Достық – береке кілті

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқы Ассамблеясында «Еліміздің барша азаматының тағдыры жалпыұлттық бірлігімізбен астасып жатыр. Қазақстан – біртұтас ұлт, елімізді әрбір этносы достықты, үйлесім мен келісімді нығайтуға өзінің өлшеусіз үлесін қосып отырған команда деп айтуға болады. Біз бәріміз бір ел болып, татулық пен тұрақтылықты сақтау үшін еңбек етеміз» деп атап өткен. Осы орайда елордадағы Достық үйінің жұмысын бірлік пен берекенің құтты шаңырағы деуге негіз бар.

Астана қаласының Достық үйі алғашқы мерейтойын атап өтті. Осыдан 5 жыл бұрын жұмысын бастаған Достық үйінде 23 этно­мәдени бірлестік жұмыс істейді. Ал «Алтын күн» балалар патриоттық ән фестивалі, жыл сайынғы «Жастар жолы» көшпелі жастар лагері, киелі орындарға сапарлар, «Этнос күндері» циклінің іс-шаралары, «Ассамблея. Тұлға. Тағдыр» жобасы сияқты ауқымды іс-шаралар визиттік картасына айналды.

Астана 1998 жылы Қазақстанның астанасы ретінде қалыптасқан сәттен бастап этносаралық татулық пен келісім дәстүрлері берік болған түрлі этнос өкілдері тұратын және жұмыс істейтін қала ретінде белгілі. Ал 2018 жылы елорданың 20 жылдығына орай Ассамблеяға сыйға тартқан Достық үйі – бүгінде Қазақстанның көп қырлы мәдениеті мен көрмесінің бірлігі.

Достық үйінің 5 жылдығы біздің сүйікті астанамыздың 25 жылдығымен тұспа-тұс келді. Мерейтой аясында осы екі маңыз­ды күнге арналған көптеген іс-шара ұйымдастырылды, оның ішінде елорданың этномәдени бірлестіктерінің, діни қызметкерлердің, мәдениет, ғылым және спорт қайраткерлерінің өкілдерін, сондай-ақ өз қаласының тағдырына бей-жай қарамайтын елорданың белсенді азаматтарын жинаған Қазақстан халқы қалалық Ассамблеясының XXI сессиясы.

Достық үйі мәдениетаралық ынтымақтастықтың, түсіністіктің, диалогтар мен кездесулердің шынайы символына айналды. Мұнда әркім әр түрлі этностардың мәдени мұрасының байлығы мен алуан түрлілігіне бой алдырып, көкжиегін кеңейтіп, жаңа біліммен байыта алады.

Достық үйінің басты міндетінің бірі – әртүрлі этностар мен конфессиялар өкілдері арасындағы толеранттылық, өзара түсіністік және ынтымақ­тастық идеяларын ілгерілету. Мұнда әркім өзін-өзі көрсетуге, тәжірибе алмасуға және жаңа байланыстар орнатуға мүмкіндіктер таба алады.

56 шығармашылық ұжым, 10 этнолингвистикалық бірлестік, Ғылыми-сараптамалық топ, Аналар кеңесі, Астана қаласындағы «Жастар Ассамблеясы» РҚБ өкілдігі, Ақсақалдар кеңесі, «Парасат» қайырымдылық қыз­метін үйлестіру орталығы, «Аналар аманаты» қолөнер шығармашылық орталығы, қазақ ситуациялық «Мәміле» клубы, «ANK Live» тікелей эфир студиясы, дыбыс жазу студия­сы, медиа-орталық, Жастар қанатына арналған коворкинг сияқты барлық қызмет салаларын қамтитын тармақталған құрылымдар жинақталған.

