استانا قالالىق كوممۋنيكاتسيالار الاڭىندا وتكەن ءباسپاسوز ءماسليحاتى بارىسىندا الماتى اۋدانىنىڭ اكىمى ماقسات ساماتۇلى 2023 جىلى اتقارىلعان جۇمىستاردى قورىتىندىلادى.
1998 جىلدىڭ مامىر ايىندا ەلوردانىڭ اتاۋى وزگەرگەننەن كەيىن قالا كارتاسىندا ەكى اۋداننىڭ – الماتى جانە سارىارقا – شەكارالارى بەلگىلەندى. سودان بەرى الماتى اۋدانى دامۋدىڭ بىرنەشە كەزەڭىنەن ءوتتى. حالىق سانىنىڭ وسۋىنە جانە قالانىڭ دامۋىنا بايلانىستى 2008 جىلى اۋدان اۋماعىنىڭ ءبىر بولىگى جاڭادان قۇرىلعان ەسىل اۋدانىنا, ال 2018 جىلى بايقوڭىر اۋدانىنا بەرىلدى.
الماتى اۋدانىندا 128943 ادام تۇراتىن 6 تۇرعىن الاپ ورنالاسقان. وڭتۇستىك-شىعىس شاعىن اۋدانىندا – 80000, پرومىشلەننىيدا – 20000, جەلەزنودوروجنىيدا – 13526, ينتەرناتسيونالنىيدا – 11000, ميچۋريندا – 2407 جانە كۇيگەنجاردا 1135 ادام تۇرادى.
2022 جىلدان باستاپ اۋدان اكىمى 96 جەكە قابىلداۋ وتكىزدى, 453 كەلۋشى قابىلداندى جانە 891 ماسەلە تالقىلاندى, 568 ماسەلە (62 پايىز) ءوز شەشىمىن تاپتى. ولار ماتەريالدىق جانە ازىق-تۇلىك كومەگىن كورسەتۋگە, اباتتاندىرۋعا, كوگالداندىرۋعا, مۇلىك يەلەرى بىرلەستىگىن ۇيىمداستىرۋعا, زاڭ كومەگىن كورسەتۋگە جانە ت. ب. قاتىستى بولدى. ەسەپتى كەزەڭدە تۇرعىن ءۇي, جاردەماقى الۋ, ااك, پيك جانە ااج جۇمىسى, شاعىن جانە ورتا بيزنەس ءۇشىن جەر ۋچاسكەلەرىن ءبولۋ جانە ت. ب. ماسەلەلەر بويىنشا ءتۇسىندىرۋ جۇمىسى جۇرگىزىلدى. جولدار مەن جەلىلەردى, ءبىلىم بەرۋ نىساندارىن سالۋ, اۋماقتاردى اباتتاندىرۋ تۋرالى وتىنىشتەر بويىنشا جۇمىس جالعاسۋدا. اعىمداعى جىلى تۇرعىن ءۇي الاپتارىنىڭ تۇرعىندارىمەن 9 كەزدەسۋ ءوتتى, وعان 974 ادام قاتىستى. وندا 368 سۇراق قويىلدى, ونىڭ ىشىندە الەۋمەتتىك ماسەلەلەر, اباتتاندىرۋ, جارىقتاندىرۋ, ايالدامالار بويىنشا كوتەرىلگەن 247 ماسەلە ءوز شەشىمىن تاپتى.
گازداندىرۋ بارىسى
الماتى اۋدانى بويىنشا 5 تۇرعىن الاپ – جەلەزنودوروجنىي, پرومىشلەننىي, ينتەرناتسيونالنىي, ميچۋرين, كۇيگەنجار جانە وڭتۇستىك-شىعىس شاعىن اۋدانى – گازعا قوسىلدى. گازداندىرۋ بويىنشا جۇمىس شەڭبەرىندە 6580 ابونەنتتىڭ 5226-سىنا تەحنيكا شارتى بەرىلدى, 5092 ابونەنت گازعا قوسىلدى (72,1 پايىز), ونىڭ ىشىندە 252-ءسى – ورتا, شاعىن كاسىپورىندار. سونداي-اق 6 الەۋمەتتىك نىسان: فتيزيوپۋلمونولوگيا ورتالىعى, قالالىق ينفەكتسيا ورتالىعى, «اققانات» بالاباقشاسى, №57 ورتا مەكتەپ, پرومىشلەننىي تۇرعىن الابىنداعى «استانا-ەنەرگيا» اق قازاندىعى, №13 ورتا مەكتەپ, №11 قالالىق ەمحانا فيليالى, ونىڭ ىشىندە 5 كوپقاباتتى تۇرعىن ءۇي كەشەنى – «ەسىل» تك (سۇتكەنت كوشەسى 30, 30/1 ۇيلەر), «تابىس» تك (م.تولەباەۆ كوشەسى 2-ءۇي); قاپال كوشەسى 1-ءۇي, ا-123 كوشەسى 7-ءۇي گازداندىرىلدى. اۋدان اۋماعىندا 4 ىسكە قوسۋ كەشەنى بويىنشا بارلىعى 29 گاز رەتتەۋ پۋنكتى ورنالاسقان, جەلىنىڭ ۇزىندىعى 298 شاقىرىمنان اسادى, سونداي-اق اعىمداعى جىلى «100 قايىرىمدىلىق ءىس» باعدارلاماسى اياسىندا «حالىق بانك» ءوز قاراجاتى ەسەبىنەن 32 ابونەنتتى گازعا قوستى, ولاردىڭ ىشىندە زەينەتكەرلەر مەن از قامتىلعان وتباسىلار بار.
