«جازمىشتان وزمىش جوق» دەگەن راس ەكەن. ءتورت بالاسىن قاناتتىعا قاقتىرماي, تۇمسىقتىعا شوقتىرماي ءوسىرىپ-جەتكىزىپ, ولاردان 10 نەمەرە, 2 شوبەرە سۇيگەن باقىتتى اجەنىڭ قارتتار ۇيىنەن بىراق شىعاتىنىن كىم بىلگەن؟! ءار بالاسى دۇنيەگە كەلگەندە انالىق سەزىمى ودان سايىن ۇلعايىپ, جان-جۇرەگى جارىلارداي قۋانۋشى ەدى-اۋ! تورتەۋىنىڭ دە ەڭبەكتەپ ءجۇرىپ, اياقتارىن ءتاي-ءتاي باسقانى, بىلدىر-بىلدىر ەتىپ سويلەگەنى ءالى دە قۇلاعىندا… نەمەرەلەرى مەن شوبەرەلەرى تۋعاندا باقىتتان باسى اينالعان كەزىن قالاي ۇمىتادى؟! نەمەرەلەرى كۇندە: «اجەمىز قاشان كەلەدى؟» دەپ جولىن توسىپ جۇرگەن شىعار؟! جاسى سەكسەننىڭ سەڭگىرىنەن اسقان ۇمسىن اپا قارتتار ءۇيىنىڭ تەرەزەسىنەن دالاعا قاراپ, مۇڭنىڭ تەڭىزىنە باتىپ كەتكەن.
ۇمسىن اپامەن بىرەر جىلدار بۇرىن ەلورداداعى قارتتار ءۇيىندە تانىسىپ ەدىم. قالالىق اكىمدىكتىڭ «قارتتار مەن مۇگەدەكتەرگە ارنالعان مەديتسينالىق-الەۋمەتتىك مەكەمەسى» ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى جانار ەسەنامانوۆامەن سۇحباتتاسىپ وتىرىپ: «قارتتاردىڭ اراسىندا ساتتار ەرۋباەۆ, ساكەن سەيفۋللين سياقتى الاشتىڭ ارداقتى ۇلدارىنىڭ تۋىستارى دا بار» دەگەن سوزىنە ەلەڭ ەتە ءتۇستىم.
«تۇرعىنداردىڭ» اراسىندا قازاقستاننىڭ ەكونوميكاسى, ساۋدا جانە ءبىلىم بەرۋ سالاسىنىڭ وركەندەۋىنە ۇلكەن ۇلەس قوسقان جاندار, ساتتار ەرۋباەۆ, ساكەن سەيفۋللين سەكىلدى الاشتىڭ ارداقتى ۇلدارىنىڭ تۋىستارى دا بار. قاريالاردىڭ دەنى ومىرلىك قيىندىققا دۋشار بولىپ, وزدەرى كەلگەن. جۇرتتىڭ كوبى: «قارتتار ۇيىنە بالالارى اپارىپ تاستايدى» دەپ قاتەلەسەدى. مەنىڭشە, بۇل – تاعدىرى تىعىرىققا تىرەلگەن جاندار مەكەنى. وسىندا كەلگەلى جۇرەگىمە تۇيگەنىم, ءار ادامنىڭ پەشەنەسى – بولەك ماسەلە. وعان تۇسىنىستىك, سابىرلىق, مەيىرىمدىلىك كەرەك. مەنىڭ ۇققانىم, قامكوڭىل قارتقا قىزمەت ەتۋگە ومىرگە, ادامعا دەگەن ءسۇيىسپەنشىلىك قاجەت ەكەن» دەپ جانار نۇركەشقىزى ىشكى سىرىمەن ءبولىستى. ەكەۋارا اڭگىمەدەن كەيىن ۇمسىن اپانىڭ وزىمەن سويلەسۋگە اسىقتىم.