Достық үйінің басты міндетінің бірі – әртүрлі этностар мен конфессиялар өкілдері арасындағы толеранттылық, өзара түсіністік және ынтымақтастық идеяларын ілгерілету. Мұнда әркім өзін-өзі көрсетуге, тәжірибе алмасуға және жаңа байланыстар орнатуға ­мүмкіндіктер таба алады

Барлық құрылымдар қоғамдық қызметте өз кәсібін тапқан және бейбітшілік, жасампаздық пен толерантты сана идеяларын дамытатын бей-жай қарамайтын адамдарды біріктіреді. Достық үйінің маңызды бағытының бірі – іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу: дәстүрлі халықтық мерекелер, фестивальдер, концерттер, дөңгелек үстелдер, көрмелер мен семинарлар. Жыл басынан бері 67 іс-шара ұйымдастырылды, оның ішінде: халықаралық – 5, республикалық – 4, қалалық – 58.

Елордадағы барлық этнос өкілдерін біріктіретін мерекелер – әз-Наурыз мейрамы, Алғыс айту күні. Наурыз мейрамы қазақ халқының айналасындағы этностардың бірлігі мен ұйымшылдығын көрсете отырып, этностардың түрлі мәдениеттерінің, тілдерінің, дәстүрлері мен әдет-ғұрыптарының жарқын палитрасын көрсетеді. Достық үйінің алаңы мен түрлі мәдени-ойын-сауық бағдарламасы, спорттық жарыстар, мереке күні ұйымдастырылған халықтық-­қолданбалы өнер көрмесі дәстүрлі түрде елорда тұрғындары мен қонақтарын көп жинайды. Адамдардың санасында қазақ жері мен халқына алғыс белгісі ретінде берік орныққан Алғыс айту күні еліміздің әрбір адам жүрегіне жақын ең маңызды мерекелерінің біріне айналды. Мереке қарсаңында елордалық Ассамблея үшін қайырымдылық акциясын өткізу және емделуге мұқтаж балаларға қаражат жинау, жалғызбасты адамдардың үйін қардан тазартуға көмек көрсету, сондай-ақ жыл сайынғы концерттік бағдарлама және «Шарапат» әлеуметтік қызмет көрсету орталығының қонақтарын ұлттық тағамдармен емдеу дәстүрге айналды. Іс-шараның мақсаты – халықтың әлеуметтік осал топтарына назар аудару және аға буын өкілдеріне қамқорлық көрсету.

Достық үйінің қайырымдылық қызметін де атап өтпеске болмайды. «Парасат» қайырымдылық қызметін үйлестіру орталығы, елордалық Ассамблея мүшелері аз қамтылған және көпбалалы отбасыларға, егде жастағы адамдарға, сондай-ақ мүмкіндігі шектеулі адамдарға көмек көрсету мақсатында тұрақты түрде қайырымдылық акцияларын өткізеді.

Сонымен қатар, елордалық ҚХА еріктілері жыл сайын жалпықалалық сенбіліктер мен ағаш отырғызуға қатысады, барлық қалалық және республикалық қайырымдылық акцияларына атсалысып, соғыс ардагерлері мен тыл еңбеккерлеріне көмек көрсетеді. Мұның бәрі – Достық үйінің қабырғасында және одан тыс жерлерде жүргізілетін жұмыстың аз ғана бөлігі. Бұл шараларға қатысқандардың барлығы бірнеше рет өздерінің ұйымшылдығы мен ауызбіршілігін көрсетті.

Сондай-ақ, Қостанай облысындағы төтенше жағдай мен Абай облысындағы орман өрті бәріміздің есімізде. Айта кететін жайт, осы уақытта Достық үйінің жанынан жедел штаб құрылып, қала Ассамблеясының мүшелері азық-түлік, төсек-­орын жабдықтары мен қажетті заттарды жинауды ұйымдас­тырды. Қостанай облысына 40 тоннаға жуық гуманитарлық көмек, ал Абай облысына өрттен зардап шеккендерге 2,5 тоннаға жуық гуманитарлық көмек жіберілді. 2023 жылдың бірінші жартыжылдығында ғана 5 қайырымдылық акциясы өткізілді, оның шеңберінде мұқтаж жандарға 48306 теңге сомасында көмек көрсетілді.