جولدار مەن كوشەلەر
بريفينگ بارىسىندا اۋدان اكىمى اۋدانداعى جولدار ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ جوسپارىنا سايكەس جوندەلىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى. بيىل استانا قالاسىنىڭ كولىك جانە جول-كولىك ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ باسقارماسى ۇزىندىعى 10,2 شاقىرىمدى قۇرايتىن 17 كوشەنى, ونىڭ ىشىندە تۇرعىن الاپتاردا ۇزىندىعى 2,72 شاقىرىم بولاتىن 6 كوشەنى رەتكە كەلتىردى.
2023 جىلى جولداردىڭ ءبۇلىنۋىنە بايلانىستى iKomek109 وپەراتورىنا 961 ءوتىنىم كەلىپ ءتۇستى, ابىلاي حان داڭعىلى, ب.مايلين, كۇيشى دينا كوشەلەرى, ق.ساتباەۆ جانە مىڭجىلدىق اللەياسى بويىنشا كوپتەگەن شاعىم ءتۇستى. كەلىپ تۇسكەن وتىنىمدەر بويىنشا ورامىشىلىك جولدار مەن تروتۋارلاردى جوندەۋ جۇمىسى جۇرگىزىلدى. اۋدان اكىمدىگىمەن 4 ورامىشىلىك جول, 2 كوشە (بەحتەرەۆا, قوسباسار), 5 اۆتوتۇراق («براۆو فاميلي», قورداي كوشەسى, 79, 100, ر.قوشقارباەۆ داڭعىلى, 50, داۋىلپاز كوشەسىندەگى بالاباقشا) جونگە كەلتىرىلدى. شۇڭقىرلاردى جوندەۋ جۇمىسى 20 ۋچاسكەدە (2500 شارشى مەتر) جۇرگىزىلدى.
اۋدان بويىنشا بارلىعى 442 ايالداما كەشەنى بار, ونىڭ 252-ءسى – اپپارات بالانسىندا, ونىڭ ىشىندە 199-ى – شىنى, 53-ءى – جىلى (جەكە ينۆەستوردىڭ ەسەبىنەن – 8), 152-ءسى – قالالىق ۇلگىدە, 47-ءسى – ۆاندالعا قارسى مەتالل كەشەندەرى.
2023 جىلى اۋداندا №72 مەكتەپ, №73 ورتا مەكتەپ, Binom مەكتەبى, «نۇرلى جول» تەمىرجول ۆوكزالى, ع.مۇستافين كوشەسىندەگى «سىلەتى» تك, №2 اقمولا وبلىستىق اۋرۋحاناسى, مەديتسينا ورتالىعى, №51 مەكتەپ مەكەنجايلارى بويىنشا 11 ايالداما ورناتىلدى.
اۋلالاردى اباتتاندىرۋ
2023 جىلى «حالىق قاتىساتىن بيۋدجەت» جوباسى شەڭبەرىندە 70 جوبا قاراۋعا ۇسىنىلدى, ونىڭ ىشىندە 68-ءى (62-ءسى – اۋلالاردى اباتتاندىرۋ جوسپارى بويىنشا, 6-ۋى – سۋ بۇرۋ بولىگى بويىنشا) ماقۇلداندى.
– بۇگىندە الماتى اۋدانىندا 465 اۋلا بار. ونىڭ 155-ءى كۇردەلى جوندەۋدى قاجەت ەتەدى. ءبىز بۇل كورسەتكىشتى جىلدان-جىلعا جۇيەلى تۇردە ازايتىپ كەلەمىز. سوڭعى 3 جىلدا 175 اۋلا جانە 25 قوعامدىق ورىن اباتتاندىرىلدى, – دەدى اكىم.
