انار مۇزداحانوۆا, كۇيشى, «دارىن» مەملەكەتتىك جاستار سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى: ەڭ ءبىرىنشى ۇس تازىم – اكەم

– بىلۋىمىزشە, سىزدەردى اۋلەتىمەن كۇيشى دەيدى. كيەلى دومبىرانى سەرىك ەتۋىڭىزگە وتباسىلىق تاربيە اسەر ەتتى مە؟
سانجار دارىنوۆ, زەينەتكەر

– ءيا, وتباسىمدا بارلىعى ونەرگە جاقىن جاندار. اكەم ايتباي مۇزداحانوۆ دومبىرانىڭ قۇلاعىندا وينايتىن كۇيشى, سازگەر. ەرتەلى-كەش تىزەسىنە وتىرىپ الىپ, تارتقان كۇيىن تىڭداۋدان جالىقپايتىنمىن. ەس بىلگەنىمنەن كۇيشى بولۋدى ارماندادىم. ءوزىم ۇيدە ەگىزدىڭ سىڭارىمىن. باۋىرلارىم باسقا سالالاردا قىزمەت ەتەدى. ال مەن قارشادايىمنان ۇكىلى دومبىرانى سەرىك ەتىپ, ونەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىم مەن ادالدىعىمدى جۇرەگىمدە الديلەپ كەلەمىن.

– دومبىرانى تاپسىرىسپەن شەبەرلەرگە جاساتاسىز با, الدە ارنايى ورىنداردان ساتىپ الاسىز با؟
گۇلدانا ساماتوۆا, ستۋدەنت

– اسپابىڭ وزىڭە ۇناسا – جۇمىسىڭ ناتيجەلى بولادى. دومبىرالارىمدى الماتىدا ناربەك دەگەن شەبەرگە جاساتامىن. قازىر ۇيدە بىرنەشە دومبىرام بار.

– اكەڭىزدىڭ شەبەر كۇيشى ەكەنىن بىلەمىز. سول كىسى تۋرالى ايتىپ بەرىڭىزشى…
دانا مانباەۆا, مۇعالىم

– اكەم ايتباي – شەبەر كۇيشى. ونىڭ بىرنەشە كۇيلەرى مەن اندەرى بار. مەنىڭ ون ءۇش جاسىمدا ول تاعدىر تالكەگىنە ۇشىراپ, وڭ قولىن شىنتاعىنان تومەن كەستىردى. بىراق, اكەمنىڭ جان دوسى كەنەتتەن دۇنيە سالعاندا, 10 جىلدان كەيىن قولىنا دومبىراسىن قايتا العان بولاتىن. ساۋساقتارىنىڭ ورنىنا بىلەگىنە سىم وراپ, ساۋساق جاساعان. سول سىم ساۋساقتارىمەن ومىردەن ەرتە وزعان جان دوسىنا ارناپ «اق قايىڭ» دەگەن كۇي شىعارعان. وسى وقيعادان كەيىن مەن اكەمە «ەستەلىك» دەگەن كۇيىمدى ارنادىم.

– «ۇستازى جاقسىنىڭ ۇستامى جاقسى» دەيدى. ۇستازىڭىز كىم؟
مايرا راحاتوۆا, ەسەپشى

– ەڭ ءبىرىنشى ۇستازىم دەپ اكەم ايتبايدى اتار ەدىم. ول كىسى ءالى كۇنگە دەيىن ماعان بىلگەنىن ۇيرەتۋدەن جالىققان ەمەس. قاعىسىما دەيىن قاداعالاپ, كوڭىلى تولماعان جەرلەردى تاپتىشتەپ ۇيرەتىپ وتىرادى. «تولدىم دەگەن – توگىلەدى, جەتتىم دەگەن-جىعىلادى. ەشقاشان اسىپ-تاسپا. ۇنەمى ەڭبەكتەن» دەپ اقىلىن ايتىپ وتىرادى. اكەمنىڭ اق باتاسى ۇنەمى جانىما جىگەر بەرىپ, كوڭىلىمنىڭ كىر شالماۋىنا ىقپال جاساپ وتىراتىن سياقتى. ودان كەيىن وراز قوجاسوۆ, ءابىجان التاەۆ, تىلەش ءبادىلوۆ دەگەن ۇستازدارىما العىسىم زور.

