Мырзатай Жолдасбеков, мемлекет және қоғам қайраткерi
КҮНДЕРIМНIҢ КУӘСI
(Жарияланбаған жазбалар)
17-23.X.2007
Орхон ескерткiштерiнiң толық Атласының орысша, қазақша нұсқаларын мемлекеттiк тапсырыс бойынша қайта шығаруға дайындап, баспаханаға тапсырдым. Сондай-ақ, «Абылай ханның қамқа тоны және Байдалы би» дейтiн кiтапты да өндiрiске өткiздiм. Құдай қаласа, желтоқсан айында жарыққа шығып қалуы тиiс.
24.X.2007
Италияның «Ени» мұнай компаниясының бас басқарушысы Паоло Скарпонидiң менi Миланға «Ла Скала» театрының жаңа маусымының ашылуына орай Ричард Вагнердiң «Тристан және Изольда» операсының премьерасына шақырған хатын алдым. Сонымен бiрге, осы «Ени» компаниясының бiр саласы «Аджип ҚКО Қазақстан Норт Каспиан Оперейтинг Компани Н.В.» бөлiмшесiнiң аймақтық директоры Лучано Васкестен де хат алдым. Ол өзiнiң хатында бiздiң «Орхон ескерткiштерiнiң толық Атласы» деген кiтабымызға жоғары баға берiп, кiтапты шет елге тарату үшiн ағылшын тiлiне аударатындарын хабарлапты. Осылай шешiле қалса, бұл үлкен табыс болар едi. Қазiр ендi осы iстi жүзеге асырудың шараларын жасаудамыз.
Бүгiн «Алматы ақшамы» газетiне сұхбат бердiм.
Кешкiсiн Әлiшер екеумiз Алматыға келдiк.
25.X.2007
Бүгiн Республика күнi, Мәрияның туған күнi. Ағайын-туған, бала-шаға, жора-жолдастарымызбен «Бородино» дейтiн ресторанда жиналып, Мәрияның атына жылы, ықыласты, қошеметтi сөздер айтылды. Қонақтар жақсы отырды.
01.XI.2007
«Ұлбике» спектаклiмен театр маусымын аштық. Халық залға лық толды. Спектакль тартымды өттi.
02.XI.2007
Бiраз газеттер қойылым жөнiнде ақпар бердi. «Республика-KZ» газетiнде Ағыбаева дейтiн кiсiнiң «Ұлбике – оптимистическая трагедия» дейтiн спектакльдiң бүкiл табиғатын ашқан тамаша мақаласы жарияланды.
03.XI.2007
Италияның «Eni» дейтiн мұнай компаниясының Бас басқарушысы Паоло Скарпониден – Италияға, Миланға «Ла Скала» театрының жаңа маусымының ашылуына шақырған тағы бiр хат алдым. «Ла Скаланың» жаңа маусымы 7 желтоқсанда Ричард Вагнердiң «Тристан және Изольда» дейтiн операсымен ашылады екен. Патрис Шеро қойған бұл спектакльге Даниель Баренбойм арнайы шақырылыпты.
04-09.XI.2007
Кейде күнделiкке құнтым болмай, қолымның табандап жүрмей қалатын әдетi бар. Осы күндерi қолыма күнделiктi ұстай алмай-ақ қойдым.
Десе де бiр күндерi М.Әуезов жайында «Абыз» деп аталатын шағын эссе жаздым, «Астана хабары» газетiне сұхбат бердiм. Сұхбат, негiзiнен, жастар тәрбиесi төңiрегiне құрылды. Бiрi «Егемен Қазақстанда», екiншiсi «Астана хабары» газетiнде алдағы аптада жарияланып қалар.
10.X.2007
Мәрияның туған күнiн Астанада да атап өттiк. Мұндағы жақын-жуықты, қарамағымда бiрге қызмет iстейтiн бөлiм басшыларын шақырдым. Жылы, лайықты той дастарханы жайылып, ағыл-тегiл жыр төгiлдi, ән айтылды, күй тартылды. Жанғали Жүзбаев менiң «Көңiл күйiмдi» («Толғау») тартты. Менiң бұл күйiмдi Жанғали ең алғаш «Қазақстан» телеарнасында, «Думан» дейтiн хабарда тартты.
Мен Қаратаудың терiскей баурайында туып-өскен кiсiмiн. Қаратау шертпесi балалық шақтан құлағыма сiңiп қалған. Мен Сүгiрдi де, Төлеген Момбековтi де, Дәулет Мықтыбаевты да, Жаппас Қаламбаевты да көрдiм. Сол Қаратаудың ескi әуенi бiздiң қанымызды әбден аралап, сүйегiмiзге сiңген.
