūrlan Bekenov) küilerdı kümbırlettı. Qaban jyrau beinesın QR Mädeniet salasynyŋ üzdıgı Nūrai Tanabaev somdady.
Süiınbai Aronūly, Baqtybai Jolbarysūly, Qalqa Japsarbaev Qaban jyraudy ūstaz tūtty. «Halyq änı» bölımınıŋ solisterı Gülzira Bökeihan, Seken Syzdyq, Perizat Tūrarova, Jazgül Daŋylbaeva, Daniiar Mūqan, Rahat Begasylov, Künsūlu Tūrlybekova, Baian Mūsaeva, Äigerım Nartueeva, Jaqsygeldy Maiasarov jäne Jalǧas Sūltanov jinalǧandardyŋ qūlaq qūryşyn qandyrdy.
Qaban jyrau turaly «On segız myŋ ǧalamdy öleŋmen tolǧaǧan» atty söz bar. Būl keş osyǧan köz jetkızgendei boldy.