– كۇي شىعاراتىن ونەرىڭىز بار ما؟
ايجان اقتانوۆا,وقىرمان

– بۇگىندە ءوزىم شىعارعان 8 كۇي بار. عارىشكەر توقتار اۋباكىروۆقا ارناپ «سامعاۋ» كۇيىن شىعاردىم. 1991 جىلى قاشاعان جىراۋدىڭ 200 جىلدىعىنا «قاشاعان-جىراۋدىڭ
تولعاۋى» اتتى كۇي ومىرگە كەلگەن.

– كەيىنگى كەزدە كۇيدى ەستراداعاقوسىپ, ۇلگىسىن تۇرلەنتىپ جەتكىزەتىن ونەرپازدار ساحناعا شىعىپ ءجۇر. كۇيشى رەتىندە وسىعان ءوزىڭىزدىڭ پىكىرىڭىزدى بىلدىرسەڭىز.
سامال الىبەك, مۇعالىم

– ءيا, قازىر دومبىرانى ەسترادامەن قوسىپ ويناپ ءجۇر. كۇي ەستراداعا قوسىلعاندا ءوزىنىڭ تازا دىبىسىن جوعالتادى. بىراق, كەيىنگى كەزدە سۇرانىسقا كوبىرەك يە بولىپ تۇرعان وسى ەستراداعا قوسىلعان كۇي.
ەگەر كوپتىڭ كوڭىلىنەن شىعاتىن جاقسى دۇنيەلەر جاساي السا, ونىڭ ەش اعاتتىعى جوق دەپ ويلايمىن. بىراق, بارلىق كۇي ەسترادامەن ورىنداۋعا كەلەدى دەپ ايتا المايمىن. ونىڭ ىشىندە تابيعاتى كەلەتىنى بار, كەلمەيتىنى بار. سول جاعىنا باسا نازار اۋدارىپ قاراۋ كەرەك.
ال, داڭعارا دىبىستاردى ءارلى ەتىپ جارىققا شىعارۋ تاپسىرىس بەرىپ وتىرعان مۋزىكانتتىڭ دەڭگەيىنە بايلانىستى. اركىم ءوز تالعامىنا قاراي جۇمىس جاسايدى.

– شاكىرتتەرىڭىز بار ما؟
گۇلنارا جاكىباي, وقىرمان

– ارقالىق قالاسىندا جۇرگەندە ونەر مەكتەبىندە ساباق بەرگەن بولاتىنمىن. سول كەزدە كوپتەگەن شاكىرتتەرىم بولدى. كوبىسى قازىر كونسەرۆاتوريا ءبىتىرىپ, ءار قالادا ءجۇر.

– «قورجىنىڭىزدا» قانشا كۇي بار؟ شەرتپە كۇي مەن توكپە كۇيدىڭ
قايسىسى جانىڭىزعا جاقىنىراق؟
باقىت كەرىم, قالا تۇرعىنى

– كۇيدىڭ قاي ءتۇرى بولسا دا جانىما جاقىن. رەپەرتۋارىمدا بۇگىندە 200-گە تارتا شىعارمالار بار. ونىڭ ىشىندە ارقانىڭ شەرتپە كۇيلەرى, تاتتىمبەتتىڭ, داۋلەتكەرەيدىڭ تۋىندىلارىن ورىندايمىن. سونداي-اق, حالىق كۇيلەرىمەن قاتار قازىرگى كۇيشىلەردىڭ شىعارمالارى بار.

ەركەجان ساتىمبەك