قابىردە جاتقاننىڭ ءبارى قارت ەمەس. ياعني اي-كۇننىڭ امانىندا جاستار دا مەزگىلسىز ءولىم قۇشىپ, تالاي تاعدىر قىرشىننان قيىلىپ جاتىر. ونىڭ ءبىر سەبەبى – جول اپاتى. ال بۇل تۇرعىدا استانادا جول قاۋىپسىزدىگى قانشالىقتى ساقتالىپ وتىر؟ اپاتتى بولدىرماۋ نەمەسە ازايتۋ جولىندا قانداي شارالار قولدانىلۋدا؟ قانداي كەمشىلىك بار؟
بيىل 50 ءجاسوسپىرىم جارالاندى
ستاتيستيكالىق مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك, جىل باسىنان بەرى ەلوردادا كامەلەتتىك جاسقا تولماعان بالالار اراسىندا 50-دەن اسا جول-كولىك وقيعاسى بولىپتى. سونىڭ ىشىندە ەكى بالا وقيعا ورنىندا كوز جۇمسا, قالعانى ءتۇرلى دەڭگەيدە جاراقات الىپتى. بۇدان كەيىن قالا بيلىگى بالالار قاۋىپسىزدىگىن كۇشەيتۋ ماقساتىندا 40 ۋچاسكەگە 128 جول بەلگىسىن قويىپ, باسقا دا شارالار قولداندى. جىل سوڭىنا دەيىن تاعى دا 42 ۋچاسكەگە وسىنداي جۇمىستار جۇرگىزىلمەك.
قالا اكىمىنىڭ ورىنباسارى سەرگەي حوروشۋننىڭ مالىمەتىنشە, ەلورداداعى 2 مىڭنان اسا «سەرگەك» كامەراسىنىڭ ارقاسىندا جىلدامدىقتى ارتتىرۋ بويىنشا جول-كولىك وقيعاسى 240 پايىزعا ازايعان كورىنەدى. مىسالى, قارسى باعىتتاعى جولاققا شىعىپ كەتۋشىلەر 68 پايىزعا, مانەۆر جاساۋشىلار 49 پايىزعا, جاياۋ جۇرگىنشىلەر وتكەلىنە ءمان بەرمەيتىندەر 13 پايىزعا جانە جول توراپتارىنداعى ەرەجە بۇزۋشىلىق 45 پايىزعا كەمىگەن ەكەن. سونداي-اق «ەكسپو-2017» حالىقارالىق كورمەسى كەزىندەگى تاجىريبەگە سايكەس, بيىلعى مامىر ايىنان باستاپ قالاداعى كولىك كوپ جۇرەتىن 18 ۋچاسكەدە تاڭعى ساعات 7.00-دەن 9.00-گە دەيىنگى جانە كەشكى ساعات 17.30-دان 21.00-گە دەيىنگى ارالىقتا جۇك كولىكتەرىنىڭ قوزعالىسىنا قايتادان تىيىم سالىنا باستاپتى. جول قاۋىپسىزدىگىن ساقتاۋ ماقساتىندا قوعامدىق كولىكتەرگە ارنالعان Bus lane جولاعى دا مەيلىنشە كوبەيتىلىپ, بۇدان بىلاي ەلورداداعى كەي جولدار تاڭعى ۋاقىتتا اقىلى بولماق. بۇل تۋرالى قالا اكىمىنىڭ ورىنباسارى قالالىق ءماسليحاتتىڭ 39-سەسسياسىندا جاساعان بايانداماسىندا ايتقان بولاتىن. ونىڭ ايتۋىنشا, وسىنداي الدىن الۋ شارالارىنىڭ اتقارىلىپ جاتقانىنا بايلانىستى زاڭناماعا بىرقاتار وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار دا ەنگىزىلگەن. جالپى, وسى جۇمىستاردىڭ ناتيجەسىندە باس قالادا كولىك سانى كوبەيسە دە, جول اپاتى ەكى ەسەگە, ودان جاراقات الۋشىلار 20 پايىزعا, كىسى ءولىمى 53 پايىزعا, قوعامدىق كولىك قاقتىعىسى 51 پايىزعا ازايعان-دى.
جاياۋ جۇرگىنشىلەر جازىقتى ما؟
رەسمي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك, ەلورداداعى كوشەلەر سانى – 1039. مامانداردىڭ ەسەبىنشە, قالادا 9 وتپەجول, 8 كولىك جول ايىرىعى, 7 كولىك كوپىرى, 7 جەراستى جانە 4 جەرۇستى جاياۋ جۇرگىنشىلەرگە ارنالعان وتكەل, 1 توننەل بار ەكەن. الداعى 5 جىل ىشىندە تاعى دا 3 كوپىر مەن 2 كولىك جول ايىرىعى, 1 وتپەجول جانە 1 توننەل سالىنباق. جالپى, استاناداعى جول قوزعالىسىن رەتتەپ تۇرعان باعدارشام سانى 443 بولسا, سونىڭ 93-ىنە ITS جول قوزعالىسىن باسقارۋ جۇيەسى ورناتىلىپتى. 2019 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن بۇل جۇيە 207 باعدارشامدى قامتيتىنىن ايتادى ماماندار. ال جىل سوڭىنا دەيىن تاعى 28 باعدارشام ورناتىلماق. بۇدان بولەك, 52 باعدارشامنىڭ جوبالاۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتقان كورىنەدى.
