قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى-ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ Nur Otan پارتياسى ساياسي كەڭەسىنىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا جاڭا داۋىردەگى قازاقستاندىقتارعا باعدار بولاتىن «ەلدىكتىڭ جەتى تۇعىرى» اتتى قاعيداتتار جيىنتىعىن ۇسىندى. «بۇل – وتىز جىلدىق بەلەستى ەلمەن بىرگە وتكەرگەن ەلباسى رەتىندەگى مەنىڭ جاس ۇرپاققا جولدار ۇندەۋىم دەپ قابىلداڭىزدار» دەپ مالىمدەدى ەلباسى.
ءبىرىنشى. تاۋەلسىزدىك – كەز كەلگەن ازامات ءۇشىن ەڭ قاستەرلى قۇندىلىق. تامىرى تەرەڭ تاريحىمىزعا قۇرمەتپەن قاراپ, مەملەكەتتىلىگىمىزدى قادىرلەۋ, ونى كوزدىڭ قاراشىعىنداي قورعاۋ – ءاربىر قازاقستاندىقتىڭ مىندەتى. جەر جۇزىندە ءوز الدىنا دەربەستىگى جوق قانشا ۇلت پەن ۇلىستىڭ بارىن ەسكەرسەك, ەسەلى ەڭبەككە ارنالعان وتىز جىل ۇلت تاريحىندا التىن ارىپپەن جازىلارى انىق. الەمدە كولەمى جاعىنان 9-شى ورىن الاتىن بايتاق اتىراپتى ەنشىلەۋ جاراتقاننىڭ حالقىمىزعا بەرگەن باعا جەتپەس نەسىبەسى دەپ بىلەمىز. قازاقتىڭ بارشا ارمان-ماقساتىنىڭ ورىندالۋى تەك تاۋەلسىز مەملەكەت, دەربەس ۇلت جاعدايىندا عانا مۇمكىن ەكەنىن ۇمىتپاۋىمىز كەرەك. تاۋەلسىزدىكتى نىعايتۋ – ەكونوميكانى نىعايتۋ. بۇل بارشا حالىقتىڭ ەڭبەگىمەن كەلەدى. سوندىقتان جاس ۇرپاق ەل يگىلىگى ءۇشىن ءاردايىم ەڭبەك ەتۋگە دايىن بولۋى قاجەت.
ەكىنشى. بىرلىك پەن كەلىسىم – ەلدىگىمىزدىڭ مىزعىماس تۇعىرى. ەتنيكالىق ارالۋاندىق – ءبىرتۇتاس ۇلت رەتىندە قالىپتاسقان حالقىمىزدىڭ ارتىقشىلىعى.
بۇگىندە بىرلىك پەن ەتنوسارالىق تاتۋلىقتى ساقتاۋ جولىندا وتىز جىل بويى جۇرگىزگەن سىندارلى ساياساتتىڭ جەمىسىن كورىپ وتىرمىز. ءبىر شاڭىراقتىڭ استىندا تاتۋ-ءتاتتى عۇمىر كەشىپ, تاتۋلىق پەن سىيلاستىقتى قامتاماسىز ەتۋدە قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ الەۋەتى زور. كونستيتۋتسيانى قاستەرلەۋ, مەملەكەتتىك ءتىلدى ءبىلۋ, ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى قادىرلەۋ – ءار ازاماتتىڭ پارىزى. بىرلىگىمىزدى ارتتىرىپ, ىنتىماعىمىزدى كۇشەيتسەك قانا ەلدىگىمىز نىعايىپ, ەگەمەندىگىمىز باياندى بولادى.
ءۇشىنشى. جەر – اتا-بابا مۇراسى, حالىق قازىناسى. جەردەن قاسيەتتى ەشنارسە جوق. قازاق ءۇشىن ەل مەن جەر – تۇتاس ۇعىم. تاريحىمىزداعى سوعىس اتاۋلىنىڭ ءبارى ەل مەن جەردى قورعاۋ ءۇشىن بولعان. ءبىز تاۋەلسىزدىكتى جاريالاي سالىسىمەن شەكارامىزدى قۇجات جۇزىندە بەكىتىپ الۋعا كۇش جۇمسادىق. ادامزات تاريحىندا, ءتىپتى قازىرگى كەزەڭدە دە داۋلى تەرريتوريانىڭ سوعىسقا, قانتوگىسكە الىپ كەلگەنىن كورىپ وتىرمىز (تاۋلى قاراباق, قىرىم, گرۋزيا جانە ت.ب.). مەن وسكەلەڭ ۇرپاقتى وسىنداي قاۋىپتەن ساقتاپ قالۋ ءۇشىن بارىمدى سالدىم. ەندى اتا-بابا اماناتىنا ادال بولىپ, ۇلان-عايىر جەرىمىزدى قورعاۋ, ونى بولاشاق ۇرپاققا ميراس ەتۋ – ءبىزدىڭ ورتاق بورىشىمىز.