56 шығармашылық ұжым, 10 этно­лингвистикалық бірлестік, Ғылыми-сарап­тамалық топ, Аналар кеңесі, Астана ­қаласындағы «Жастар Ассамблеясы» РҚБ өкілдігі, Ақсақалдар кеңесі, «Парасат» қайырымдылық қызметін үйлестіру орталығы, «Аналар аманаты» қолөнер шығармашылық орталығы, қазақ си­туациялық «Мәміле» клубы, «ANK Live» тікелей эфир студиясы, дыбыс жазу студиясы, медиа-орталық, Жастар қанатына арналған коворкинг сияқты барлық қызмет салаларын қамтитын тармақталған құрылымдар жинақталған

Мектеп жасындағы балалар да елордалық Ассамблеяның назарынан тыс қалмайды. Қазіргі уақытта жыл сайынғы «Мектепке жол» республикалық акциясына дайындық жүріп жатыр. Мемлекеттік тілді оқыту мәселесі де назарда. Этномәдени орталықтардың өкілдері үшін еркін сөйлеуді қалыптастыру мақсатында «Мәміле» ауызекі қазақ тілі клубы жұмыс істейді. 4 жылдан бері жұмыс атқарып келе жатқан курс форматы үнемі жаңарып, тақырыбы кеңейіп, оқыту әдісі жетілдірілу үстінде.

Достық үйі халықаралық байланыстарды нығайтуда да маңызды рөл атқарады. 5 жыл ішінде Достық үйінің қабырғасында Болгария вице-президенті Илияна Йотова, Нельсон Манделаның немересі, Тембикеле Мандела Ндилека қорының басшысы, Италия, Ресей Федерациясы, Армения, Ингушетия, Әзербайжан, Өзбекстан, Беларусь парламенттерінің спикерлері мен депутаттары, Помор академиясының (Польша) өкілі Дорота Сметана-Боловко, Башқұртстан Республикасының басшысы Хабиров Р.Ф. болды.

Ағымдағы жылдың мамыр айында ел Президенті Халима Якоб бастаған Сингапурдан келген шетелдік делегация Дос­тық үйіне келді. Қонақтарды Қазақстан халқы Ассамблеясы төрағасының орынбасары Марат Әзілханов, Астана қаласының әкімі Жеңіс Қасымбек және ҚХА-ның басқа да өкілдері қарсы алды. Дөңгелек үстел аясында құрметті қонақтарға Қазақстан халқы Ассамблеясының этносаралық қатынас­тарды үйлестірудің маңызды институты ретіндегі қызметі таныстырылды. Халықтық ­дипломатия мәселелері бойынша өзара әрекеттердің қазіргі жай-күйінің кейбір аспектілері, этносаралық келісім, азаматтық бейбітшілікті нығайту, екі ел халқының гуманитарлық байланыстарын дамыту жөніндегі іс-шаралар талқыланды.

5 жылдық мерейтой өткен күні Достық үйіне Төраға Нұрланбек Шакиев бастаған Қырғыз Республикасының Жогорку Кенеш делегациясы келді. Ресми сапар барысында парламентшілер ҚХА қыз­метімен танысып, мекеме қабырғасында жүргізіліп жатқан жұмысты жоғары бағалады. Мұндай кездесулер Достық үйі­нің этносаралық қатынастарды ғана емес, мемлекетаралық байла­ныстарды нығайту алаңы ретіндегі маңызды рөлін көрсететініне сенімдімін. ҚХА-дан сайланған депутаттық корпуспен тығыз өзара іс-қимыл жүзеге асырылады. Астана қаласынан сенаторлардың қазіргі «бестігіне» кіретін Қазақстан халқы Ассамблеясының белсенді мүшесі Е.А.Больгерт ұсынылды.