البەتتە, وسىمەن بارلىق ماسەلە شەشىلسە جاقسى عوي. ارينە, بۇل تۇرعىدا قىرۋار جۇمىس اتقارىلىپ جاتقان شىعار. بىراق, وكىنىشكە قاراي, قالا ىشىندەگى ءالى دە جول-كولىك وقيعاسى, ەرەجە بۇزۋشىلىق تىيىلماي تۇر. كولىك قاقتىعىستارىنان بولەك, ادام قاعۋ دەرەگى دە ازايار ەمەس. وعان بەلگىلى ءبىر مولشەردە جاياۋ جۇرگىنشىلەردىڭ دە كىناسى بار سياقتى. سەبەبى باعدارشام نەمەسە جاياۋ جۇرگىنشىلەرگە ارنالعان جولدارمەن ەمەس, كۇرە جولدى قيىپ وتەتىندەر كوپ. الايدا ونىڭ ءبارى اينالىپ كەلگەندە باعدارشامداردىڭ جايسىز ورناتىلعاندىعىنان دا بولىپ شىعادى. مىسالى, قورعالجىن تاسجولىنىڭ بويىنداعى «Keruen سity» ساۋدا, ويىن-ساۋىق ورتالىعى مەن «Ailand» اكۆاپاركى ورتاسىندا جاياۋ جۇرگىنشىلەر وتكەلى قاراستىرىلماعان. ءتارتىپتى قاتاڭ ساقتايتىن جاياۋ جۇرگىنشى وسى ەكى ورتادا قاتىناۋ ءۇشىن تۇران نەمەسە قابانباي باتىر داڭعىلىنىڭ بويىنداعى باعدارشام ارقىلى ءوتۋى كەرەك. بىراق ەكى داڭعىل ورتاسىنىڭ قاشىقتىعى – 300-400 مەتر. اسىعىس ادام الىسقا بارىپ, اۋرە بولىپ جاتپايدى. سوندىقتان قورعالجىن تاسجولىن قيىپ وتۋگە ءماجبۇر. وسى ورىنعا ارنايى بارىپ باقىلاپ تۇرعانىمىزدا بار بولعانى 10 مينۋتتىڭ ىشىندە 4-5 ادامنىڭ جولدى قاق ورتاسىنان قيىپ, ەرەجەنى بۇزعانىنا كۋا بولدىق. اسىرەسە, سەنبى-جەكسەنبى كۇندەرى «Ailand» اكۆاپاركىنە وتباسىمەن دەمالۋعا بارعان تۇرعىندار بۇل جەردەن شىققان سوڭ كوپ جاعدايدا «Keruen سity» ساۋدا, ويىن-ساۋىق ورتالىعىنا ات باسىن بۇرادى. بالالارىن جەتەكتەگەن اتا-انالاردىڭ كوبى شۇبىرىپ باعدارشامعا بارماستان ەكىنشى جاققا توتەلەي وتە شىعادى. سول سياقتى تاۋەلسىزدىك داڭعىلىنىڭ بويىنداعى Highvill تۇرعىن ءۇي كەشەنى مەن ازىرەت سۇلتان مەشىتىنىڭ ورتاسىنداعى جاعداي دا تۋرا وسىنداي. بىراق مۇندا تەك جولدى ءبولىپ تۇرعان تەمىردەن سەكىرە الاتىندار عانا وتە الادى. دەگەنمەن بۇل جەردە دە قاشىقتاعى باعدارشامعا بارۋعا قۇلىقسىزدىق تانىتىپ, ودان دا كولىكتىڭ ءجۇرىسىن اڭدىپ تۇرىپ, ورتانى ەكى اتتاي سالۋعا اۋەس ادامدار كوپ. جالپى, ساناي بەرسەك, قالادا مۇنداي ورىندار از ەمەس. الايدا ءارى قاراي وسىلاي جالعاسا بەرسە, جۇيتكىپ كەلگەن كولىكتىڭ جاياۋ جۇرگىنشىنى بىردە بولماسا, بىردە جازىم ەتۋى مۇمكىن عوي. ەلوردانىڭ جول قاۋىپسىزدىگىندەگى «ءبىر كەم دۇنيەسى» وسى بولىپ تۇر. ارينە, بۇل جەرلەردەگى باعدارشامدار قاشىقتىق جاعىنان نورماعا ساي ورناتىلعان شىعار. بىراق اتالمىش ماسەلەنى شەشۋدىڭ باسقا دا امالدارى بولۋى كەرەك ەمەس پە؟ ەگەر وسىنداي ادام اياعى ۇزىلمەيتىن كوشەلەردىڭ بويىنا تۋرا تۇران داڭعىلى بويىنداعى «حان شاتىر» سوو مەن «نۇرجول» جەلەكجولىن جانە كەنەسارى كوشەسى بويىنداعى «استانا» كونتسەرت زالى مەن قالالىق اكىمدىك الدىنداعى ورتالىق الاڭدى بايلانىستىرىپ تۇرعان سياقتى جەراستى وتكەلدەرى سالىنسا, جاياۋ جۇرگىنشىلەر دە كولىك قوزعالىسىنا كەدەرگى كەلتىرمەس پە ەدى؟ بۇعان ءتيىستى باسقارمالار نە دەيدى؟
