سەمبەك جۇماعاليەۆ, ءانشى, قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى
– تاياۋدا ۇلتىمىزدىڭ ماڭىزدى مەرەكەسى تاۋەلسىزدىك كۇنىن تويلادىق. ادەتتە ءسىز بۇل كۇندى قالاي اتاپ وتەسىز؟
سامال, ستۋدەنت
1986 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا مەن الماتىدا بولعام. كوتەرىلىستى كوزىممەن كورگەم. بۇل اتىشۋلى وقيعا قازاق حالقىنىڭ باسىنا قانشاما قاسىرەت اكەلدى. سونىڭ ىشىندە تالاي ۇل-قىزدارىمىزدىڭ قانى توگىلدى. قانشاما جاس جازىقسىز جۇمىستان نەمەسە وقۋدان قۋىلدى. سول ءبىر كەز ءالى دە كوكەيدەن كەتەر ەمەس. ەسكە تۇسسە, ءجۇرەككە شانشۋداي قادالادى. بۇل – حالىقتىڭ اسىل ارمانى مەن ءماڭگىلىك ماقسات مۇراتى بولعان تاۋەلسىزدىك جولىنداعى كۇرەس كۇنى. بۇل – ءبارىمىز ءۇشىن ەرەكشە كۇن. بۇل كۇننىڭ ماڭىزدىلىعىن بالاما ايتىپ وتىرامىن. ارينە, ەگەمەن قازاقستانىمىزدىڭ تۋى بيىكتەن كورىنسىن دەپ تىلەيمىن. جىلدان-جىلعا, عاسىردان-عاسىرعا تاۋەلسىزدىك مەرەكەسىن تويلاي بەرەيىك!
– قىزمەت بابىمەن استاناعا كەلگەنىڭىزدى ەستىپ جاتىرمىز. قازىر نە ىستەپ ءجۇرسىز؟ الداعى جوسپارلارىڭىزدى ايتساڭىز.
گۇلجان, مەدبيكە
– ناۋرىز ايىندا قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى ايمان مۇساقوجاەۆانىڭ شاقىرتۋىمەن استاناعا كەلدىم. قازىر سول جەردە دوتسەنتپىن. جاستارعا ەسترادالىق اننەن, ونەردەن ساباق بەرىپ جاتىرمىن. ءوزىمىز كەزىندە ۇلكەن اعالارىمىزدىڭ كوزىن كورىپ, سالعان اندەرىن ەستىپ, اقىل-كەڭەستەرىن تىڭدادىق. ەندىگى پارىزىمىز – الدىڭعى اعالارىمىزدان العان ۇلگى-ونەگەمىزدى كەيىنگى جاستارعا ۇيرەتۋ. ايمان قوجابەكقىزىنا ۇلكەن العىس ايتقىم كەلەدى. بارلىق جاعدايىمدى جاساپ بەردى. مۇعالىمدەر كۇنىندە ەكى ءبولمەلى پاتەرگە يە بولدىم. استاناعا كەلگەنىمە ەش وكىنبەيمىن, قاتتى ۇنادى.
– ءسىزدىڭ جەكە ءان جيناعىڭىز شىقتى ما؟ شىقسا قايدان الۋعا بولادى؟
دارحان, بانك قىزمەتكەرى
– شىنىن ايتسام, وسى ۋاقىتقا دەيىن اندەرىمنىڭ البومىن شىعارماپپىن. تانىستارىم دا سۇراپ جاتادى. بۇرىنعى جانە كەيىنگى ءاندەرىمدى بىرىكتىرىپ, كەلەسى جىلى ءمىندەتتى تۇردە شىعارامىن دەگەن ويدامىن.
– «گۇلدەر» ءانسامبلىنىڭ كەرەمەت ءانشىسى ەدىڭىز, كەيىن ءبىراز ۋاقىت ۇلكەن ساحنادان كورىنبەي كەتتىڭىز… بولاشاقتا ۇلكەن كونتسەرتتەردەن كورە الامىز با؟
ايدانا, وقىتۋشى
– «گۇلدەر» انسامبلىندە 19 جىل جۇمىس ىستەدىم. كەيىن اتىراۋعا كەتتىم. ول جاقتا ونەردەن قول ۇزگەنىم جوق. سول ۋاقىتتا وبلىس اكىمى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ بولدى. ونىڭ ونەر ادامدارىنا ۇلكەن قولداۋ جاساعانىن حالىق بىلەدى. ماعان دا «ەلگە قىزمەت جاسا» دەپ, بار جاعدايدى تۋعىزدى. اتىراۋدا جاستار ءانسامبلىن قۇرىپ, سونىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى بولدىم. كەيىن انسامبل تاراپ كەتتى. سودان قايتا الماتىعا ورالدىم. ساحنادان كورىنبەي كەتكەنىم تۋرالى ايتاتىن بولسام, جىلتىڭداپ تەلەديداردان تۇسپەي قويساڭ, حالىق تا زەرىگەدى. ءارى جاستارعا دا ورىن بەرۋ كەرەك. بىراق, قاي ءان داۋىسىما كەلەدى دەپ ۇدايى ىزدەنىستە جۇرەمىن.