Ғылыммен айналысқанда, диссертация, мақала жазарда, баяндама әзiрлегенде айтар ой әуелi менiң басымда жүйеленедi. Содан соң қолыма домбыра алатын әдетiм бар. Домбыраны бiр апта, он күн, тiптi одан да көп үздiксiз тарта беремiн. Домбыра ойымды пiсiредi, толықтырып-жетiлдiредi. Мен домбырашы, күйшi болмасам да, маған ойды тиянақтауда, кемелiне келтiруде домбырадан бөтен ақылшым, дем берушiм, қолдаушым жоқ. Ол қай-қайдағыны қозғайды. Әлгi Жанғали тартқан күйiм өмiр бойы менi қолтығымнан демеп, жетелеп келе жатқан серiгiм. Мұны бұрын Ермұрат бiр тыңдаған едi, әуенiне, әуезiне, мұңына, сырына таң қалған едi. Соңғы 4-5 жыл қыр соңымнан қалмап едi. Мен оны түгел жадымда түсiре алмай қиналып жүрушi ем. Құданың құдiретi осыдан бiр айдан аса уақыт бұрын жексенбi күнi таңертең жұмысқа келiп Романенконың домбырасын қолыма алып шерткенiмде, әлгi құлақ күйiм, жан серiгiм, қиял қанатым, ақылшым құйылып түсе қалды. Мен тез Ермұратты шақырдым. Ол магнитофонға жазып алды, нотаға түсiрдi. Ансамбльдiң бес баласы жап-жақсы орындады да.
Сонда да көкейiмнен Жанғали кетпей жүрдi. Өйткенi Қаратау шертпесiн бүгiнде Жанғалидан оздырып, асырып тарта алатын ешкiм жоқ. Бiр күнi Жанғали келiп менен осы әуендi, күйдi үйрендi. Күй ендi өзiнiң орындаушысын тапқандай болды.
Мәрияның туған күнiне Несiпбек өлең арнап, Гүлзира, Гүлмира, Эльмира, Жазыгүлдер ән салды. Әлихан, Елхан кеште жанымызда болды.
Кеш жақсы өттi. Жұрт би билеп, рахаттанды.
11.XI.2007
Домбыра дариды, қобыз қонады, ән сүйекке бiтедi.
Темiр тозады, өмiр озады, ақылсыз азады.
12-13.XI.2007
Астанада ТМД елдерi зиялыларының екiншi форумы өттi. I-шi форум Мәскеуде 2006 жылы өткен едi. Үшiншi форум келесi жылы Душанбеде өтетiн болды.
Форумда, әсiресе, Ресейден көп адам қатысты. Ескiден таныс В.А.Садовничиймен жолығыстық.
Мен Форумның «Мәдени мұра» аталатын секциясын басқардым.
14.XI.2007
«Егемен Қазақстан» газетiне менiң «Абылайдың қамқа тоны» дейтiн көлемдi мақалам жарияланды. Абылай ханның қамқа тонын ұлықтауды Тәуелсiздiк мерекесiнiң қарсаңына, 14-желтоқсанға ыңғайлап отырмыз. Шара ұлттық деңгейде өтсе деп ойлаймын.
15.XI.2007
«Астана хабары» газетiне «Бiзге мықты ұлттық идеология керек» деген сұхбатым жарияланды. Әңгiме ұлт, жастар тәрбиесi, дiн төңiрегiнде өрбидi.
Кешкiсiн Алматыға ұштым.
16.XI.2007
Әдебиет институтында Сауытбек Абдрахманов «Аударманың теориясы мен поэтикасы» деген тақырыпта докторлық диссертация қорғады. Сөз сөйледiм.
19-20.XI.2007
Абылайханның алтын зерлi шапанын ұлықтаудың тiрлiгiмен айналыстық. Ұлттық деңгейде өткiзсек деймiз. Сахнада Абылай мен Бұқардың жер, ел, ер туралы тебiренiстерiн көрсетсек, ұлы мұраны осылай ұлықтасақ деймiз.
23.XI.2007
«Жас Алаш» газетiне «Мырзатай Жолдасбеков: Қазақ тiлiнiң де, қазақ ұлтының да бағы жанбай тұр» деп аталатын Смағұл Елубайдың мақаласы шықты. Мақаланың көлемi – 1 бет.
Осы күндерi қазақ жыршыларының тұңғыш Республикалық конкурсын өткiздiк. Бас бәйгенi Эльмира Жаңабергенова жеңiп алды.
