قازاقتا «اتىڭ شىقپاسا, جەر ورتە» دەگەن ماتەل بار. ءدال سول سياقتى سوڭعى كەزدەرى ءوزىنىڭ اتاعىن شىعارىپ, جۇرت كوزىنە ءتۇسۋ ءۇشىن ەل ىشىندە ەسىمى ەرەكشە اتالاتىن ايتۋلى تۇلعالاردىڭ جاعاسىنا جارماسىپ, بالاعىنان تىستەۋ داستۇرگە اينالىپ بارادى.
«پىلگە ۇرگەن قاندەن» سياقتى ۇلى تۇلعالاردى قارالاۋ, ولاردى جوققا شىعارۋ دا توبە كورسەتتى. ول ازداي, «قۇلدى قويساڭ ەركىنە, كۇندە تىشار بوركىڭە» دەگەندەي, ەندى ابايمەن الىسىپ, «اباي دەگەن ادام ومىردە بولماعان, ول – الاشتانۋشىلاردىڭ اعارتۋشىلىق جوباسى», «ابايدىڭ قارا سوزدەرىن اباي جازباعان, ونى وقۋلىقتان الىپ تاستاۋ كەرەك» دەپ تۇتاس ۇلتتىڭ نامىسىنا ءتيدى. «بۇل – ۇلتتى ماسقارالاۋ» دەپ وعان توقتاۋ سالعان قازاق بيلىگى تاعى جوق, «تاعى نە ايتار ەكەن, ايتا ءتۇسسىن» دەگەندەي ءۇنسىز. تەك قانا ابايتانۋشىلاردىڭ اشىنعان داۋىسى و جەر, بۇ جەردەن اندىزداپ ەستىلگەنى بولماسا, تۇتاس زيالى قاۋىم دا مەڭىرەۋ كۇيدە. بەكەرشىلىكتە ەل ىشىندەگى داۋعا ءبورىنىڭ ارتىنا شۋلاپ, اسپانعا شىقسا اياعىنان, جەرگە كىرسە شاشىنان سۇيرەپ شىعاراتىن جەلى جازعىشتارى دا تۇك بىلمەگەندەي تىمسىرايىپ وتىر. ۇلتقا پايداسى تيەتىن, وڭ ەنەرگيا بەرەتىن جاعىمدى جاڭالىقتان گورى تەرىس پيعىلداعى جاعىمسىز اقپاراتتاردى جانى قالماي تاراتاتىن الەۋمەتتىك جەلىلەر دە ولاردى جارنامالاۋىن توقتاتار ەمەس.
ابايدى قارالاعان, ونى جوققا شىعارعان زەرتتەۋشى, عالىمسىماقتار قازاقتىڭ كوشپەلى ومىرىنە دە ءتيىسىپ, «ساۋاتسىز كوشپەلى ورتادان دانىشپان شىعۋى مۇمكىن بە؟» دەپ بۇكىل ۇلتتى قورلاي سويلەيدى. شىن مانىندە, كوشپەندى قازاقتىڭ جۇيەلى ءبىلىم الماعانى بولماسا, قازىرگى قازاقتان اقىلدى, قازىرگى قازاقتان وپالى, قازىرگى قازاقتان باتىل, باتىر ەكەنىن تۇسىنبەي, «اسپاننان اياعى سالبىراپ تۇسكەندەي» ءوزىن ءبىلىمدى ساناۋى كور ناداندىقتان باسقا ەشتەڭە ەمەس. بۇعان ەل, حالىق بولىپ توسقاۋىل قويۋىمىز كەرەك.
اباي – اللانىڭ قازاققا بەرگەن ۇلكەن سىيى. باتىر دا, شەشەن دە, كوسەم دە تۋعان قازاقتان ابايداي اقىلمان تۋى جانە ونىڭ قازاقتىڭ ۇلى ويشىلى رەتىندە الەمگە ءماشھۇر بولۋى دا ۇلت تاريحىنداعى ەرەكشە قۇبىلىس. بۇگىنگى تاڭدا ولەڭدەرىن ەڭكەيگەن كارىدەن ەڭبەكتەگەن بالاعا دەيىن جاتقا ايتىپ, ۇلتتىڭ رۋحاني تەمىرقازىعىنا اينالىپ كەتكەن ۇلى تۇلعانى «ومىردە بولماعان» دەپ جوققا شىعارۋعا تىرىسۋ ۇلت تۇتاستىعىنا, ۇلتتىڭ يدەولوگيالىق بىرلىگىنە سىزات سالۋدان باسقا ەشتەڭە ەمەس. سونىمەن قاتار بۇل جاعداي ءتىلى, تانىمى بويىنشا ۇلتتىڭ ەكىگە جارىلىپ, ۇلتسىزدانۋ پروتسەسى شىرقاۋ شەگىنە جەتكەنىن تاعى ءبىر دالەلدەدى. سوندىقتان ابايتانۋدى ءالى دە كۇشەيتىپ, ۇلتتىڭ رۋحاني تۇتاستىعى ءۇشىن ابايتانۋدى مەكتەپكە, وقۋ-تاربيە جۇمىسىنا تەرەڭدەتە ەنگىزۋ كەرەك. وسىلاي ۇيرەتپەسەك, جالعان زەرتتەۋشىلەرگە دەر كەزىندە تويتارىس بەرمەسەك, جاڭىلىس باسقان جاستار قاتارى كوبەيە بەرەرى حاق. وتىرىكتى ويدان قۇراپ عىلىمي ەڭبەك جازىپ جۇرگەن زەرتتەۋشىگە بيلىك تاراپىنان دا ەسكەرتۋ جاساپ, قازاقستاندا بەرىلگەن عىلىمي اتاقتارىنان ايىرۋ جاعىن دا قاراستىرۋ قاجەت سياقتى. ويتكەنى ۇلتقا قىزمەت ەتۋ ۇلتقا قۇرمەت ەتۋدەن باستالادى.
