وتكەن جۇما كۇنى گازەتىمىزدىڭ وقىرماندارى استاناداعى №1 ەمحانانىڭ باس دارىگەرى كۇلجان ناسىرقىزى اناسوۆامەن تىكەلەي جەلى ارقىلى تىلدەسىپ, كوكەيلەرىندە جۇرگەن تولعاقتى ماسەلەلەر توڭىرەگىندە وي ءبولىستى. باس دارىگەردىڭ ايتۋىنشا, ەمحانا ەسكى بولعاندىقتان مۇنداعى بولمەلەر تىم تار. 35 مىڭ تۇرعىنعا ارنالعان ەمحاناعا بۇگىنگى تاڭدا 49 مىڭ ادام تىركەلگەن. سوعان قاراماستان, مۇنداعى دارىگەرلەر ولاردىڭ بارلىعىنا ساپالى مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋدە.
– اللو, سالەمەتسىز بە, كۇلجان ناسىرقىزى؟ ءسىزدىڭ ەمحانادا ەلەكترلى كارديوگرامما جاساتقانمىن. جۇرەكتى تەكسەرەتىن باسقا قانداي قۇرال-جابدىقتار بار؟
– وتكەن جىلدىڭ باسىنان باستاپ فۋنكتسيونالدى انىقتاۋ كابينەتىندە جاڭا مەديتسينالىق قۇرال-جابدىقتاردىڭ كومەگىمەن تۇرعىندارعا تومەندەگىدەي زەرتتەۋلەر جۇرگىزىلەدى. اتاپ ايتساق, ءبىزدىڭ ەمحانادا قان قىسىمىنىڭ تاۋلىك بويى تەكسەرىلۋى, ەحوكارديوگرامما نەمەسە جۇرەكتى ۋلترادىبىسپەن تەكسەرۋ جانە حولتەر مونيتورينگى جۇرگىزىلەدى.
– اتى-ءجونىم – ءباتيما جىلقىباەۆا. جاسىم 58-دە. ءسىزدىڭ ەمحاناعا تىركەلمەگەنمىن. بىراق, تەگىن بەرىلۋگە ءتيىس ءدارى-دارمەكتەردى وسى جەردەن العىم كەلەدى. بۇل مۇمكىن بە؟
– جوق, ولاي بولمايدى. ءباتيما, الدىمەن ءسىز ءوزىڭىز تۇراتىن جەردەگى ەمحاناعا تىركەلىڭىز. وندا ۋچاسكەلىك تەراپەۆت ءسىزدى قاراپ, دەنساۋلىعىڭىزدى ۇنەمى باقىلاپ وتىرادى. سىرقاتىڭىزدىڭ اۋىرلىعىنا بايلانىستى ديسپانسەرلىك ەسەپتە تۇرعان بولساڭىز, سىزگە تەگىن رەتسەپتتەردى سول ۋچاسكەلىك دارىگەرىڭىز جازىپ بەرەدى.
– وتىز التىدامىن. ەسىمىم – رايحان. ۋچاسكەلىك مەدبيكە ۇيىمە حابارلاسىپ, سكرينينگتىك تەكسەرۋدەن وتۋگە شاقىردى. فگدس تەكسەرىلۋدەن وتپەي-اق قويسام بولا ما؟
– رايحان, ارينە, بۇل – ءسىزدىڭ ءوز ەركىڭىز. دەگەنمەن, ەگەر اسقازانىڭىزدى تەكسەرۋدەن باس تارتاتىن بولساڭىز, وندا مەكەمە باسشىسىنىڭ اتىنا وسى جونىندە قولحات جازىپ بەرىڭىز. نەگىزى, تەكسەرىلۋدەن وتكەنىڭىز ءجون دەپ ەسەپتەيمىن.
– مەن – احانوۆا سايراش, 66 جاستامىن. تەگىن بەرىلەتىن دارىلەرگە رەتسەپت الۋعا كەلگەندە كومپيۋتەرلەردىڭ جۇمىس ىستەۋىن ۇزاق كۇتۋىمىزگە تۋرا كەلەدى. نەلىكتەن؟
– وسىنداي جاعداي قالاداعى بارلىق ەمحانالاردا كەزدەسەدى. ويتكەنى, ءبىزدىڭ كومپيۋتەرلەر ءبىر جۇيەگە قوسىلعان. سوندىقتان, ولاردىڭ جۇمىسىندا كەيدە كەدەرگىلەردىڭ كەزدەسەتىنى شىندىق. وسىعان وراي, ارينە, شىدامدىلىق تانىتۋلارىڭىزدى سۇرايمىز. بۇل ماسەلە جوعارى دەڭگەيدە شەشىلىپ جاتىر. الداعى ۋاقىتتا مۇنداي رەتسەپتەر ايىنا ءبىر رەت ەمەس, ديسپانسەرلىك ەسەپتەگى ناۋقاستار ءۇشىن التى ايعا جازىلاتىن بولادى. سايراش, كوپ كەشىكپەي بۇل ماسەلە شەشىمىن تابادى دەپ ويلايمىن.