«مەنىڭ اتى-ءجونىم – ۇمسىن راقىمجانقىزى ناۋرىزبەكوۆا» دەپ باستادى ءسوزىن جاسى 80-نەن اسسا دا قيمىلى مەن اڭگىمەسى شيراق, ادەمى كيىنگەن ءبىر اجە. ول جاي اجە ەمەس, 45 جىل ۇزدىكسىز جاس ۇرپاققا ءبىلىم بەرگەن, «قازاق كسر ءبىلىم بەرۋ ءىسىنىڭ ۇزدىگى», «كەڭەس وداعىنىڭ ەڭبەك ارداگەرى», «قازاقستاننىڭ ۇزدىك ادىسكەر-مۇعالىمى» سەكىلدى جوعارى اتاق العان پاراساتتى پەداگوگ بولىپ شىقتى. جالپى, شيرەك عاسىرلىق پەداگوگتىك قىزمەتىنىڭ 5 جىلىن الماتىداعى قازمۋ-دا (ول مىرزاتاي جولداسبەكوۆ, مىرزاتاي سەرعاليەۆ, ءماريام عابدۋللينا, روزا قۋناقوۆامەن ءبىر كۋرستا وقىعان), 5 جىلىن قاراعاندىدا, 40 جىلىن الماتى مەن تالدىقورعاندا وتكىزگەن. ۋنيۆەرسيتەت قابىرعاسىندا جۇرگەندە وزگە ەمەس, مۇحتار اۋەزوۆ, زەينوللا قابدولوۆ, ماۋلەن بالاقاەۆ, اسقار توقپانوۆ, ەسماعامبەت سمايىلوۆتاي تاۋ تۇلعالاردان ءدارىس الىپتى. ءتورت بالا تاربيەلەپ-ءوسىرىپ, ولاردان 10 نەمەرە, 2 شوبەرە ءسۇيىپتى. بالاسىنىڭ ءبىرى الماتىدا, ءبىرى قاراعاندى وبلىسىنىڭ جاڭاارقا اۋدانىندا, تاعى ءبىرى ەلوردادا تۇرادى ەكەن. ءوزىنىڭ ايتۋىنشا, كۇيەۋى مەن تۋىستارى الماتىدا قايتىس بولعان سوڭ, ءۇش رەت جۇرەك تالماسى ۇستاپ, نۇر-سۇلتان قالاسىنا كوشۋىنە سەبەپ بولعان. ول ەلورداداعى ع.مۇستافين كوشەسىندەگى ءبىر بولمەلى پاتەرىن كىشى قىزىنىڭ بانكتەن العان قارىزىن جابۋ ءۇشىن ساتىپ جىبەرگەنىن دە ايتتى.
قارتتار ۇيىنە ءوز ەركىمەن كوشىپ كەلگەن قاريا: «مۇندا بارلىق جاعداي جاسالعان. عيمارات, بولمە اتاۋلى وتە جىلى, تاپ-تازا. كىتاپحانا بار. ءتورت مەزگىل تاماق بەرەدى. جاقىن جەردە مەشىت تە بار. الەۋمەتتىك قىزمەتكەرلەر وتە مەيىرىمدى. بارىنە باۋىر باسىپ قالدىم. بىراق نۇر-سۇلتانداعى «گراند-استانا» دەگەن تۇرعىن ءۇي كەشەنىندە ءبىر قىزىمنىڭ ءۇيى بار. «اجەمىز قايدا؟» دەپ نەمەرەلەرىم كۇندە ىزدەيدى ەكەن. كوپ ۇزاماي سولارعا كەتەمىن. مۇندا قالمايمىن!» دەدى ەكىويلى بولعان كوڭىلىن ءبىلدىرىپ.