Достық үйіне жұмыстың жаңа түрлерін енгізу мақсатында дыбыс жазу студиясы мен «ANK Live» тікелей эфир студиясы ашылды. Этномәдени бірлестіктердің шығармашылық әлеуеті де дамуда. Қазіргі таңда елордалық Ассамблеяның бет-бейнесі 56 шығармашылық бірлестік ұжымынан тұрады. 2019 жылы олардың бесеуі – «Чен-Рю» корей хоры, «Раздолье» казак ансамблі, Н.Литошко атындағы украин хоры, «Вайнах» шешен-ингуш ­ансамблі, «Дуслык» татар-башқұрт ансамблі – «халық» атағын алды. Шығармашылық ұжымдардың елордада ғана емес, шетелде де жетістіктері жоғары. «Вайнах» халықтық шешен-ингуш ансамблі болгариялық Обзор қаласында өткен «Берег танца» халық­аралық хореографиялық өнер фестивалі-байқауының бірінші маусымына қатысты. Ұжым ең жоғары марапат – ­фестиваль гран-приіне ие болды.

Әрине, біз осы керемет ұйым­ның бастауын қолдаған және оның бастамасында тұрған барлық адамның қосқан үлесін атап өтуіміз керек. Олардың қажырлы еңбегі мен жұмысының арқасында бүгінде Достық үйі бір үлкен отбасы ретінде өмір сүреді. Әр отбасындағы сияқты, онда да барлығы қатаң сақтайтын ұйымшыл жатақ­хананың айтылмаған ережелері бар: бұл – бір-біріне көмектесу, ресурстарды қайырымдылық мақсаттарға шоғырландыру, халықтық дипломатия, мәдениетаралық өзара іс-қимыл.

Сөзсіз, біз өз жұмысымыз­да еңбек ардагерлері мен ҚХА әлеуетін міндетті түрде пайдаланамыз. Елордалық Ассамблея ардагерлері арасында этномәдени орталықтарын құру бас­тауында тұрған және олардың дамуына елеулі үлес қосқан Героев Салман Сайдарович, Саяпова Зухра Алеутдиновна, Сон Владимир Ефимович, Гейленгер Лев Васильевич, Аблаков Рафаил Гиреевичті мақтанышпен атап өтеміз. Этносаралық қатынастар саласының барлық қызметкеріне, елордалық ҚХА мүшелеріне Ассамблея қызметін дамытуға қосқан үлесі үшін шын жүректен алғысымды білдіргім келеді, өйткені олардың күнделікті жанқиярлық жұмысы – Дос­тық үйінің ажырамас бөлігі. Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев 2023 жылғы 27 сәуірде өткен ҚХА-ның XXXII сессиясында «Еліміздің барша азаматының тағдыры жалпыұлттық бірлігімізбен астасып жатыр. Қазақстан – біртұтас ұлт, елімізді әрбір этносы достықты, үйлесім пен келісімді нығайтуға өзінің өлшеусіз үлесін қосып отырған команда деп айтуға болады. Біз өзіміздің іргелі құндылықтарымызға берік болуымыз керек. Біз бәріміз бір ел болып, татулық пен тұрақтылықты сақтау үшін еңбек етеміз. Ел бірлігін нығайту және Отанымызды өркендету – қасиетті парыз».

Әрине, 5 жыл аса көп уақыт емес. Бірақ соған қарамастан, біз қысқа мерзім аралығында күрделі құрылымды аяққа тұрғызып қана қоймай, Дос­тық үйімізді еліміздегі ең үздіктердің қатарына қосуға болатынын дәлелдей алдық. Бұл – үлкен үйде күні-түні жұмыс істейтін адамдардың еңбегі.

Әрбір азамат бірлікті ны­ғайту жолында тынымсыз еңбек етуге тиіс. Бірлік бар жерде ғана тірлік болады.

Дәурен БАБАМҰРАТОВ, Астана қаласы

Ішкі саясат басқармасының басшысы