– حابارلاسىپ تۇرعان – جاعىپاروۆا جۇماعىز. جاسىم بويىنشا سكرينينگتىك تەكسەرىلۋدەن وتۋگە جاتپايمىن. دەگەنمەن, ءوزىم ءۇشىن مامموگرافيالىق تەكسەرىلۋدەن وتسەم دەپ ەدىم. ونى ءسىزدىڭ ەمحانادا جاساتا الامىن با؟
– ەگەر سىزگە مەديتسينالىق كورسەتكىشتەر بويىنشا ماماندار مامموگرافيادان ءوتۋدى تاعايىنداسا, وندا وتۋىڭىزگە بولادى. جالپى, ايەلدەردىڭ كەۋدەسىندە بولاتىن قاتەرلى ىسىكتەردى انىقتاۋ ءۇشىن ەمحانامىزدا 50-دەن اسقان ايەلدەردى سكرينينگتىك تەكسەرۋدەن وتكىزۋ جۇرگىزىلىپ جاتىر. جاسىڭىز سول تەكسەرۋگە سايكەس كەلمەسە دە, حابارلاسقانىڭىز دۇرىس بولدى. دەنساۋلىعىڭىزعا الاڭدايتىنىڭىز كورىنىپ تۇر. بۇل, ارينە, جاقسى قاسيەت. كەز كەلگەن ايەل ءسىز سەكىلدى ءوز دەنساۋلىعىنا اسا زور جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراسا, اسقىنعان اۋرۋلار ازايار ەدى.
– سوندا قايدا جانە كىمگە بارۋىم كەرەك؟
– ءسىز الدىمەن تىركەۋ بولىمىنە كەلىڭىز, سودان سوڭ ۋچاسكەلىك دارىگەرىڭىزگە بارىپ, ول كىسىدەن جولداما الىڭىز. مامموگرافيالىق تەكسەرۋ كوپ بولسا, جارتى ساعاتقا سوزىلادى. ناتيجەڭىزبەن ونكوگەنيكولوگقا باراسىز. بىزدە بۇل تەكسەرۋلەردىڭ ءبارى تەگىن جۇرگىزىلەدى.
– 78-دەمىن, اتى-ءجونىم – قازبالا تۇسكەەۆا. وسى ەمحاناعا ۇزاق جىلدار بويى قارالىپ جۇرگەن جانە تىركەلگەن اداممىن. بىراق, تىركەۋ ورنىندا كەزەكتە تۇرعاندا ەمحاناعا تىركەلمەگەن ناۋقاستاردىڭ دارىگەرلەرگە جازىلۋدى تالاپ ەتىپ, ايقاي شىعارىپ جاتاتىندارىن كورەمىز. وسى دۇرىس پا؟
– سۇراعىڭىز وتە ورىندى. ناۋقاستىڭ ءوزى تىركەلمەگەن ەمحانانىڭ مامانىنا جازىلۋدى تالاپ ەتۋى, ارينە, دۇرىس ەمەس. قالامىزدىڭ بارلىق ەمحانالارىندا قاتتى اۋىرىپ تۇرعان تۇرعىندارعا العاشقى مەديتسينالىق كومەك كورسەتىلەدى.
ماسەلەن, جۇرەگى, باسى قاتتى اۋىرعان, دەنە قىزۋى كوتەرىلىپ تۇرعان ادامدارعا ءبىز قاي ەمحاناعا تىركەلگەنىنە قاراماي-اق العاشقى كومەك كورسەتەمىز.
– قانت ديابەتىمەن اۋىراتىندارعا قالامىزداعى №1 ەمحانادا قانداي جەڭىلدىكتەر قاراستىرىلعان؟
– قازاقستان رەسپۋبليكاسى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ 04.11.2011 جىلعى №786 بۇيرىعىمەن بەكىتىلگەن تىزبە بويىنشا ءسىز ءبىزدىڭ ەمحاناعا تىركەلگەن بولساڭىز, وسى ەمحانادان تەگىن مەديتسينالىق كومەك كولەمى اياسىندا ءدارى-دارمەكتەر الا الاسىز. ول ءۇشىن ايىنا ءبىر رەت دارىگەردىڭ قابىلداۋىنا كەلىپ, تەكسەرىلىپ تۇرۋىڭىز كەرەك.
گۇلبارشىن وكەشقىزى