ۇمسىن اپانىڭ ساعىن سىندىرىپ, قاتتى قىنجىلتاتىن نارسە دە جوق ەمەس. – ءومىرىمنىڭ 45 جىلىن ەلىمىزدىڭ ءبىلىم بەرۋ سالاسىن دامىتۋعا جۇمسادىم. «بەينەت ءتۇبى – زەينەت» دەگەندەي, ەندى قارتايعاندا نەگە بەينەتىمنىڭ زەينەتىن كورمەيمىن؟ ءوز ەلىمە ەڭبەگىم سىڭسە دە, اي سايىن وسى مەكەمەگە 52 مىڭ تولەپ تۇراتىنىم جانىما باتادى. مەن كەلگەنشە جۇرت بۇل جەردە تەگىن تۇرىپتى. ول ازداي-اق, بۇرىن 80 مىڭ تەڭگەگە جۋىق زەينەتاقى الاتىنمىن. وسى جەرگە كەلگەلى قىسقارتىپ تاستادى. ۇكىمەتتىڭ مۇنىسى نەسى؟ قالالىق الەۋمەتتىك بولىمگە بارايىن دەسەم, ىشكى ءتارتىپتى بۇزا المايمىن, – دەپ ءسوزىن ءتامامدادى قامىققان كەيۋانا.
ايتپاقشى, ۇمسىن راقىمجانقىزى داۋىلپاز اقىن ساكەن سەيفۋلليننىڭ جيەنى ەكەنىن ايتتى. دالىرەگى, شەشەسىنىڭ رۋى – توقا, س.سەيفۋللينمەن 4-5 اتادان قوسىلادى. «بالالىق جانە بويجەتكەن شاعىم اۋمالى-توكپەلى كەزەڭگە تاپ كەلدى. بىراق ساكەن ناعاشىمدى كورگەن جوقپىن. ەسەسىنە ول كىسىنىڭ قوساعى گۇلباھرام تاتەممەن, ساكەن ناعاشىمنىڭ تۋعان ءىنىسى ماجيتپەن, قىزى رىمجان سەيفۋللينامەن ارالاسىپ تۇردىق. گۇلباھرام تاتەم ساكەن اعاممەن اقمولادا رابفاكتا بىرگە وقىعان. «حالىق جاۋى» دەپ قۋدالانعان كەزدە گۇلباھرام تاتەم الماتىدا ءبىر ۇيعىردىڭ شاعىن ءۇيىن جالداپ تۇردى. ول كىسىنى ەشقايدا جۇمىسقا الماعان سوڭ, ءىس تىگىپ, كۇنىن كوردى. ءتىپتى ءبىر جەرگە قوناققا شاقىرسا دا, تىعىلىپ باراتىن-دى. ۇيىنە بارساق ساكەن ناعاشىمنىڭ كيگەن كيىمىن, ۇستاعان زاتتارىن, ءتىپتى جاققان ءيىس سۋىن دا بىزگە ماقتانىشپەن كورسەتەتىن. كىشكەنتاي كۇنىندە اسىراپ العان رىمجاندى دا, ءىنىسى ءماجيتتى دە قاتتى قۋدالادى» دەيدى ۇمسىن اپا بالالىق شاعىن ەسكە الىپ.
بىرەر جىلدان كەيىن ۇمسىن اپانى ىزدەپ قارتتار ۇيىنە تاعى باردىم. الايدا مەكەمەنىڭ جاڭادان كەلگەن باسشىلارىنىڭ ءبىرى ارداق بەيسەنبايقىزى ۇمسىن راقىمجانقىزىنىڭ شىعىپ كەتكەنىن ايتتى. «ول كىسىنىڭ قايدا تۇراتىنىن بىلەسىز بە؟ بالالارى الىپ كەتتى مە, الدە باسقا قالاعا كوشتى مە؟» دەگەن ساۋالىما: «بۇل تۋرالى سىزگە ەشقانداي اقپارات بەرە المايمىن. ۇ.ناۋرىزبەكوۆا جونىندە قولىمىزدا ەشقانداي مالىمەت جوق» دەپ جاۋاپ بەردى. سەكسەننەن اسقاندا سەرگەلدەڭگە تۇسكەن قاريانىڭ تالايلى تاعدىرى نە بولدى ەكەن؟ وسى ساۋال مەنى ءالى كۇنگە مازالايدى.