ءتورتىنشى. وتباسى مەن سالت-ءداستۇر – قوعامنىڭ التىن دىڭگەگى. وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك – ءوز وتباسىڭا, اۋىل-ايماعىڭا, ەلىڭە دەگەن ماحاببات پەن جاناشىرلىقتان باستالادى. وتباسى – ۇرپاق تاربيەسىنىڭ ۇستاحاناسى, قوعامدىق قاتىناستاردىڭ باستاۋى سانالاتىن بىرەگەي ينستيتۋت. جاھاندانۋ ۇدەرىسى تۇرمىسىمىز بەن سالت-سانامىزعا وزگەرىس اكەلگەنمەن, عاسىرلار بويى قالىپتاسقان قۇندىلىقتاردان باس تارتۋعا بولمايدى. قاي كەزەڭدە دە ءبىز ۇلكەنگە – ىزەت, كىشىگە – قۇرمەت كورسەتۋدى دارىپتەيتىن اتا ءداستۇرىمىزدى بەرىك ۇستانۋىمىز قاجەت. وتباسى ينستيتۋتى السىرەپ, سالت-ءداستۇرىمىز ۇمىتىلسا, ەل بولىپ قالۋىمىز ەكىتالاي. سول ءۇشىن ءداستۇردىڭ وزىعىن الىپ, توزىعىن تاستاپ, ەلدىك بولمىستىڭ وزەگىن ساقتاي ءبىلۋىمىز كەرەك. سوندا عانا سانالى ۇرپاق تاربيەلەيمىز.
بەسىنشى. ۇلتتىق مادەنيەت – حالىقتىڭ رۋحاني تىرەگى. ءبىز – تامىرى تەرەڭنەن باستاۋ الاتىن ۇلى كوشپەندىلەردىڭ ۇرپاعىمىز. بولمىسى ەرەكشە, رۋحاني-مادەني مۇرالارعا باي حالىقپىز. قازىرگى تاڭدا جاھاندىق باسەكەگە قابىلەتتى بولۋ ءۇشىن بىرەگەي ۇلتتىق مىنەز, اسقاق رۋح كەرەك. مۇنداي قاسيەتتەر تاريحتى ءبىلۋ, مادەني قۇندىلىقتاردى تانۋ ارقىلى كەلەدى. وركەنيەتتى وتىز ەلدىڭ قاتارىنا قوسىلۋدا ماتەريالدىق قۇندىلىقتارمەن قاتار, رۋحاني بايلىقتىڭ ماڭىزى زور. سول ءۇشىن مادەنيەتىمىزدى زەردەلەپ, وزگە جۇرتقا ناسيحاتتاي بىلگەن ابزال. باسقا حالىقتاردى تەك ونەر قۇدىرەتىمەن, عىلىمي ىزدەنىسپەن عانا مويىنداتا الامىز.
التىنشى. ءبىلىم مەن ەڭبەك – باقۋاتتى ءومىردىڭ كىلتى. «وزىڭە سەن, ءوزىڭدى الىپ شىعار, ەڭبەگىڭ مەن اقىلىڭ ەكى جاقتاپ» دەپ دانا اباي ايتقانداي, ءبىز تەك ءوز ءبىلىمىمىز بەن كۇشىمىزگە سەنۋىمىز كەرەك. ەلىمىزدە تالانتتى ءارى دارىندى, العىر دا وجەت جاستار جەتەرلىك. الەمنىڭ الپاۋىت كومپانيالارىندا جۇمىس ىستەيتىن, حالىقارالىق دەڭگەيدە عىلىمي جاڭالىق اشقان, ءتۇرلى سالادا ەڭبەگىمەن تانىلىپ جۇرگەن جالىندى جاستاردى كورگەندە ەرەكشە قۋانامىن. بۇل – ءبىزدىڭ ءۇمىتىمىزدىڭ اقتالعانى. مەن جالپىعا ورتاق ەڭبەك قوعامىن قۇرۋ تۋرالى يدەيامدا ونىڭ بەس ءپرينتسيپىن – ەۆوليۋتسيالىق دامۋ, ورتاق جاۋاپكەرشىلىك, ءوزارا سەرىكتەستىك, ىنتالاندىرۋ مەن كاسىبيلىككە ۇمتىلۋدى اتاپ كورسەتتىم. ونسىز كەز كەلگەن قوعام كوشتىڭ سوڭىندا قالۋى مۇمكىن. ەندەشە تابىستىڭ كىلتى ۇزدىكسىز ءبىلىم الۋ مەن تىنىمسىز ەڭبەك ەتۋدە. ادال ەڭبەك قانا ادامدى مۇراتىنا جەتكىزەدى. وسىنى جاستاردىڭ ساناسىنا ءسىڭىرۋ قاجەت.
جەتىنشى. پراگماتيزم – باسەكەگە قابىلەتتى بولۋدىڭ كەپىلى. ءبىز قولدا بار رەسۋرس پەن مۇمكىندىكتى پايدالانۋعا, ناتيجەلى جۇمىس اتقارۋعا جانە كوزدەگەن ماقساتقا ءتيىمدى قول جەتكىزۋگە تىرىسۋىمىز كەرەك. قازىر ەلىمىزدە جاستاردىڭ ءوزىن-ءوزى دامىتۋىنا, ءبىلىمىن جەتىلدىرىپ, سۇيىكتى ىسىمەن اينالىسۋىنا مۇمكىندىك مول. سوندىقتان پراگماتيزم پرينتسيپتەرى بويىنشا بارىنشا قاناعاتشىل, ۇنەمشىل, ۇستامدى بولىپ, ۋاقىتتى ورىندى پايدالانۋعا تالپىنعان ءجون. وسىلايشا ءبىز تاۋەلسىزدىگىمىزدى باياندى ەتىپ, ەل تۇتاستىعىن ساقتاپ, وتباسىلىق قۇندىلىقتاردى جاڭعىرتىپ, ۇلت مادەنيەتىن ناسيحاتتاپ, تەرەڭ ءبىلىم مەن ادال ەڭبەككە دەن قويعان جاسامپاز ەل بولامىز.
ەلدىكتىڭ جەتى تۇعىرى دەگەنىمىز – وسى!