كوگالداندىرۋ
جىل باسىنان بەرى الماتى اۋدانىندا 8500 اعاش (پيك جانە الەۋمەتتىك نىساندارعا 3400 كوشەت بەرىلدى), 506000 بىرجىلدىق گۇل (11000 شارشى مەتر), 33000 ساندىك بۇتا وتىرعىزىلدى. 11488 شارشى مەتر جەرگە جاڭا كوگال ورناتىلدى. ق.ساتباەۆ كوشەسىندە سۋارۋ جۇيەسىن ورناتۋ جۇمىسى جۇرگىزىلدى.
سوڭعى 3 جىلدا اۋداندا 175 اۋلا مەن 25 قوعامدىق ورىن اباتتاندىرىلدى. سۋ بۇرۋ بويىنشا 6 ۋچاسكەنىڭ 5-ەۋى جوندەلدى, ال «ميللەنيۋم پارك», «جانۇيا» تك شەكارالارىندا (ر.قوشقارباەۆ داڭعىلى – قورداي كوشەسى – ا.بايتۇرسىنوۆ كوشەسى – م.تىنىشباەۆ كوشەسى – ش.قالداياقوۆ كوشەسى – ەسىل وزەنىنىڭ بويى – اقبۇلاق وزەنى – تاۋەلسىزدىك داڭعىلى) جەراستى ينجەنەرلىك جەلىلەرىنىڭ بولۋىنا بايلانىستى جۇمىس جۇرگىزۋ مۇمكىن ەمەس.
قوعامدىق كەڭىستىكتەر
– قوعامدىق كەڭىستىكتەردى دامىتۋ – ءبىزدىڭ باستى مىندەتىمىزدىڭ ءبىرى. ويتكەنى قالا تۇرعىندارى مەن قوناقتارى بوس ۋاقىتىن جايلى جانە دەنساۋلىعىنا پايدالى تۇردە وتكىزە الاتىن جاڭا تارتىمدى ورىنداردىڭ اشىلۋى ءبارىمىز ءۇشىن ماڭىزدى دەپ ويلايمىن. مۇنداي قوعامدىق كەڭىستىكتەردىڭ اشىلۋىنا قالا اكىمى دە ۇلكەن ءمان بەرەتىنىن اتاپ وتكەن ءجون. وسىعان بايلانىستى بيىل اۋدانىمىزدا 8 قوعامدىق كەڭىستىك, اتاپ ايتساق, ق.ساتباەۆ كوشەسى بويىنداعى كەڭىستىك, اقبۇلاق وزەنىنىڭ جاعالاۋى, ك.ازىرباەۆ كوشەسى 10, ر.قوشقارباەۆ جانە تاۋەلسىزدىك داڭعىلدارىنىڭ قيىلىسى, قورداي كوشەسى 100, قورداي جانە تايقازان كوشەلەرىنىڭ قيىلىسى, م-1 («ارقار» كوپىرى) كوپىراستى كەڭىستىگىندەگى بوكس الاڭى اباتتاندىرىلدى. تۇرعىنداردىڭ ءوتىنىشى بويىنشا العاش رەت تروتۋارلاردى جوندەۋ جۇمىسى جۇرگىزىلدى, 25 ۋچاسكە قامتىلدى, ونىڭ ىشىندە 10 الەۋمەتتىك نىساننىڭ جانىندا 7 كم-گە جۋىق جابىن توسەلدى. 6000 شارشى مەتر توسەنىش جابدىقتالعان جانە اۋىستىرىلعان. 13 كوپىر مەن ايىرباس بويالعان, قالپىنا كەلتىرىلگەن. 150 كونتەينەرلىك الاڭ جوندەلدى, ونىڭ 60-ى جابدىقتالدى. 400 قوقىس جاشىگى مەن ورىندىق بويالىپ, جوندەلدى. 700 كوشەگە قوقىس جاشىگى ورناتىلىپ, اۋىستىرىلدى, – دەدى اۋدان باسشىسى.
مەكتەپتەر مەن بالاباقشالار
اۋداندا جاڭا ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىن سالۋ جانە جۇمىس ىستەپ تۇرعان مەكتەپتەردى كەڭەيتۋ جۇمىسى جۇرگىزىلۋدە. الماتى اۋدانىنىڭ اۋماعىندا 28 مەملەكەتتىك مەكتەپ (وندا 60997 وقۋشى) جانە 9 جەكەمەنشىك مەكتەپ ورنالاسقان. ءۇش اۋىسىمدا وقيتىن ءۇش مەكتەپ بار – №13, 53, 83.
600 ورىندىق №44 ورتا مەكتەپتە بيىل قوسىمشا عيماراتتىڭ قۇرىلىسى اياقتالدى. 600 ورىندىق №53 مەكتەپ-ليتسەيگە قوسىمشا قۇرىلىستى جىل سوڭىنا دەيىن اياقتاۋ جوسپارلانۋدا. №13 جانە №86 ورتا مەكتەپتەردە (ارقايسىسىندا 600 ورىننان) قوسىمشا عيماراتتار قۇرىلىسى 2023 جىلدىڭ سوڭىندا باستالدى, 2024 جىلى اياقتالادى دەپ كۇتىلۋدە.