– ماقپال ەكەۋىڭىز ورىنداعان «عاشىقتار جىرىن» قازىر قايرات نۇرتاس پەن اقبوتا كەرىمبەكوۆا ورىنداپ ءجۇر. جاڭا نۇسقاسى سىزگە ۇناي ما؟
زەردە, ستۋدەنت
– جاڭا نۇسقاسىن ەستىمەپپىن. نەگىزىنەن, «عاشىقتار جىرى» دەگەن ءاندى كەڭەس دۇيسەكەەۆ ناعيما ەسقاليەۆاعا ارناپ جازىپتى. ءاننىڭ اۋەنىنە, سوزىنە قاراعاندا, ناعيمانىڭ تابيعاتىنا كەلىڭكىرەمەيدى. سوسىن ول ءاندى انسامبلگە جاڭادان كەلگەن جاس ءانشى ماقپال جۇنىسوۆامەن ورىنداپ كورەيىن دەپ شەشتىم. سودان العاش رەت «تاماشانىڭ» كونتسەرتىندە ورىندادىق. ەلدىڭ كوڭىلىنەن شىقتى. حالىق 30 جىلدان بەرى وسى ءاندى تىڭداۋدان جالىققان ەمەس.
– ءبىر جىلدا بىرنەشە رەت جەكە كونتسەرتىن وتكىزەتىن انشىلەر بار. بىلگىم كەلەتىنى, ءسىز قاشان ەلوردا جۇرتىن ءان كەشىڭىزگە شاقىراسىز؟
ءسانيا, زەينەتكەر
– 2004 جىلى الماتىعا كەلىپ, ەردىڭ جاسى – ەلۋگە تولۋىما وراي «كەزدەر-اي, ەركە كەزدەر-اي!» دەگەن كونتسەرتىمدى بەردىم. سودان بەرى ءبىراز ۋاقىت ءوتىپتى. بۇيىرتسا, كەلەسى جىلى مەرەيتويلىق كونتسەرتىمدى وتكىزبەكپىن. سوعان ازىرلىك بيىلدان باستالىپ كەتتى.
– ونەر سالاسىندا جۇرگەندەرگە, ءاسىرەسە, ەسترادا انشىلەرىنە قاتىستى ايتىلاتىن سىن كوپ. ايتىڭىزشى, ءسىزدىڭ ەسترادا جانرىندا ورىندالىپ جاتقان اندەرگە كوڭىلىڭىز تولا ما؟
قالجان, زەينەتكەر
– «گۇلدەر» انسامبلىنە كەلگەننەن كەيىن لەنينگرادتا, قازىرگى سانكت-پەتەربۋرگتە «لەنكونتسەرت» جانىنداعى ەسترادا ونەرى شەبەرحاناسىندا ەكى جىل ءبىلىمىمدى جەتىلدىردىم. سوندا مەن كوپ نارسەنى كوڭىلگە ءتۇيدىم. سونىڭ ءبىرى كاسىبي ەتيكا دەگەن بولادى. ساحنادا ءجۇرگەن ارىپتەستەرىمە قۇرمەتپەن قارايمىن. ءوز ارىپتەسىڭ تۋرالى كوڭىلگە كىربىڭ تۇسىرەتىن پىكىر ايتۋدان اۋلاق بولعان ءجون دەپ سانايمىن. ءبىر ارىپتەسىم جايلى «نەگە ولاي, نەگە بۇلاي؟» دەۋگە حاقىم جوق. ءار ءانشىنىڭ ءوز جولى, مانەرى بار. سىن ايتىلۋ كەرەك, ارينە. ءارى سودان ناتيجە شىعارۋ كەرەك. جاس انشىلەردى تاربيەلەپ, جول كورسەتكەن دۇرىس دەپ ويلايمىن. ءبىز دە كەزىندە شاشىمىزدى جالبىراتىپ جۇردىك. سول كەزدە ۇلكەن اعالارىمىز «بىرەۋلەرگە ەلىكتەيدى» دەپ سىناپ جاتاتىن. قازىر دە سولاي. ۋاقىتى كەلگەندە اركىم ءوزى ءتۇسىنەدى. جاقسىلارى وزادى, ناشارلارى قالىپ قويادى. كەيبىر جاس ءارىپتەستەرىمە ىشىمنەن داۋىستارىنا قاراپ «ە, ۇزاققا باراتىن ءانشى ەكەن» دەپ باعا بەرىپ وتىرامىن. «انا ءانشى ءانشى ەمەس, جامان» دەپ پىكىر ايتۋ مادەنيەتتىلىككە جاتپايدى.
– گيتارادان باسقا قانداي اسپاپتاردا ويناي الاسىز؟ ساحناعا دومبىرامەن شىعۋ ويىڭىزدا جوق پا؟
شىنار, ستۋدەنت
– دومبىرانى ازداپ شەرتەتىنىم بار. ال, گيتاراعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىمنىڭ ءوزى قىزىق. 1969 جىلى كورشىمىز اسكەردەن گيتارامەن ورالدى. الگى جىگىتكە تاڭ قالامىز, ءبىز ءۇشىن ۇلى مۋزىكانت سول, قاسىنان شىقپايمىز. مەن دە بەس-التى اككوردتى ۇيرەنىپ الدىم, وزىمشە ەلىكتەپ ءان ايتامىن. ءبىر كۇنى انام ماعان جەتى شەكتى قىزىل ءتۇستى گيتارا ساتىپ اپەردى. سودان باستاپ گيتارادا ويناي الامىن.
– وتباسىڭىز تۋرالى ايتىپ بەرسەڭىز…
گۇلنار, جاس مامان
– جۇبايىم ايگۇل ەكەۋمىز ءالينۇر اتتى ۇل تاربيەلەپ وتىرمىز. بالامىز 4-سىنىپتا وقيدى. ايگۇلدىڭ ماماندىعى – زاڭگەر.
ەركەجان ساتىمبەك