بيىل №51 جانە №57 ورتا مەكتەپتەر جوندەلدى. مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمەلەرگە كەلەتىن بولساق, 2017 جىلدان باستاپ اكىمدىك بالاباقشالار سالعان جوق. سوڭعى جىلدارى پايدا بولعان بارلىق مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمەلەر جەكە مەنشىكتە. 2017 جىلدان باستاپ الماتى اۋدانىندا 87 جەكەمەنشىك بالاباقشا اشىلدى. وسىعان بايلانىستى ەلوردا اكىمى جەڭىس قاسىمبەك كەڭەستەردىڭ بىرىندە الداعى 3-4 جىل ىشىندە بالاباقشالاردىڭ جەتىسپەۋشىلىگىن جويۋ ءۇشىن ەلوردادا كەمىندە 60 مەملەكەتتىك بالاباقشا سالۋ جوسپارلانىپ وتىرعانىن اتاپ ءوتتى.
جارىقتاندىرۋ
اۋداندا جارىقتاندىرۋ بويىنشا جۇرگىزىلگەن جۇمىستار بارىسىندا جكۋ شامدارىنىڭ 95 پايىزى جارىقديودتى شامدارعا اۋىستىرىلدى (20500-دەن 18960 شام), ۇيلەردىڭ كىرەبەرىسىندە 1100-دەن استام شام ورناتىلدى, ساياباقتار مەن سكۆەرلەردە 340 جارىقتاندىرۋ تىرەگى (ونىڭ ىشىندە 39 تىرەك – «جەرۇيىق» پاركى, «ۆسترەچا» ءسۇ الاڭى, مەرەكە كوشەسىندەگى الاڭ, «الما» سكۆەرى, پرەزيدەنت پاركى, قازاقاۋىل, سۇتكەنت كوشەسى 30, ر.قوشقارباەۆ داڭعىلى بويىنداعى سكۆەر) ورناتىلدى. جارىقتاندىرىلماعان كوشەلەردە, اتاپ ايتساق, ميچۋرين تۇرعىن الابىنداعى باقاناس كوشەسىندە, ينتەرناتسيونالنىي تۇرعىن الابىنداعى جاعاجاي, مەرەكە, كوكساي, ارالقۇم كوشەلەرىندە, وڭتۇستىك-شىعىس شاعىن اۋدانىنداعى جانكەنت كوشەسىنە شامدار ورناتىلدى. سونداي-اق 11 مەكەنجاي بويىنشا (اقسۇڭقار – 8, باعانالى – 20, ءبىرىمجانوۆتار – 17, جانكەنت – 10, زەرەندى – 9, تالعار – 12, كوكوراي – 5, كوكپار – 13, قىزىلقۇم – 9, وشاقتى – 14, سىرىمبەت – 27) قوسىمشا شامدار ورناتىلدى. 2023 جىلى بالانسقا 14 نىسان بەرىلدى, تاعى 20 نىساندى الۋ جوسپارلانۋدا. ب.مومىشۇلى داڭعىلىندا 24 ءۇيدىڭ قاسبەتىن جارىقتاندىرۋ جۇمىسى جۇرگىزىلدى. بيىل «ازىرەت سۇلتان» مەشىتىنىڭ ماڭايى جارىقتاندىرىلدى.
جاڭا جىل قارساڭىندا قازاق ەلى الاڭىندا, ترياتلون پاركتە, وقۋشىلار سارايىندا, پرەزيدەنت ساياباعىندا, «نۇرلى جول» تەمىرجول ۆوكزالىنىڭ اۋماعىندا, ق.رىسقۇلبەكوۆ كوشەسى 29, وڭتۇستىك-شىعىس, وتاۋ, سارايشىق شاعىن اۋداندارى مەن 4 تۇرعىن الاپتا – بارلىعى 15 الاڭدا تاقىرىپتىق دايىنداۋ جۇمىسى جۇرگىزىلۋدە. 5 مەكەنجاي بويىنشا, اتاپ ايتساق, قازاق ەلى, وقۋشىلار سارايى, ءىىم, قۇمىرا-ميۋزيكل زالى, «نۇرلى جول» تەمىرجول ۆوكزالى جانىندا, سونداي-اق ورتا جانە شاعىن بيزنەس كاسىپورىندارىنىڭ اۋماقتارىندا, «ماگنۋم», «مەچتا», «ەۋرازيا», «ارۋجان», «راحمەت» ساۋدا ورتالىقتارىنىڭ الدىنا 5 جاڭا جىلدىق شىرشا ورناتىلدى.
دايىنداعان
شولپان اقبالاەۆا
